Asyalı mumyalar İstanbul'da
Bedenlerini eğitime adadılar... Hücrelerine kadar, plastik maddelerle dolduruldular... Dünyayı geziyorlar... Amaç, toplumu daha sağlıklı ve uzun bir yaşam için eğitmek ve bilinçlendirmek
Cansız bedenler... Kaslar, yağ dokusu, bütün vücudu saran damarlar... Akciğerden tiroit bezine tepeden tırnağa organlar. İstanbul Akvaryum Bilim Merkezi'nde... Sergiye girerken hissedilen ürpertici hava ilk karşılaşmanın ardından yerini hayranlığa bırakıyor. Bir çeşit müze... Meraklı gözler ayrıntıları incelerken sorular da peş peşe geliyor. Kadınla erkek bedeni arasındaki fark... Beynimizin büyüklüğü ne kadar? Hipofiz bezi, bir bez parçasına mı benziyor?
Sergiye en çok gençler ilgi gösteriyor. Çocuk yaştaki konukların sayısı hiç de az değil. Yarıyıl tatili boyunca sergiyi günde 2 bin 500 kişi gezmiş... Konuklar en çok organların yerlerini merak ediyor. Sergi, sigara kullanan insanların akciğerlerinde oluşan tahribatı birebir görme imkanı sunuyor. Sigaranın etkisiyle kararmış akciğerlerin hemen yanında içinde buruşturulup atılmış, dolu sigara paketleri bulunan cam kutu... Akciğerlerin halini görüp sigarayı bırakma kararı alanlar bu kutuya paketlerini atıyor... Hastalıklı organlar... Obeziteye dikkat çekmek için karın, kol, bacak bölgesindeki yağlanmanın görülebildiği beden...
Serginin amacı, toplumu daha sağlıklı ve uzun bir yaşam için eğitmek ve bilinçlendirmek... İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi de sergiye destek veriyor. The Human Body- İnsan Vücuduna Çarpıcı Yolculuk Sergisi 31 Mayıs'a kadar gezilebilecek.
10 yaş altı da gezebilir
Bedenler, çürümemeleri için 1 yıldan uzun süren işlemden geçiyorlar. Plastinasyon yöntemiyle bir anlamda plastikleşiyorlar... İstanbul Akvaryum Bilim Merkezi Genel Koordinatörü Dilek Çapanoğlu, serginin insanların kendi vücutlarına bakışını değiştirdiğini söylüyor... Çapanoğlu, "Ziyaretçilerimiz büyük hayranlıkla buradan ayrılıyorlar... Öğrenciler çok ilgili... Yanlarında sorularına mantıklı yanıtlar veren büyükleri olduğu sürece 10 yaşın altındaki çocuklar da gezebilir. Hatta çocuklar, araştırmacı ruhlarının verdiği heyecanla daha çok soru soruyorlar..." diyor.
Serginin öznelerine gelince... Kim bunlar? Nereden geldiler? Öldüklerinde bedenlerinin bu amaçla kullanılacağına dair bilgileri var mıydı? Kaç yıldır sergileniyorlar? Hepsi Asya kökenli... Doğal nedenlerle ölen kişiler... Yaşları, kimlikleri bilinmiyor... Çin'de bir labarotuvarda hazırlandılar...
İnsanlığa katkı için bedenlerini verdiler
Kimi tıp etiği uzmanlarının "Ölünün de hakları var... İnsanların bedenlerinin sergilenmesi doğru değil" eleştirisine İstanbul Akvaryum Bilim Merkezi Genel Koordinatörü Dilek Çapanoğlu, "Bedenlerini bağışlayan bu insanlar, daha iyiye ulaşabilmek için çok saygı duyulması gereken bir şey yaptılar" diye yanıt veriyor. Çapanoğlu devam ediyor, "Dünyada bu sergileri 50 milyon kişi gezdi. Bu sergiler, gelecekte daha iyi olana ulaşabilmek için bir ortam yaratıyor. Bu insanlar, insanlığa katkı sağlamak adına neye benzediğimizi öğretebilmek adına bedenlerini bağışladılar. Bu çok saygı duyulması gereken bir tavır. İçerde fotoğraf çekilmesine izin vermememizin nedeni de bu saygıyı hak etmeleri..." Serginin resmi internet sitesinde "Örneklerin tümü, hükümet tarafından organize edilen bir süreçten geçerek yasal olarak bağışlanmıştır... Sadece eğitim amacıyla halka açık sergilerde ya da yüksek öğrenim kurumlarında kullanılabilirler" ifadesi yer alıyor.
Dolaşımdan sindirime
Sergide yer alan dokuz galerinin her biri, vücudun belli bir sistemine odaklanmış... İskelet, kas, sinir, solunum, dolaşım, sindirim, üreme ve boşaltım sistemleri birbirini izliyor. Bunların yanında anne karnındaki gelişimin, kronolojik olarak sergilendiği ek bir galeri daha var.
Bedenler plastikleşiyor
Plastinasyon 30 yıldır kullanılan bir yöntem... Hazırlama süresi, küçük bir organ için bir haftadan başlıyor... Tüm beden için bir yıla kadar çıkıyor... Bu teknikle, sıvı silikon kullanılarak çürüme durduruluyor. Önce örneğin suyu boşaltılıyor, asetonla dolduruluyor. Örnek, polimer olarak bilinen sıvı silikon karışımına sokuluyor ve daha sonra vakumlu hazneye kapatılarak asetonun buharlaşması sağlanıyor. Aseton, yerini polimere bırakıyor. Hücrelere kadar işleyen bu işlemde silikon polimer sertleşiyor ve sonuçta kuru, kokusuz, kalıcı olarak korunmuş örnek elde ediliyor.
Türkiye'de 2 üniversite yapıyor
İstanbul Üniversitesi Anatomi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Üzel, serginin insanları kendi bedeni hakkında bilgilendirmeyi amaçladığını söyledi. Üzel, "Plastik maddelerin kullanıldığı plastinasyon yöntemiyle dokular, sonsuza kadar üzerinde çalışma imkanı veriyor. Nasıl yaparsanız o şekilde kalıyor... Türkiye'de Hacettepe ve Ege üniversitelerinde anatomi bölümleri bu yöntemi uygulayabiliyor. Dünyada da 250'den fazla üniversitede yapılıyor... Hayvanlar ve bitkilerde de uygulanıyor" dedi.
Özlem Konur Usta
