Gazze müzakerelerinin diğer kilidi: HAMAS'ın mutlaka geri istediği altı direnişçi

İsrail ile HAMAS arasındaki son müzakereler resmen başlamadan önce bile Filistinli üst düzey mahkumların isimleri tartışmaların merkezindeydi. HAMAS, Mervan Barguti ve Ahmet Saadet gibi İsrail'in “terör sembolü” olarak nitelediği direnişçilerin serbest bırakılmasında ısrarcı.

İsrail kaynakları Başbakan Binyamin Netanyahu’nun bu isimlerin serbest bırakılmasına kesinlikle karşı çıktığını ve bunun müzakerelerin en tartışmalı maddelerinden olacağını bildirdi.

NUKBA GÜÇLERİ DE LİSTEDE

İsrail ve Filistin kaynakları, Kanal 12'ye yaptıkları açıklamada, HAMAS'ın altı kilit mahkumun dışında diğer üst düzey tutukluların genellikle hapisteki kıdemlerine ve yaşlarına göre serbest bırakılmalarını isteyeceğini bildirdi.

Ek olarak, HAMAS'ın 7 Ekim 2023 saldırısında yakalanan El-Kassam Tugayları'nın seçkin birliği "Nukba Güçleri" üyelerinin tamamının da serbest bırakılmasını talep edeceği belirtildi.

ŞALİT TAKASINDAN BU YANA VETO

Ancak İsrailli yetkililer Kanal 12'ye, Netanyahu'nun 2011'deki kaçırılan asker Gilad Şalit takas anlaşmasından bu yana "büyük veto" uyguladığı söz konusu makhumlara karşı tutumunun değişmediğini söyledi.

İsrail yayını, Netanyahu'nun aşırılıkçı Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir'e, aralarında Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas'ın muhtemel halefi olarak görülen Mervan Barguti'nin de bulunduğu mahkumların anlaşmaya dahil edilmeyeceğine dair söz verdiğini vurguladı.

Kanal 12, meselenin olası Gazze anlaşmasında ilerlemeyi engelleyebilecek potansiyele sahip olduğu, hatta İsrail kamuoyunda keskin siyasi tartışmalara yol açacağı sonucuna vardı.

O ALTI İSİM

- Mervan Barguti
- Ahmet Saadet
- Abdullah Barguti
- İbrahim Hamid
- Abbas Seyyid
- Hasan Selame

MERVAN BARGUTİ

Fetih hareketinin en önde gelen isimlerinden olan 66 yaşındaki Barguti, hareketin gelecekteki potansiyel lideri olarak görülüyor. 1987 yılındaki Birinci İntifada'da öne çıktı, aktif bir direnişçiydi ve Batı Şeria'da İsrail yönetimine karşı büyük yürüyüşlere önderlik etti. Bu faaliyetleri nedeniyle tutuklandı ve Ürdün'e sürüldü.

Barguti, 1994 yılında Oslo Anlaşması uyarınca Batı Şeria'ya geri döndü ve 1996 yılında Filistin Yasama Konseyi'ne vekil olarak seçildi. İkinci İntifada patlak verdikten sonra, İsrail'e karşı mücadeleyi açıkça destekledi ve popüler bir halk sembolüne dönüştü. Bu süreçte takibe alındı ve iki suikast girişiminden kurtuldu.

(MERVAN BARGUTİ)

İsrail Barguti'yi, İsraillilere karşı çok sayıda saldırıdan sorumlu olan Fetih'in askeri kanadı Aksa Şehitleri Tugayları'na liderlik etmekle suçladı. 15 Nisan 2002'de Batı Şeria kentlerinin işgali sırasında tutuklandı. Sorgulama sırasında aylarca işkenceye maruz kaldı ve binden fazla gün hücre hapsinde tutuldu.

2000 yılında İkinci İntifada'da (2000) beş İsraillinin öldürülmesini planlamak ve bu eylemlere katılmaktan suçlu bulunarak beş kez müebbet ve 40 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Hapisteyken doktora derecesi aldı. Son olarak, aşırılıkçı İsrail Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir'in kendisini ziyaret ederek "İsrail'le uğraşan, çocuklarımızı, kadınlarımızı öldüren herkesi sileceğiz, bunu bilmelisin." diyerek tehdit ettiği kısa bir videoda görülmüştü.

ABDULLAH BARGUTİ

“HAMAS'ın mühendisi” olarak bilinen 53 yaşındaki Abdullah Barguti, hareketin Batı Şeria'daki askeri kanadının liderlerinden ayrıca patlayıcı uzmanı.

Tel Aviv, onu İsraillilere karşı onlarca operasyon ve saldırıyı yönetmek ve yönlendirmekle suçluyor. Bu saldırılar sonucunda 66 İsrailli öldü ve yaklaşık 500 kişi yaralandı. Bunlar arasında 2001'deki Kudüs'teki Sbarro restoranı ve 2002'deki Moment kafesi saldırıları bulunuyor.

Mart 2003'te tutuklandı ve 67 kez müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Bu, onu İsrail tarihindeki en uzun mahkumiyet cezasına sahip Filistinli yaptı. 2009 yılında, İsrailli asker Gilad Şalit ile takas müzakerelerinde serbest bırakılması önerilen isimler arasındaydı, ancak İsrail'in muhalefeti nedeniyle Ekim 2011'deki anlaşmadan çıkarıldı.

İBRAHİM HAMİD

İsrail, Hamid'i elindeki “en tehlikeli mahkum” olarak kabul ediyor. 60 yaşındaki isim İkinci İntifada sırasında HAMAS'ın Batı Şeria'daki askeri kanadının lideri olmakla suçluyor.

İddianameye göre İsraillilere karşı onlarca saldırı planladı ve organize etti. Bunlar arasında 2002'deki Rişon LeZion saldırısı (15 İsrailli öldü, 57 yaralandı) ve aynı yıl düzenlenen İbrani Üniversitesi saldırısı (9 kişi öldü, yaklaşık 100 kişi yaralandı) bulunuyor.

İsraillilerin de kabul ettiği gibi Hamid'i yakalamak zor oldu ancak 27 Haziran 2012'de ele geçirilebildi. 46 İsrailliyi öldürmek ve 400'den fazla kişiyi yaralamakla suçlandı. 54 kez müebbet hapis cezasına çarptırıldı ve İsrail, Şalit'in takasında serbest bırakılmasını reddetti.

AHMET SAADET

Saadet, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) Genel Sekreteri görevini yürütüyor. 72 yaşındaki Saadet İsrail tarafından birçok kez tutuklandı. Ancak son tutuklanışı oldukça dramatikti: 2002 yılında, Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın kuşatma altında tutulduğu Mukata karargahında kalıyordu.

İsrail, 17 Ekim 2001'de eski Turizm Bakanı Rehavam Zevi suikastının arkasındaki isim olduğu gerekçesiyle Saadet'in tutuklanmasında ısrar etti. Sonunda Arafat, Saadet'in İsrail tarafından tutuklanmaması şartıyla, onun ve arkadaşlarının ABD ve İngiliz muhafızlarının koruduğu Eriha'daki bir hapishaneye nakledilmesi konusunda ABD ve İngiltere ile bir anlaşma yaptı.

1 Mayıs 2002'de Saadet ve Zevi suikastıyla suçlanan arkadaşları, Eriha Hapishanesi'ne nakledildi. Ancak İsrail, 14 Mart 2006'da hapishaneye baskın düzenleyerek Saadet ve arkadaşlarını tutukladı. Saadet, İsrail'in tutukladığı FHKC'deki en yüksek rütbeli yetkili olup, 30 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

ABBAS SEYYİD

Seyyid, HAMAS'ın Tulkarem'deki askeri kanadının lideriydi. İsrail, onu 2002 yılındaki Netanya'daki "Park Otel" saldırısıyla suçluyor.

İsrail'in atfettiği suçlamalara göre Seyyid, 35 İsrailliyi öldürmüş olup, 35 kez müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

HASAN SELAME

Selame, Kassam Tugayları'nın kuruluşundan bu yana en önde gelen liderlerinden biridir. 54 yaşındaki Selame erken yaşta HAMAS'a katıldı. 1996 yılında, kıdemli lider Yahya Ayaş'ın suikastından sonra bir dizi intikam operasyonunu yönetmekle görevlendirildi.

2023 yılında, hücresinin içinden yazdığı ve HAMAS üyelerinin İsrail'de düzenlediği önceki saldırıları konu alan "Yanan Otobüsler" adlı bir kitap yayımlandı. HAMAS kitap yayımlanmadan aylar önce Selame'nin hapishanelerde tasfiye edilmeye çalışıldığını iddia etmişti.

İsrail, Selame'yi bir dizi saldırıdan sorumlu olmakla suçluyor. Kudüs'teki "Yol 18" üzerindeki 45 İsraillinin öldürüldüğü ve 1996'daki Aşkelon kavşağında bir İsrail askerinin öldüğü, 36 kişinin yaralandığı planlayıcılarından biri olduğu iddia ediliyor. 46 kez müebbet hapis cezasına çarptırıldı.