ABD tehdit etti! Anlaşmazsa olmazsa Rusya'dan enerji ithal edene yüzde 500 tarife

ABD Başkanı Donald Trump, Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile pazartesi günü bir telefon görüşmesi yapacağını duyurdu. Cumartesi günü Truth Social platformunda, görüşmenin odak noktasının Moskova ile Kiev arasındaki “kan banyosunu durdurmak” ve ticaret meseleleri olacağını belirtti.

Trump, Putin’le görüşmesinin ardından Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve “çeşitli NATO üyeleriyle” de konuşmayı planladığını açıkladı. Pazartesi gününün “verimli bir gün” olacağını söyledi.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da cumartesi günü yaptığı açıklamada Trump ile Putin arasındaki telefon görüşmesi için Moskova’nın hazırlık yaptığını doğruladı. Ancak başka bir ayrıntı paylaşmadı.

'İYİ KARTI YOK' SÖYLEMİ GERİ DÖNDÜ

ABD Başkanı cuma akşamı İstanbul'da Rusya ve Ukrayna heyetleri arasında yapılan toplantının ardından gazetecilerin, Putin’in barışın önündeki engel olup olmadığına dair ısrarlı soruları üzerine odak noktasını Kiev’e çevirdi:

“Zelenskiy ile gerçekten zor bir görüşme yaptım çünkü söylediklerinden hoşlanmadım. İşini kolaylaştırmıyordu... Elinde iyi kart yok.”

Trump’a göre barış sürecinde bir atılım için kendisinin devreye girmesi kritik. Ancak bu sürece dair iyimser:

“Putin’le çok iyi bir ilişkim var. Bence bir anlaşma yapacağız. Bir araya gelmemiz gerekiyor ve muhtemelen bir tarih belirleyeceğiz.”

Rusya ve Ukrayna, yaklaşık üç yıl aradan sonra geçen cuma günü İstanbul’da ilk kez doğrudan temas kurdu. Taraflar karşılıklı bin kişiyi kapsayan bir esir takasında anlaşırken, ateşkes önerilerinin hazırlanarak müzakerelerin sürdürülmesi kararlaştırıldı.

'NE KADAR SÜRE SAVAŞMAYA HAZIRSINIZ?'

Bloomberg’e göre Rusya’nın masaya koyduğu başlıca talepler şöyle:

Ukrayna, Kırım ve Donetsk, Luhansk, Herson, Zaporijya bölgelerinin kaybını kabullenmeli. Moskova, bu beş bölgenin uluslararası düzeyde Rus toprağı olarak tanınmasını istiyor.
Putin, ateşkesi ancak Ukrayna birliklerinin bu bölgelerden çekilmesi halinde kabul edecek.
Ukrayna, topraklarında yabancı asker ya da kitle imha silahlarının bulunmadığı tarafsız bir statüyü benimsemeli.
Kiev, Moskova’dan tazminat talebinden vazgeçmeli.

Rusya bu taleplerinden geri adım atmayacak gibi görünüyor; zira İstanbul görüşmelerinde Rus heyetine başkanlık eden, Putin'in Özel Temsilcisi Vladimir Medinskiy’in Ukraynalılara, “Savaş istemiyoruz. Ancak bir, iki, üç yıl... Ne kadar sürerse sürsün savaşmaya hazırız. İsveç ile 21 yıl savaştık. Siz ne kadar süre savaşmaya hazırsınız?” demiş olması dikkat çekiyor.

YA ANLAŞMA YA TARİFE SOPASI

Dışişleri Bakanı Marco Rubio, hafta sonu CBS News’a verdiği röportajda, Trump yönetiminin somut sonuçlar beklediğini söyledi:

“Barışı sağlamaya çalışıyoruz, bu da bir miktar sabır gerektiriyor. Dünyada dikkat etmemiz gereken başka pek çok gelişme var. Bu nedenle yalnızca sonu gelmeyen görüşmelere dahil olmak istemiyoruz. Bir ilerleme olması gerekiyor.”

Rubio, tarafların sunacağı ateşkes belgelerinin ayrıntılı şekilde inceleneceğini ve gerçekçi tekliflerin sürecin ciddiyetini göstereceğini vurguladı. Anlaşma sağlanamaması durumunda Washington’ın yeni yaptırımlara hazır olduğu mesajını da verdi. Senatör Lindsey Graham’ın Kongre’ye sunduğu yasa tasarısı kapsamında Rus petrolü, doğal gazı ve uranyumu ithal eden ülkelere yüzde 500 gümrük vergisi getirilmesi gündemde. Rubio, her iki kanadın da bu tasarıyı geçireceğine inandığını belirtti.

Rusya’dan enerji ithal eden ülkeler arasında Türkiye de yer alıyor. Türkiye doğal gaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 40’ını, petrol gereksiniminin ise yüzde 60’tan fazlasını Rusya’dan karşılıyor. Avrupa Birliği de tüm çabalara rağmen Rusya’dan enerji tedarik etmeye devam ediyor: Doğalgazda yüzde 13, sıvılaştırılmış gazda (LPG) yüzde 17,5, petrolde ise yüzde 3 oranında bir bağımlılık söz konusu.

30 GÜNLÜK KESİNTİ

Beyaz Saray’a göre Bakan Rubio cumartesi günü Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile yaptığı telefon görüşmesinde Trump’ın “derhal ateşkes” çağrısını iletti. Benzer çağrılar, İngiltere ve Fransa başta olmak üzere Kiev’in önde gelen destekçilerinden de geliyor.

Yaklaşık bir haftadır gündemde olan 30 günlük ateşkes önerisi ise şu ana kadar Moskova tarafından reddedildi. Rus yetkililer, Kiev’in geçici bir ateşkesi silahlanmak ve yeniden yapılanmak için kullanacağından endişe ediyor.