Brexit neden oldu?

Aslında Brexit sürpriz olmadı. Çünkü AB’nin Romanya, Bulgaristan, Estonya, Letonya, Çek Cumhuriyeti hatta Yunanistan gibi zayıf ekonomilerle yaptığı genişlemeler Almanya, İngiltere ve Fransa gibi lokomotif ülkelere ağır finansal yükler getirdi ayrıca ekonomik büyümenin istenen düzeyde olmaması bu birliğin sorgulanmasına yol açtı.

Brexit oylamasına giden ortalama bir İngiliz her yıl ülkesinden AB bütçesine giden 7-8 Milyar Sterlini düşündü. Sonra serbest dolaşım veya anlaşmalarla ülkesine gelebilecek göçmenlerin işini elinden alabileceğini ya da bu insanlar için devletin harcamaları ile kendisinin refah kaybına uğrayabileceğini fark etti, sonuç olarak ayrılma kararını verdi.

Birlikten ayrılma kararı veren İngiltere’nin ihracatına baktığımızda, AB’nin İngiliz şirketleri için yıllar içinde daha az önemli hale geldiğini görüyoruz. 2000 yılında İngilizlerin ihracatının %60’ı Avrupa bölgesine yapılırken, bu rakam 2005’de %58’e, 2010’da %54’e, 2015’de ise %47’ye gerilemiştir. İngiltere’nin 2016 yılının ilk üç ayında Avrupa bölgesi ile yaptığı ticaret ise 24 milyar sterlin civarı İngiltere aleyhine açık vererek yeni bir rekora ulaşmıştır.

İngiltere’nin ticari açıklarını ülke bazlı incelersek 2015 yılında Almanya ile 46 milyar, Hollanda ile 20 milyar, Belçika ile 13 milyar, İtalya ile 11 milyar, Fransa ile 9 milyar dolar eksidedir. Yani bu ülkelerden aldıkları sattıklarından daha fazladır. Hal böyle olunca İngiltere dış ticaretini AB’ye bağlı olmaksızın kendi iradesi ile düzenleyerek, geçmişten günümüze kadar taşıdığı küresel gücünü, yani eski sömürgeleri üzerindeki nüfuzu ve denizci bir millet oluşunu, dış ticarette bir avantaja çevirme niyetindedir. Dolayısıyla İngiltere güçlü olduğu sektörler olan, enerji, madencilik, eczacılık, savunma ve uzay endüstrisi, içecek, tütün, motor ve makine üretiminde özellikle Almanya ile daha sert bir rekabete girecektir. Bu uğurda gümrük duvarları ve kur dahil her kozunu da oynayacaktır.

Türkiye açısından konuya bakarsak, İngiltere 2015 yılında 10,6 milyar dolar ile, 2016 yılı ilk beş ayında ise 3,5 milyar dolar ile Almanya’dan sonra en çok ihracat yaptığımız ikinci ülke olmuştur. Bu rakamlara göre ihracatımızın yaklaşık %6’sı İngiltere’ye yapılmıştır. Bu ülkeye yaptığımız ihracatın içeriğinde, motorlu taşıtlar ve yan sanayisi, elektrikli ev aletleri özellikle televizyon ve beyaz eşya, tekstil ürünleri ağırlıklıdır. İngiltere aynı zamanda 2015 yılında 5,5 milyar dolar ile en çok ithalat yaptığımız 11. ülkedir. İthal ettiğimiz ürünler ise, petrol ürünleri, eczacılık ürünleri, otomobil ve kara taşıtları, uçak ve çeşitli makinelerdir. Bu tabloda bizim ihracatımızın en önemli iki kalemi olan otomotiv ve tekstil, ayrıca elektrikli ev aletleri, kısa vade içinde olmasa da, İngiltere’nin fiilen ayrılması için gereken süreye 2 yıl civarı dersek orta ve uzun vadede olumsuz etkilenecektir. Ülkemiz ve dünya borsalarındaki Brexit ertesinde görülen kayıplar bunun öncü işaretidir.