Türkiye, Avrasya, Afrika, Arabistan ve Anadolu levhalarının kesişim noktasında yer aldığı için büyük deprem tehlikeleriyle karşı karşıya kalıyor. Ayrıca, volkanik faaliyetler ve levha hareketleri, bölgenin önemli jeolojik değişimlere uğramasına neden oluyor.
Yeni araştırmalar, Türkiye'nin güneydoğusundan İran'ın kuzeybatısına kadar uzanan devasa bir yarığın varlığını ortaya koyuyor.
Göttingen Üniversitesi'nden uluslararası bir araştırma ekibi, bu kırılmanın 30 milyon yıl öncesine kadar uzandığını ve zamanla genişleyerek büyük jeolojik değişimlere yol açabileceğini açıkladı.
Bilim insanları, Afrika Levhası’nın yavaşça ikiye ayrılmakta olduğunu ve bu süreç sonunda yeni bir okyanus oluşumunun mümkün olabileceğini belirtiyor.
Daha önce, Doğu Afrika Yarığı olarak bilinen 56 kilometrelik fay hattı, kıtanın bölünme sürecinin bir parçası olarak kabul ediliyordu.
Şimdi ise benzer bir süreç, Türkiye’nin güneyinde de yaşanıyor olabilir. İran’a kadar uzanan yeni keşfedilen yarık, zamanla genişleyerek bölgedeki deniz seviyesini ve kıyı yapısını değiştirebilir. Uzmanlar, Akdeniz’in kapanması ve bu yeni yarığın büyümesiyle, Türkiye’nin güneyinde tamamen farklı bir coğrafi yapının ortaya çıkabileceğini öngörüyor.
Sakarya Üniversitesi Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde Jeofizik Mühendisliği öğretim üyeliği yapan Prof. Dr. Murat Utkucu, bu devasa jeolojik değişimi şu şekilde yorumladı:
'Afrika ile Arabistan Yarımadası, 30 milyon yıl önce riftleşmeyle ayrıldı ve Arap Levhası oluştu. Riftleşme sonrası oluşan okyanusal levha gelişimi devam ediyor. 20 milyon yıl kadar önce bu çöküntüyü Hint Okyanusu suları doldurdu ve Kızıldeniz oluştu. Afrika ve Arap Levhaları ayrıldıkça Kızıldeniz genişleyerek bir okyanusa dönüşecek.'
'Levhaların hareketleri yaklaşık 200 milyon yıl sürer. Daha sonra bu okyanusal levhalar, manto katmanına dalarak yok olur. Tıpkı canlılar gibi levhalar da doğar, büyür ve ölür.'
Uluslararası araştırmalar, Türkiye'nin güneyindeki levha hareketlerinin Akdeniz'in küçülmesine ve bölgenin yeni bir okyanusla şekillenmesine yol açabileceğini ortaya koyuyor.
Irak'taki Zagros Dağları'nda yapılan araştırmalar, Neotetis Okyanusu'nun kapanma sürecinin halen devam ettiğini ve Türkiye'nin güneyinde yeni bir çöküntü alanının oluştuğunu göstermektedir.
Prof. Dr. Murat Utkucu, bu sürecin yavaş bir şekilde ilerleyeceğini ve milyonlarca yıl süreceğini belirterek şu açıklamalarda bulundu:
'Bugünkü Akdeniz, Türkiye’nin güneyinde Neo-Tethys Okyanusu’nun kalan kısmını oluşturuyor. Akdeniz de uzak gelecekte kapanacak. Bu süreç devam ederken levha hareketleri Türkiye’nin güneyini etkileyecek ve bu bölgedeki okyanusal kabuk zamanla değişecek.'