Anadolu 500 ve TR100 raporları

Son zamanların ekonomi gündeminde bolca yinelenen “yerli ve millî” nitelikli mal ve hizmetleri üretecek şirketlerimiz ne durumdalar acaba?

EKONOMİST DERGİSİ ANADOLU 500 RAPORU

İşte Ekonomist Dergisi’nin hazırladığı ANADOLU 500 Raporu tam da böyle araştırma. Çalışma üç büyük ilin (İstanbul, Ankara, İzmir) dışındaki kentlerde yürütülüyor.

2019 yılı sonu verileriyle yapılan çalışmada 51 kentten şirketler listeye girmiş. Çalışmada Bursa (91 şirket), Gaziantep (65 şirket) ve Kocaeli (45 şirket) önde gelen kentler olarak ortaya çıkmış; 201 şirket ile.

Toplam satış hasılatı 2018’de 325 milyar TL iken, 2019’da 403 milyar TL düzeyine (yüzde 24) artmış. Toplam kârlar da 2018’de 4.1 milyar TL iken 2019’da 6.7 milyar TL’ye çıkmış. İstihdam düzeyi 2018’de 278.000 iken 2019’da 282.000’e çıkabilmiş. Ancak dışsatım 16 milyar dolardan 15.4 milyar dolara düşmüş. Büyümenin kaynağı yurtiçi satışlar!

27 sektörden en çok şirket gıda sektöründe (123 şirket), ardından tekstil (103 şirket), otomotiv (40 şirket), kimya (23 şirket) görülüyor.

İlk üç şirket şöyle olmuş: 1. Tosçelik (Hatay), 2. Kardemir (Karabük), 3. Sarkuysan (Kocaeli). İlk üç de katma değerli ürünlere odaklanma stratejisini benimsemiş.

Satışları en hızlı büyüyen şirket Kahramanmaraş’tan İskur Boya Tekstil (yüzde 136,5); ihracatını en çok artıran şirket Kocaeli’den Nuh Çimento (yüzde 151,8); kârını en çok sıçratan şirket Ordu’lu Şenocak Gıda Fındık Entegre (yüzde 24.515,7); istihdamını en çok yükselten şirket Hema Otomotiv Sistemleri (yüzde 230,5). Araştırmada holdinglerin şirket sayısında ilk Gaziantep’ten Sanko (10 şirket), ardından Kayseri’den Erciyes Anadolu (9 şirket), Kahramanmaraş’tan Kipaş (7 şirket) gelmiş.

TOBB TR100 ŞİRKETİ

Bu arada Türkiye Odalar Borsalar Birliği de satış hasılatı (ciro da deniyor) en hızlı büyüyen şirketler listesini yayınladı: Türkiye 100 (TR100). Bu araştırmanın sonuçlarına bakalım.

TR100 şirketlerinin nominal (enflasyondan arıtılmamış) olarak gelirleri 2016-2018 döneminde ortalama olarak yüzde 511 oranında eşdeyişle Türkiye’nin nominal ulusal gelirinden 12 kat hızlı büyümüş. Aynı dönemde istihdam artışı yüzde 85,9; kişi başına satış hasılatı artışı yüzde 220,5.

En hızlı büyüyen şirketlerin ilk “beşi bi’ yerdesi”ne (ayraç içindeki 2016-2018 büyüme oranlarıyla) bakarsak şöyle: GINTEK İNŞAAT (yüzde 4357,5); FS DIŞ TİCARET (yüzde 2723); PROFEN SAVUNMA VE GÜVENLİK TEKNOLOJİLERİ (yüzde 2494); RAVAGO CHEMICALS TURKEY (yüzde 1771,3); SBS BİLİMSEL BİO ÇÖZÜMLER (yüzde 1650,3). İkisi plastik toptan ticareti firması, biri ikamet amaçlı olmayan inşaat firması, diğeri de çeşitli gıda maddeleri (şeker şurubu vs) üreticisi. Kısmet!

TR100 şirketlerinin yüzde 63’ü ihracat yapıyormuş. Ülke çeşitliliği 67 ülke; Almanya 18 şirketin en çok ihracat yaptığı ilk 5 ülke arasında yer alıyor. Yanı sıra Fransa, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, İtalya, ABD, Birleşik Krallık, Irak, İspanya, İsrail, Kuzey Kıbrıs, Polonya yer alıyor. İhracat yapan şirketlerin sektörel dağılımında toptan ticaret ön planda.

Şirketlerin yaş ortalaması 12,6 yıl! Kadınlar tarafından yönetilen şirket sayısı sadece 7! Yaklaşık üçte birinin (32 şirket) kurucu sayısı tek kişi!

Şirketlerin sürdürülebilirlik konusunda yenilenebilir enerji kullananların oranı da yüzde 10’u bile bulmamış!

BEKLENTİLER: KEŞKE BÖLÜMÜ

İki raporda şu konularda durumumuzu görebilseydik keşke:

1. Bu şirketlerin mal ve hizmet üretim süreçlerinde yarattıkları katma değerin toplam tutarı ve üretim unsurlarının aldığı paylara göre katma değerin dağılımı (katma değer tablosu aracılığıyla)

2. Teknoloji kategorilerine göre bu şirketlerin ürettikleri mal ve hizmetlerin düşük-orta-yüksek teknoloji öbeklerine dağılım yüzdelerinin şirket bazında ve sektörel olarak seyri

3. Tedarik zincirinde -özellikle küresel tedarik zincirlerinde- tebessüm eğrisinde yaratılan katma değerin yüzde kaçını aldıklarının şirket bazında ve sektörel seyri

4. İhracatçılarımızın, Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) hazırladığı sürdürülebilirlik kodu ve etiketine göre performansları

SONSÖZ

Mangırı kuytuda düşürdüysek orada arayacağız, sahanlıkta değil!