'Bir Kuşak Bir Yol' inisiyatifinin son bir yılı
Çin haber ajansı Xinhua’da Bir Kuşak Bir Yol inisiyatifiyle ilgili son bir yıl içinde kat edilen yol ile ilgili bir değerlendirme yazısı yayımlandı.
Levent Uluçer/Pekin
Çin devlet başkanı Xi Jinping üç yıldan fazla bir süre önce Bir Kuşak Bir Yol inisiyatifini başlattığında bunun içeriği pek anlaşılmamış ve Çin basınında inisiyatifin içeriğinin ne olduğuyla ilgili yazılar yayımlanmıştı.
Bu projeden şimdilik en kazançlı çıkan ülkenin Pakistan olduğu söylenebilir. İki ülkenin iyi ilişkleri de ciddi bir projenin hayata geçmesine neden oldu: Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (ÇPEK). Geçen Ekim ayında Kaşgar’dan yola çıkan 50 tır Pamir’i aşıp Pakistan’ın Gwadar limanına ulaştı. Xinhua’da konu edilmediyse bile belirtelim; bu limanın bir diğer özelliği de Çin’in bu limanda kurduğu askerî üs.
Konteynır taşıyan tırlar Gwadar’a ulaşan ilk konvoydu ve buradan gemilere yüklenen mallar başta Birleşik Arap Emirliği olmak üzere başka ülkelere de gönderildi. Pakistan Başbakanı Navaz Şerif ÇPEK’nin sadece Pakistan için değil Orta Asya ülkeleri için de büyük fırsatlar taşıdığını söyledi.
Şubat 2016’da Çin Demiryolu Tünel Grubu, Özbekistan’ın en büyük projesi olan 169 kilometrelik Angren-Pap demiryolu hattının üzerindeki Kamçık Tünelini tamamladı. Orta Asya’nın bu en büyük demiryolu tünelinin de içinde olduğu bu projenin tamamlanmasıyla Özbekistan artık başka ülke topraklarını kullanmak zorunda kalmayacak.
Çin Merkezî Parti Okulu’ndan öğretim görevlisi Zhao Lei, “Şöyle diyebiliriz. 2013 yılı hazırlık aşamasıydı. 2014’te ana hatlar çizildi. 2015 son hali verildi ve 2016’da ilk önemli projeler hayata geçirildi.”
Çin-Avrupa arasında başlayan tren taşımacılığının başlamasıyla inisiyatife Avrupa’da daha ciddi bakılmaya başlandı. Haziran 2016 itibarıyla 2 bin dolayında yapılan tren yolculuklarında taşınan malların değeri 17 milyar oldu.
Ayrıca, devam edilen Çin-Beyaz Rusya Endüstri Parkı’nın inşaası ve Macaristan-Sırbistan demiryolunun Çin’in sorumluluğunu üstlendiği bölümünün yakında bitirilmesiyle Çin ile Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin işbirliği daha da gelişmiş olacak.
21. YY DENİZYOLUNDAN İPEK YOLU
Çin-Laos Demiryolu’nun ikinci bölümünün inşaasıyla ilgili imzalar Ocak 2016’da başkent Vientiane’da atıldı. 2015’te başlanan projenin 5 yılda tamamlanması öngörülüyor. Demiryolu’nun tamamlanmasıyla Çin sınırından başkent Vientane’a 4 saatte ulaşılacak. Böylece sınırları içinde kapalı olan Laos bu hatla dünyaya daha çok açılmış olacak.
Geçen yıl Ocak ayında Jakarta-Bandung hızlı tren hattının inşasının temel atma töreni Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo tarafından yapıldı. Saatte 350 km hızla gidecek olan hızlı tren 3 saatten fazla olan yolu bir saatten daha az bir süreye indirecek.
Kamboçya’da Sihanoukville Özel Ekonomi Bölgesi yüzlerce yatırımcıyı çekmiş durumda. Ayrıca Çin merkezli Güneydoğu Asya Telekomünikasyon şirketi de 150 milyon dolar yatırımla ülkenin fiber ağını genişletiyor; Kamboçyalılar hızlı internet ve kaliteli telefon konuşmasına ulaşacaklar.
Myanmar’da Çinli CITIC’in başı çektiği altı yabancı şirketin konsorsiyumu iki dev ihale kazandı; endüstri parkı ve liman bölgesinde kurulacak olan Kyaukpu Özel Ekonomi Parkı.
Sri Lanka Colombo’da yapımı daha önce ertelenen Colombo Limanının inşaasına da başladı. Liman Hint Okyanusundaki en önemli gemi taşımacılığı ve lojistik merkezlerinden biri olacak.
Türkiye’nin İzmir’e getiremediği Çin sermayesini Yunanistan’ın Pire Limanı kapmıştı. Çin’in dev gemi taşımacılık şirketi COSCO Atina Borsası aracılığyla Pire Limanı’nın yüzde 67’sinin sahibi oldu. Pire Limanının Çin için özelliği şu; bir ana akratma merkezi olarak hem İpek Yolu Ekonomik Kuşağı hem de Çin-Avrupa Kara ve Deniz Ekspres Hattı olarak hizmet verecek olması.
Şu ana kadar 100 ülke ve uluslararası organizasyon Çin’in başlattığı bu inisiyatife katılmak istediklerini açıkladı ve Çin bunlardan 40’ıyla projelere imza attı.
Kuşak ve Yol Enstitüsü’nün Çin ve Küreselleşme Merkezi düşünce kuruluşunun Başkanı Huang Rihan Yeşil İpek Yolu’na dikkat çekiyor. Huang, projelerin çevre ve insan sağlığının gelişimine de katkı sağlayacak şekilde yapıldığını ve bunun sürdürülebilir olması için çalışılacağını söyledi.
Pekin Halk Üniversitesinden Wang Yiwei, geçen Kasım ayında BM Genel Kurulunca varılan anlaşmada, Kuşak ve Yol inisiyatifinin sadece Çin için önemli olmadığını bu yol boyundaki tüm ülkeler ve dünya için de ciddi getirileri olacağını belirtiyor.
