Bakü’de bir şeyler oluyor: İstihbaratçı generaller tutuklandı

Görünen: Suriye krizi “uçak” üzerinden Kafkasya’ya da sıçradı.Taşlar yerinden oynadı.Azerbaycan’da iki aydır bir şeyler oluyor.İstihbarat Bakanı ev hapsinde.10’dan fazla general tutuklandı.Sebep: Kesin belli değil. İddialar muhtelif.***Biraz ayrıntısına girelim.Operasyonun düğmesine 17 Ekim’de basılıyor.Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Eldar Mahmudov’u görevden alıyor.Resmi sıfatı: Devlet Tehlikesizlik Nazırı.Türkiye Türkçesine “Milli Güvenlik Bakanı” diye çevirebiliriz.Yani: İstihbarat Bakanı.***Mahmudov “özel” bir isim.2004’ten beri istihbaratın başındaydı.Göreve Aliyev tarafından getirilmişti.Anlamı: Aliyev ailesinin güvendiği bir isim(di).Rütbesi general. Fakat asker kökenli değil.Bir özelliği: Azerbaycan’da istihbaratın başında en uzun süre kalan kişi.Sovyet dönemi de dahil.***“İstihbarat”, hallaç pamuğu gibi atılıyor.Üst düzey isimler sorguya alınıyor hemen.Mahmudov’un yardımcıları dahil.Operasyonda 10’dan fazla generalin adı geçiyor.(Not: Bu generaller de asker kökenli değil.)***Dikkat çeken bir ayrıntı: Diğer generaller tutuklu.Fakat Mahmudov ev hapsinde.Yani: Mahmudov için kapı aralık tutuluyor.Belki verilen mesaj: “Bazı konularda konuş. Bazı konularda sus.”***Operasyon, komşu bakanlığa da sıçradı.“Telefon dinleme”leriyle görevli İletişim Bakanlığı’na.Üst düzey isimler sorguya alınıyor orada da.Anlamı: İstihbaratta kapsamlı bir “ayıklama” yapılıyor.***Gösterilen resmî gerekçe tanıdık: “Büyük bir rüşvet çetesi ortaya çıkarıldı.”“Rüşvet” iddiası, Azerbaycan için fazla “normal”.Yaygınlığını kimse reddetmez.Kaynaklarım da altını çiziyor:“İşin içinde mutlaka rüşvet de vardır. Operasyonun asıl nedeni başka olsa bile.”Yani: Rüşvetin varlığı, “siyasi” nedeni ortadan kaldırmaz.Zaten “Beynelhalk Bankası” da operasyon kapsamında.Özet: İşin rüşvet yönü kesin.***Buna rağmen, niçin “siyasi” sebep arayışındayım?Cevabını “bölge tablosu” üzerinden vermek gerekir.Malum: Suriye, bölgesel krize dönüştü.Bütün dünya ve bölge güçleri ayakta.İki cephe oluştu.Herkes elindeki kartları peş peşe masaya sürüyor.***Görünen: “Büyük” güçler sürpriz hamleler peşinde.Buna “hızlı” iktidar değişimleri de dahil.İster “aşağıdan”, ister “yukarıdan” metotlarla.“Renkli” ya da “renksiz” girişimlerle.İrade ABD’den de gelebilir, Rusya’dan da...***Azerbaycan’dan ve bölgeden kaynakları yokladım.Soru: Bakü’de gerçekte ne oluyor?Bu aşamada kimse “kesin” konuşamıyor.İhtimaller üzerinde duruluyor.Azerbaycanlı bir akademisyen:“Malum, 2014 Ukrayna olaylarında Rusya inisiyatif kazandı.”“Durum, Azerbaycan siyasi çevrelerini etkiledi. Putin taraftarlığı arttı.”Bunu önemli bir tespit olarak kayda geçiriyorum.***Üst düzey “yabancı” bir kaynak.Azerbaycan’ı, Aliyev ailesini içeriden bilir.Geçmişte baba Aliyev’le özel sohbetler yapmış biri.Dedikleri:“Eski Sovyet cumhuriyetlerinin hepsinde iktidar istihbaratçıların elindedir.”“Yani istihbarat = iktidar demektir.”“Anladığım Aliyev, Putin cenahından bir tehlike sezdi.”“Ön aldı. İstihbarat içinde karşı bir hamle ile bunu önlemek istedi.”***Gerekli bir soru: İlham Aliyev nerede, hangi kampta duruyor?Görüntü: Baba Aliyev’in mirasını sürdürüyor.Moskova-Washington-Ankara-Tahran arasında denge politikası uyguluyor.Fakat herkes farkında: Rusya’yla ilişkileri germeden, ABD’ye daha yakın duruyor.Fırsat bulsa ülkesini NATO’ya sokmaya hazır.Bir de not: Birinci elden biliyorum. Tahran, Aliyevleri hiç sevmez.***Peki Azerbaycan niçin önemli?Azerbaycan’ın stratejik önemi tartışılmaz.Hem Doğu Akdeniz’den Kafkasya’ya uzanan coğrafyadaki yeriyle.Hem de enerji kaynaklarıyla.Türkiye için yeri daha da özel.Bir: Vazgeçilemez enerji tedarikçisi.İki: Türkiye’nin Orta Asya’ya açılan kapısı.***Diyelim: Bakü de kamp değiştirdi.Kesin olan: En çok Türkiye etkilenir.Enerjimizin %70’ten fazlasını 3 ülkeden alıyoruz. Rusya, İran ve Irak. Krizdeyiz.Bir de Azerbaycan kapısı kapanırsa? Türkiye adım atamaz hale düşer.***AKP iktidarının Suriye politikasının özeti: Kuşatıldık.Bölgeyi ve Türkiye’yi bölmek isteyen ABD’yle birlikteyiz.Türkiye’nin stratejik dostlarıyla ise hasım haline sürüklendik.