28 Mart 2024 Perşembe
İstanbul 19°
  • İçel
  • Şırnak
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Şanlıurfa
  • Çorum
  • İstanbul
  • İzmir
  • Ağrı
  • Adıyaman
  • Adana
  • Afyon
  • Aksaray
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Ardahan
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bartın
  • Batman
  • Bayburt
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Düzce
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gümüşhane
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Hakkari
  • Hatay
  • Iğdır
  • Isparta
  • Kırşehir
  • Kırıkkale
  • Kırklareli
  • Kütahya
  • Karabük
  • Karaman
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kilis
  • Kmaraş
  • Kocaeli
  • Konya
  • Malatya
  • Manisa
  • Mardin
  • Muş
  • Muğla
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Osmaniye
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Uşak
  • Van
  • Yalova
  • Yozgat
  • Zonguldak

İflas dönemi kapıya dayandı

Meclis başkanlık, yurttaş geçim derdinde. Kura 7 önlem 7 kuruş etki yaptı. Dolar tutulamadı Bankalar musluğu kesti iflaslar başladı. Son bir ayda kapanan şirket sayısı yüzde 60 arttı...

İflas dönemi kapıya dayandı

Recep Erçin
[email protected]

Döviz kurundaki artışın ekonomide yarattığı tahribat verilere yansımaya başladı. 15 Temmuz’dan bu yana TL’nin sepet kur (dolar ve avro) karşısında yüzde 24 değersizleşmesi hem bankaları hem firmaları zora soktu. Dolar bazlı milli gelirin yüzde 42’si düzeyindeki döviz açığı nedeniyle kurdaki her hareket tüm sektörleri vurdu. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) açıkladığı kurulan ve kapanan şirket istatistiklerine göre, 2016 yılında bir önceki yıla kıyasla kurulan şirket sayısı yüzde 4.5 azaldı. Kurulan kooperatif ve gerçek kişi ticari işletme sayısında da sırasıyla yüzde 16.3 ve yüzde 10.8 düşüş görüldü. Bununla beraber kapanan şirket ve kooperatif sayılarında sırasıyla yüzde 8.8 ve yüzde 18.7 düşüş yaşanırken, kapanan gerçek ticari işletme sayısı sadece yüzde 2.88 arttı. Kurulan ve kapanan şirket sayılarındaki bu tablo girişimler bazında da 2016 yılı boyunca ekonomide yaşanan durgunluğu gözler önüne serdi.

SON BİR AYDA AĞIRLAŞTI

Döviz kurlarının hızla tırmanışa geçtiği Kasım ayından bu yana oluşan tabloya bakıldığında durumun çok daha kötüleştiği görülüyor. TOBB’un verilerine göre Aralık ayında Kasım’a göre kapanan şirket sayısı yüzde 61.5 oranın arttı. Son bir ayda bin 733 şirket kepenk indirdi. Kurulan şirket sayısı ise yüzde 12.8 azaldı. Aralık ayında kurulan şirketlerin sermayeleri toplamı da Kasım’a göre yüzde 54.5 az oldu. Ağustos ayından bu yana kapanan şirket sayısı kademeli olarak arttı. Ağustos’ta 593 şirket kepenk indirmişken bu sayı Eylül’de 832’ye, Ekim’de 983’e,

Kasım’da bin 73’e çıktı.

FAİZLER YÜKSELDİ

Başkanlık dayatmasının TBMM’ye geldiği Ocak ayında döviz kurları tarihi rekor seviyelere yükseldi. Dolar kurunun 3.90 TL’ye dayandığı 9-13 Ocak haftasında ve kurların nispeten dengelendiği geçen hafta boyunca Merkez Bankası 7 farklı önlemle kurları dengelemeye çalıştı. Ancak Merkez’in aldığı 7 önlemin dün haftanın son işlem günü itibarıyla, doları rekor seviye olan 3.90’dan sadece 7 kuruş aşağıda tutabildiği görüldü.

MUSLUĞU KISTILAR

Merkez Bankası’nın aldığı önlemlerden bir tanesi bankalara sağladığı haftalık repo ihalelerini açmamak oldu. Böylece spekülatif döviz alımlarının önüne geçmek hedeflendi. Ancak bu hamlenin bedeli, ilk kararın açıklandığı gün yüzde 8.3 olan ağırlıklı ortalama fonlama faizinin yüzde 9’un üzerine çıkması oldu. Faizlerin yükselmesi ve kurlardaki sert hareketler sonucu bankalar da kredi musluklarını kısmaya başladı. Merkez Bankası’nın haftalık para ve banka istatistiklerine baktığımızda; 30 Aralık sonrasında banka mevduatları 61 milyar TL arttı. Ancak kredilerdeki artış 50 milyarda kaldı. Kurların rekor kırdığı 13 Ocak ile biten haftaya kadar bankalar toplam mevduat artışının 10 milyar TL üzerinde kredi vermişlerdi. 6 Ocak haftasında ise mevduat ve kredi miktarındaki artış eşitti. Oysa 13 Ocak haftasında mevduatlar 47.5 milyar TL artarken, kredilerdeki artış yüzde 37.5’te kaldı.

Konuştuğumuz bir kamu bankası çalışanı son dönemde kredi vermekte oldukça temkinli davandıklarını söyledi. Bir firma sahibi ise banka hesapları üzerinden her ay 400-500 bin TL’lik nakit akışı olduğu halde çalıştığı bankanın 150 bin TL’lik kredi için konut teminatı istediğini bildirdi. Diğer yandan kredi yapılandırmasının başladığı Eylül ayı sonuna kadar kredilerdeki artış yüzde 7.5 iken Eylül’den sonra yüzde 10.4’e çıkmış durumda. Ancak hedeflenen yüzde 15’lik artışa ulaşılamadığı görülüyor. Bunun nedeni ise bankaların toplam kredi/mevduat oranının yüzde 120’lerin üzerinde olması. Hal böyle iken Merkez Bankası’nın örtülü faiz artırımları da, son bir haftadır bankaların kullandığı TL faizlerini yüzde 9’un üzerine taşıdı.

REEL SEKTÖR KRİZİ

Merkez Bankası’nın 24 Ocak’ta yapacağı Para Politikası Kurulu toplantısında da faizleri artırması bekleniyor. Son dönemde yapılan “Merkez’in eli kolu bağlı değil” açıklamaları para politikasının patronuna limitli bir çek yazıldığı şeklinde yorumlandı. Son olarak Cumhurbaşkanı Ekonomi Başdanışmanı Cemil Ertem de “Merkez Bankası faiz aracını kullanabilir bu da masadadır” dedi. Merkez Bankası’nın Ocak ayı beklenti anketinde de önümüzdeki bir yıllık dönem için tahvil faizleri için yüzde 11’in üzeri, piyasa fonlama faizi için de yüzde 9’un üzeri tahmin edildi. Merkez Bankası’nın politika faizi yüzde 8 ve faiz koridorunun üst bandı da yüzde 8.50 düzeyinde. 24 Ocak’taki toplantıda 0.5 veya 0.75 puan faiz artırımı yapılacağı tahmin ediliyor. Dünya yazarı Dr. Alaattin Aktaş 16 Ocak’ta yayımlanan makalesinde yurtiçinde kullanılan her 100 liralık banka kredisinin 33 TL’sinin yabancı para borcu olduğunu ve reel sektörün yurtiçinde bankalardan kullandığı döviz kredileri ile dövize endeksli kredilerin dolar karşılığının da yaklaşık 170 milyar dolar olduğunu bildirdi. Buradan da görüleceği üzere sert bir kur tokadı yiyen reel sektörün kredi faizlerindeki artışı kaldıramayacağı ve ekonomideki durgunluğun iflaslarla reel sektör krizine evrilme tehlikesi var.

Son Dakika Haberleri