Anadolu 500 Büyük Şirket

Ekonomist dergisinin Türkiye Ekonomi Bankası’nın katkılarıyla hazırladığı Anadolu 500 Büyük Şirket (ABBŞ) çalışmasının sonuçlarına bakmak ilginç olabilir. Araştırma kapsamına üç büyük il dışında etkinlikte bulunan, büyük holdinglere bağlı olmayan ve yabancı sermaye payı yüzde 50’nin altında olan Anadolu şirketleri alınıyor.

GENEL BAKIŞ
ABBŞ’nin 2018 yılındaki toplam satış gelirleri 324,9 milyar TL.’ye ulaşarak yüzde 23,2 arttı. Bu oranı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) indirgeyicisi ile enflasyondan arındırdığımızda bu oran yüzde 5,8 olmuş. 2017’de enflasyondan arıtılmış bu oranın yüzde 18,9 olduğu anımsanırsa, Anadolu geçimbilimsel olarak yavaşlamış. Türkiye ekonomisinde 2017’deki yüzde 7,5’luk büyümenin 2018’de yüzde 2,8’e inmesinin ve döviz çalkantısının etkili olduğu açık. Bu yavaşlama kârda da yüzde 45 (enflasyondan arıtırsak yüzde 52,7) oranında düşmeye yol açmış. Çalışan sayısı da yüzde 8,5 oranında bir düşmüş. Dışsatım yüzde 6,3 artmışsa da dışsatımın durumu pek parlak değil. ABBŞ’nin satış gelirlerinin ülkemizin GSYH’na oranı yüzde 8,7; dışsatımının Türkiye dışsatımına oranı yüzde 9,5; çalışan sayısının Türkiye istihdamına oranı yüzde 1. Rakamlar düşükçe!

İLK 10 VE SON
Hatay’da etkinlik gösteren Tosçelik (6,4 milyar TL.lik satış geliriyle) zirvedeki yerini (üç yıldır) yine korudu. Onu izleyen şirketler ise Kardemir (Karabük), Erbakır (Denizli), Sarkuysan Elektrolitik Bakır (Kocaeli), Kroman Çelik (Kocaeli), Baştuğ Metalurji (Osmaniye), Tiryaki Agro Gıda (Gaziantep), Eti Gıda (Eskişehir), Aydem Elektrik Perakende Satış (Denizli), Konya Şeker (Konya) oldular. 500’üncü olan şirket 158 milyon TL. lik satış geliri ile Profil San. Ve Tic. A.Ş. çizelgeye giriş alt sınırı geçen yıla göre değişmemiş!

İLK ÜÇTE KATMA DEĞER VE VERİMLİLİK
TOSYALI Holding Y.K. Başkanı Fuat Tosyalı şöyle konuşmuş: ‘Önceliğimiz ülkemizde daha önce üretilmeyen katma değerli üretime odaklanarak ithalatı ikame etmek ve Türkiye ekonomisine katkı sağlamak’. Kardemir Gn. Md. Dr. Hüseyin Soykan da benzeri bir açıklamada bulunmuş: ‘Katma değerli ürün portföyümüzü geliştirerek daha kârlı ve rekabetin az olduğu niş pazarlarda yer almayı hedefliyoruz. Hedefimiz, verimliliği artırarak maliyetlerimizi en düşük seviyelere getirmek ve katma değerli ürünlerin toplam üretim ve satışlar içindeki payını arttırarak kâr marjlarını beklenenden daha da yüksek seviyelere ulaştırmak’. Erbakır Gn. Md. Macit Taşkın da aynı konuya dikkat çekmiş: ‘Ağırlıklı olarak, özellikle ileri teknoloji gerektiren yüksek katma değerli ürünlerin talep edildiği Avrupa pazarına ihracat yapıyoruz.

SEKTÖRLER
Çalışmada 10+ şirket olan sektörler şöyle: Gıda (122), Tekstil (105), Metal (56), Otomotiv (37), Ticaret-Hizmet (25), Demir-Çelik (23), Enerji (20), Kimya (18), Lastik-plastik (18), Mobilya (13), Ağaç-Orman (11), Çimento (10). İlk iki sektör 10 yıldır yerlerini korurken, en büyük atak otomotivde olmuş. Lastik-plastik ve kimya sektörleri yükselirken, enerji ve çimento düşüşe geçmiş. Endüstri 4.0 sektörleri mi? Yoh yoh!

İLLER
En çok şirket Bursa’dan (104 adet) geliyor. Ardından Gaziantep (63), Kocaeli (39), Kayseri (32), Denizli (30), K.Maraş (26), Adana (22), Konya (19), Hatay (14), Balıkesir (12), Manisa (12), Samsun (12), Mersin (11) ve Tekirdağ (10) geliyor.

SONSÖZ
TEB’in yöneticisi G. Özgün de şunları belirtmiş: "Bizdeki genel yaklaşım, işler biraz zora girince önlemler ve riskler hakkında düşünmeye başlama şeklinde. Halbuki işler iyi giderken riskler üzerine düşünüp tedbirler almak için daha çok olanak ve kaynak var. Şirketler için ilk ve en önemli unsur likidite yönetimi. Bu dönemde ise hep verimlilik konuşuyoruz. Şirketlere dijital süreç ve ürün olanakları sunuyoruz. Ancak şirketlerin de buna düşünce ve altyapı olarak hazır olması lazım ki kendi süreçlerini de en verimli şekilde tasarlayabilsinler." Demek ki neymiş önemli olan? Üretken (katma değerli) ekonomi yani verimlilik! Üretim ekonomisi ile aynı şey değil elbette! Eski yazılarımız ve TV izlencelerimizde çok kez açıkladık!