Dolar artışının etkileri

Dolar beklentilere uygun sürekli artarak bir yerlere gidiyor. Doların bu şekilde artışı yani Türk lirasının değerinin düşmesinin ekonomiye oldukça ciddi etkileri oluyor.
Gerçek dünya, beklenmeyen şoklar ve sürprizlerle dolu iken doların bu şekilde artışı gelişmekte olan ülkeler içinde en başta bizi olumsuz etkiliyor.

FİRMALARA ETKİSİ

1- Dolar Kredisi Kullananalar

Bunu Tablo-1’deki örnekle açıklayabiliriz.

Bu firma ihracatçı olduğu halde döviz kredisi ve ihraç ettiği ürünleri dolar bazında temin ettiği için doların artışından dolayı zarar etmektedir.

Tablo-1’deki rakamları değiştirdiğimizde Tablo-2’deki sonuçlar ortaya çıkmaktadır.

Döviz kredisi borcunu 3 milyon dolara yükselttiğimiz ve ihracat maliyetini artırdığımız zaman dolar artışından kaynaklanan zararın 466.380 TL’ye yükseldiğini görürüz.

2-Hammaddeyi Dolarla Temin Edenler

Bir firmanın tüm işlemlerinin TL üzerinden yaptığı sadece hammadde alımını dolarla gerçekleştirdiğini varsayalım. Örneğin ayda tonu 670 dolardan 300 ton hammadde alan bir firma doların 3.1150’ye yükselmesi ile 670 dolar için 2000 TL öderken şimdi 2.150 TL, yani 150 TL daha fazla ödeme yapacaktır. Bu bir yılda 300 ton*12 ay*150= 540.000 TL daha fazla ödeme demektir.

3-İhracatçı olup tüm ödemeleri TL olanlar

Tablo-1’deki örnekte firmanın tüm gelirlerinin ihracat olup tüm maliyetlerinin TL olması halinde döviz açığı olmayacaktı. Dolar kredi borcuna rağmen 850 bin TL döviz pozisyonu (+) olacaktı.

KİŞİLER

Zarara uğrayan kişiler:

* Dolarla kira ödeyenler ve kira tahsil edenler (ödeme zorlukları nedeniyle kiraların tahsil edememe durumu ile karşılaşacaklar)

* Dolar borcu olanlar

* Dolarla kredi kullananlar

* Dolarını bozdurup TL hesabına geçenler

Kâr eden kişiler:

* Dolar mevduatı olanlar

* Dolar borcu olmayanlar, doları olsun olmasın kâr ederler

* Krizi fırsata çevirecek pozisyonda olanlar

Umurunda olmayanlar:

* Yoksullar, dar gelirli halk, emekçi ve emekliler

*Çok varlıklı olanlar. Parası, altını, gayrimenkulleri bol olanlar

DIŞ BORÇLAR ARTAR

Dolar kuru 2.9 TL iken 400 milyar dolar dış borcumuzun TL karşılığı 1 trilyon 160 milyar TL iken, 28 Ekim 2016 itibarıyla 1 trilyon 246 milyar TL olacak. Yani borcumuz 86 milyar TL artmış bulunmaktadır. Bu parayı yaratmak için bunu karşılığı olan 28 milyar dolarlık bir katma değer yaratmamız gerekecek veya bu kadar borç alacağız veya para basacağız.

Ezcümle diyebiliriz ki, doların artışı kardan ziyade zarar yaratmaktadır. Bu da ekonomideki sıkıntıların arttığını göstermektedir.