Sata sata bitiremediler

Türkiye'de özelleştirme denilen devlet malını satma uygulamalarının tutarı, 30 yılı aşkın bir sürede 68 milyar dolara ulaştı. Kâr eden birimleri dahi bütçe açığını kapatmak adına satan zihniyetin, yıllar içinde ne kadarlık bir satış yaptığına baktığımızda,

1986-2003 Yılları arasında : 8 Milyar 240 Milyon dolar

2003-2016 Yılları arasında : 59 Milyar 786 Milyon dolar olduğunu görüyoruz.

AA muhabirinin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) verilerinden derlediği bilgilere göre,1986 yılından itibaren 272 kuruluştaki kamu hisseleri, 2 bin 214 taşınmaz, 10 otoyol, 2 boğaz köprüsü, 146 tesis, 7 liman, şans oyunları lisans hakkı ile araç muayene istasyonları özelleştirme kapsamına alındı.

Özelleştirme programı çerçevesinde 267 kuruluşta hisse senedi veya varlık satış devir işlemi yapılırken, bu kuruluşların 257'sinde hiç kamu payı kalmadı. Özelleştirmelerin başladığı 1986 yılından bu yılın temmuz ayına kadarki süreçte ise gerçekleştirilen özelleştirme uygulamalarının toplam tutarı 68 milyar dolar düzeyine çıktı.

Bu kapsamda 1986-2003 döneminde toplam 8 milyar 240 milyon dolarlık özelleştirme gerçekleştirilirken, en yüksek tutar 12 milyar 486 milyon dolar ile 2013 yılında elde edildi. Bu yıl gerçekleştirilen özelleştirme uygulamaları tutarı ise 31 Temmuz itibarıyla 1 milyar 170 milyon doları buldu.

Özelleştirme Fonu'ndan Hazine'ye Telekom dahil, 31 Temmuz 2016'ya kadar toplam 45,1 milyar dolarlık transfer yapıldı. Ayrıca söz konusu dönemde programdaki kuruluşlara toplam 14,1 milyar dolarlık borç ve sermaye aktarımı gerçekleştirildi.

Orta Vadeli Programa (OVP) göre, bu yıl özelleştirme gelirlerinin 11 milyar lira olması beklenirken, söz konusu rakamın 2017'de 17,8 milyar lira, 2018'de 8 milyar lira, 2019'da da 6,5 milyar olarak gerçekleşmesi planlanıyor. Bu rakamlar doğrultusunda özelleştirme gelirlerinin GSYH'ye oranının bu yıl yüzde 0,5 olması beklenirken, söz konusu oranın 2017'de yüzde 0,7'ye ulaşacağı öngörülüyor. Özelleştirme gelirlerinin milli gelire oranının 2018'de yüzde 0,3, 2019'da ise yüzde 0,2 olacağı tahmin ediliyor.

Sektörler itibarıyla özelleştirmeler

Özelleştirmelere sektörler itibarıyla bakıldığında elektrik dağıtımındaki ihalelerin tümü tamamlanırken, elektrik üretimi sektöründeki ihaleler ön plana çıkıyor. Halihazırda özelleştirme programındaki hidroelektrik santrallerinden (HES) toplam 379 megavat (MW) kurulu güce sahip 5 HES'in 3 grup halinde ihale süreci devam ederken, 2016 yılında ihaleleri gerçekleştirilen 187 MW'lik 4 HES'in özel sektöre devri için de Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) onay süreci sürüyor.

Öte yandan, bugüne kadar gerçekleştirilen üretim özelleştirmeleri işlem büyüklüğü ise 10 milyar doları buluyor.

Türkiye Petrolleri Dağıtım AŞ'nin özelleştirme ihalesi bu dönemde sonuçlanırken, söz konusu ihale için en yüksek teklifi 490 milyon lira ile Zülfikarlar Holding verdi.

Ulaştırma sektöründe ise ÖYK kararı ile iptal edilen otoyol ve köprü özelleştirmelerinde strateji belirleme çalışmaları devam ediyor. Türkiye Denizcilik İşletmeleri AŞ'ye ait İzmir Yük ve Kruvaziyer limanlarının özelleştirme işlemleri de sürerken, 2017 yılı içerisinde ihale ilanına çıkılması planlanıyor.

Ayrıca teklif sahiplerinin yükümlülüklerini yerine getirmemeleri nedeniyle ihalesi bu yılın nisan ayında iptal edilen Fenerbahçe Kalamış Yat Limanı'nın da yeniden özelleştirilmesine ilişkin çalışmalar devam ediyor.

Şans oyunları ihalesi için gözler mart ayında

Diğer taraftan özelleştirme süreci bir kez daha uzatılan Milli Piyango ihalesinde ön yeterlilik son başvuru tarihi 10 Şubat 2017, son teklif verme tarihi ise 10 Mart 2017 olarak belirlendi. Söz konusu özelleştirme, karşılığı nakit olmak üzere, şans oyunlarını planlama, tertip etme ve çekiliş düzenleme hakkı Milli Piyango İdaresine ait "Piyango", "Hemen Kazan", "On Numara", "Şans Topu", "Sayısal Loto" ve Süper Loto" ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek benzer şans oyunları lisansının topluca devrini içeriyor. Lisans sahibi, 10 yıl lisans süresince her takvim yılı için elde ettiği hasılattan yüzde 25, diğer gelirlerin brüt tutarı üzerinden de yüzde 28 pay alacak.

ÖİB verilerine göre 1986 yılından bugüne gerçekleştirilen özelleştirme uygulama tutarları şöyle:

(*): 31 Temmuz itibarıyla 2016 yılı uygulama tutarı