BM'den Kıbrıs'a Amerikan şahini

Birleşmiş Milletler Kıbrıs Özel Danışmanlığı’na, Amerikalı Jane Holl Lute’nin atandığı açıklandı. Lute ve eşinin ABD güvenlik çıkarlarına hizmet etmiş “operasyon görevlileri” olduğu öğrenildi. Atamayla ilgili ilk değerlendirmeyi Aydınlık’a yapan emekli KKTC Büyükelçisi Ahmet Zeki Bulunç, “Temsilcinin Amerikalı olması, ABD’nin burada baskısının artacağının açıkça göstergesidir” dedi. Bulunç, ABD’nin Akdeniz’de faaliyetlerini hızlandıracağını belirtti.

Kıbrıs uzmanı Emete Gözügüzelli de, ABD çıkarlarına hizmet eden Lute’nin atanmasına dikkat çekerek, “Yeni atama müzakere sürecinin başlatılmasında ABD’nin Kıbrıs tezleri doğrultusunda yeni bir girişim mi” diye sordu. Söz konusu temsilcinin daha önce Kıbrıs’ta Türkiye’yi işgalci olarak gören ve garantilerin kalkması için planlar hazırlayan eski ABD Dışişleri Bakanı Cyrus Vance’ın da çalışma arkadaşı olduğunu vurgulayan Gözügüzelli, “Lute ile Türkiye ve KKTC’ye garantiler konusunda çok daha fazla baskı yapılacağı anlaşılıyor” diye konuştu.

KIDEMLİ ABD GÖREVLİSİ

Aydınlık’ın yaptığı araştırmaya göre, Dijital Siber Güvenlik uzmanı ve üst düzey BM yetkilisi olan Lute, ABD’nin Irak ve Arnavutluk’taki faaliyetlerinde “barışı inşa” ve “barışı sağlama” gibi önemli görevler almış bir kıdemli ABD görevlisi. Lute aynı zamanda ABD’nin 2001 yılından sonra kurulan ve en etkili ve önemli bakanlıklarından olan İç Güvenlik Bakanlığı’nda üst düzey görevde bulundu. Üst düzey BM görevlisi Lute’nin görev aldığı bir diğer kurum ise Carnegie Merkezi. Lute, bu merkezin “çatışmasızlığı” amaçlayan ve çatışmaları önlemek için projeler üreten biriminde kıdemli çalışan. New York menşeili merkezin ABD Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon ile yakın işbirliği biliniyor.

VANCE’IN ÇALIŞMA ARKADAŞI

Kıbrıs’ın yeni danışmanı Lute’nin bir zamanlar çalışma arkadaşı ise oldukça önemli bir kişi: Eski ABD Dışişleri Bakanı Cyrus Vance. Vance bir söyleşisinde, hayatındaki en büyük başarısının 1967’de Türkiye’nin adaya müdahalesini önlemek olarak açıklamıştı. Türkiye’yi işgalci olarak tanımlayan Vance, aynı zamanda Türkiye’nin garantörlüğünün kaldırılması için çalıştığı dönemlerde raporlar hazırlamıştı.

EŞİ DE KRİTİK GÖREVDE

Kıbrıs’a yeni atanan Lute ile ilgili bilgiler bununla da sınırlı değil. Lute’nin eşi belki de Lute’den çok daha hassas bir görevde. Douglas E. Lute, uzun yıllar ABD’nin NATO Büyükelçiliği görevini yürüttü. NATO’da üst düzey görevlerde bulunan koca Lute, aynı zamanda dönemin ABD Başkanı Barack Obama ve George Bush’un Irak, Afganistan, Pakistan ve Hindistan’dan Sorumlu Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcılığı görevini yaptı. Harvard Üniversitesi’ni dereceyle bitiren Douglas Lute, ABD’nin birçok operasyonunun kumandanlığını yaptı. Douglas Lute, Soğuk Savaş sırasında da Almanya ve Kosova’da kritik görevler aldı.

‘AMAÇ, TÜRKİYE’Yİ ARADAN ÇIKARTMAK’

Emekli KKTC Büyükelçisi Ahmet Zeki Bulunç, görevlendirmeyi şöyle yorumladı: “Temsilcinin Amerikalı olması, ABD’nin burada baskısının artacağının açık göstergesidir. 2013’ten beri Amerika, Kıbrıs’ta daha aktif ve belirleyici bir rol oynamaya çalışıyor. Amaçları Akdeniz’de nüfuzlarını artırmak ve Türkiye’yi aradan çıkarmak. Amerika eğer Barış Harekatı’nın kazanımlarını yıkar, bölgedeki emellerine ulaşırsa, Birleşik Kıbrıs’ı daha rahat yaratabileceklerini düşünüyorlar. Amerika’ya hizmet edecek bir yapıyı düşünüyorlar aslında. Esas amaç, Türkiye’nin 1959-1960’taki anlaşmalarla kazandığı hak ve statüleri ortadan kaldırmaktır. Türkiye’yi aradan çıkarmaktır. ABD adayı birleştirmeyi başarırsa burayı da bir NATO üssü haline getirmek isteyebilir.”

‘TÜRKİYE’YE BASKI ARTACAK’

Konuyla ilgili Aydınlık’a değerlendirmelerde bulunan Emete Gözügüzelli de Lute’nin etkili biri olmasına dikkat çekti. Gözügüzelli, “Lute ile Türkiye ve KKTC’ye garantiler konusunda çok daha fazla baskı yapılacağı anlaşılıyor” diye konuştu.

ADAYA GELECEK

Yeni atanan Kıbrıs temsilcisi önümüzdeki haftalarda görüşmeler yapmaya hazırlanıyor.

BM Genel Sekreter sözcülerinden Farhan Haq, AA muhabirinin, “BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in taraflarla görüşme yapmak üzere Ada’ya göndereceği üst düzey BM yetkilisinin kim olduğu ve ziyaretin ne zaman gerçekleşeceği” sorusuna şu yanıtı verdi: ‘’Genel Sekreter, Jane Holl Lute’den Kıbrıs Konferansı’nın tüm tarafları ile istişarelerde bulunmasını istedi ve Jane Holl Lute de şu anda atılacak adımları planlıyor.”

Guterres, Kıbrıs sorununun çözüm süreciyle ilgili BM Güvenlik Konseyi’ne sunduğu son raporunda, İsviçre’nin Crans Montana kentindeki görüşmelerden bu yana anlamlı bir sürecin başlamasına olanak sağlayacak koşulların oluşup oluşmadığını belirlemek üzere yakın zamanda Ada’ya üst düzey bir BM yetkilisi göndereceğini ifade etmişti.

İKİNCİ ADRES ANKARA

BM Genel Sekreteri’nin eski Kıbrıs Özel Temsilcisi Elizabeth Spehar, Lute görüşmeleri için, 6 Temmuz’da Güney Kıbrıs Rum lideri Nikos Anastasiadis ve KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile ayrı ayrı görüşme talebinde bulunacak. Spehar, ardından BM Güvenlik Konseyi’ni bilgilendirecek ve Jane Holl Lute ile de görüşecek.

Yeni temsilci Jane Holl Lute’nin, ilk önce Lefkoşa’da, ardından Ankara, Atina ve Londra’da bir dizi görüşmede bulunması bekleniyor.

ANASTASİADİS’İN MÜZAKERE UMUDU

Rum lider Anastasiadis, Lute’nin 9-12 Temmuz günlerinde Ada’ya geleceğine ilişkin kendilerine bilgi verilmediğini söyledi. Anastasiadis, Türkiye’nin Lute’nin atanmasına onay vermesini, müzakerelerin en kısa sürede başlamasını umut ettiğini belirtti.

RUM BAKAN: ALTIN FIRSAT

Rum Dışişleri Bakanı Nikos Hristodulidis, katıldığı bir radyo programında, Türk Ordusu’nu Ada’dan göndermeyi ve garantileri kaldırmayı hedefleyen Guterres Çerçevesi üzerinde durdu. Hristodulidis, Guterres Çerçevesi konusunda taraflar arasında yorum farklı bulunduğunu, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs danışmanını atamasının ve danışmanın temaslarda bulunmasının, gerek Çerçeve, gerekse diğer konular hakkında gerçeklerin ortaya çıkması açısından “altın bir fırsat” olacağını söyledi.

Hristodulidis, Kıbrıs sorunu çözümü müzakerelerinin, 7 Temmuz sabahı Crans Montana’da kaldığı yerden devam etmesini istediklerini vurguladı.