Dünya yatırımcı haftası 2019

Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonları Örgütü (IOSCO) tarafından düzenlenen Dünya Yatırımcı Haftası 1-6 Ekim tarihleri arasında ülkemiz de dahil 87 ülkede kutlandı.
Ülkemizdeki etkinliklerde Türkiye’de tasarruf eksikliğinin yanı sıra sermaye piyasalarının öncelikli sorununun gerçek ve tüzel kişilerin tasarruflarını sermaye piyasalarında istenilen düzeyde değerlendirmemesi olduğuna dikkat çekildi. 2019’un altıncı ayı itibarıyla yurtiçi yerleşiklerin TL mevduat ve döviz tevdiat hesapları toplamı 2,1 trilyon TL iken bu kişilerin sahip olduğu pay senetleri tutarının 119,1 milyar TL düzeyinde kaldığı, bu önemli müşteri kitlesinin sermaye piyasalarını önce tanıyıp sonra da güvenmeleri gerektiği vurgulandı.

DÜNYA YATIRIMCI HAFTASININ AMACI
Bu haftanın temel amacı yatırımcıların eğitimi ve korunması konularında farkındalığı arttırmaktır. Dünya Bankası tarafından finansal erişimi ölçmeye dönük 140’dan fazla ülkede her üç yılda bir yapılan Global Findex Çalışması’nın 2017 yılı sonuçlarına göre; dünya genelinde 1,7 milyar yetişkin finansal erişime sahip olmadığı gözüküyor. 2014-2017 arasında 515 milyondan fazla 15 yaş üstü yetişkin finansal erişim olanağına kavuşmuştur.
2017 yılı itibarıyla; küresel olarak yetişkinlerin finansal erişim oranı yüzde 69 olup gelişmiş ülkelerde bu oran yüzde 94, gelişmekte olan ülkelerde ise yüzde 63’tür. Ülkemizde ise söz konusu oran 2011 yılında yüzde 58 iken 2017 sonunda yüzde 70’e çıkmıştır. Ülkemizde erkeklerde yüzde 83 olan bu oran kadınlarda yalnızca yüzde 44 olup gelişmekte olan ülkelere göre oldukça aşağıdadır. Türkiye’de finansal erişime sahip olmayanların gerekçeleri; yüzde 65 oranla aileden birinin hesap sahibi olması, yüzde 36 oranla yeterli parasının olmaması ve yüzde 23 oranla finansal kuruluşlara güvenilmemesidir."

VADE ALGISI VE EKSİK BİLGİ SORUNU
Türkiye’de finansal okur-yazarlık düzeyinin oldukça düşük olduğundan kaynaklansa gerek, yatırımcılar kısa erimli bakış açısına sahipler. Oysa uzun erimde mevduata göre daha iyi kazandıran sermaye piyasası araçları olabilmektedir.
Kimi yatırımcılar eksik ve yanlış bilgilerle portföy yönetimleri yapıp kısa vadede sonuç almaya çalışmaktadırlar. Bunun sonucunda zarara uğrayarak sermaye piyasalarından kaçmaktadırlar.

ANİ ŞOKLARA KARŞI KORUMA
Tasarruflarını yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları gibi ortaklaşa yatırım ürünleri aracılığıyla değerlendiren yatırımcılar, daha sağlam yatırımlar yapabilmekte ve piyasada görülen ani şoklara karşı korunabilmektedirler. Bu noktada kurumsal yatırımcıların sermaye piyasaları için önemi ortaya çıkıyor.

YENİ FİNANSAL ÜRÜNLER?
Sermaye piyasasının gelişmesi ve derinleşmesi için birçok yenilik gerçekleştirmek gerekiyor. Böylece yatırımcı tabanının gelişmesiyle şirketlerin fon bulması, sürdürülebilirliklerinin sağlanması, yarattıkları katma değerden Türkiye’nin yararlanmasının sağlanması, kayıt dışı ekonominin azaltılması ve şirket riskini dağıtarak girişimcilerin üzerinde yoğunlaşmasını önlemek gibi çok önemli işlevlerin yaşama geçirilmesi olanaklı hale gelecektir.

YATIRIMCILAR NASIL DAVRANMALI?
Büyük riskler alarak kısa vadede yüksek kazanç elde etmek çok seyrek rastlantılar dışında kesinlikle olanaksızdır. Yatırımcının tanımadığı enstrümanlar üzerinde işlem yapmaması, piyasayı yenebileceğini asla düşünmemesi gerekir. Birikimlerin tek bir yatırım aracına yatırılmak yerine birden fazla yatırım aracına bölüştürülüp, çeşitlendirilmesi gerekir.

SONSÖZ: FİNANSAL TÜKETİCİNİN KORUNMASI
Etkinlikler kapsamında finansal yatırımcının eşdeyişle finansal tüketicinin hakları ve korunması konusu eksik kaldı. Bu konuda ayrıntılı bilgi için OECD’nin Finansal Tüketicinin Korunması İçin Üst Düzey İlkeleri adlı dokümanına, ülkemizdeki Finansal Erişim, Finansal Eğitim, Finansal Tüketicinin Korunması Stratejisi ve Eylem Planları’na (05/06/2014 tarihli Resmi Gazete) ve BDDK’nın verilen bağlantıdaki dokümana bakılabilir. (bkz. https://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/mevzuat_0124.pdf)