Yandex
16 Şubat 2025 Pazar
İstanbul
  • Şırnak
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Şanlıurfa
  • Çorum
  • İstanbul
  • İzmir
  • Ağrı
  • Adıyaman
  • Adana
  • Afyon
  • Aksaray
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Ardahan
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bartın
  • Batman
  • Bayburt
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Düzce
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gümüşhane
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Hakkari
  • Hatay
  • Iğdır
  • Isparta
  • Kırşehir
  • Kırıkkale
  • Kırklareli
  • Kütahya
  • Karabük
  • Karaman
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kilis
  • Kmaraş
  • Kocaeli
  • Konya
  • Malatya
  • Manisa
  • Mardin
  • Mersin
  • Muş
  • Muğla
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Osmaniye
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Uşak
  • Van
  • Yalova
  • Yozgat
  • Zonguldak

Çevrimiçi vurgun! Yemeği esnaf pişiriyor, parayı sipariş siteleri yiyor

Merkez Bankası, yiyecek hizmetleri sektöründeki fiyatların maliyetlerden fazla arttığını belirtti. Aydınlık’a konuşan işletme sahipleri ise çevrimiçi sipariş sitelerinin komisyon oranlarından dert yandı, yüzde 46 komisyon alındığını ve devletin önce bu konuya müdahale etmesi gerektiğini söyledi

Çevrimiçi vurgun! Yemeği esnaf pişiriyor, parayı sipariş siteleri yiyor

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) 'Son Dönem Yiyecek Hizmetleri Sektörü Fiyatlama Gelişmeleri' başlığıyla yayınladığı analizde, yiyecek hizmeti veren işletmelerde fiyatların maliyetlerin üzerinde arttığı kaydedilmişti. Çalışmada, 2023 yılı sonrasında yiyecek hizmet fiyatlarında gözlenen artışların gıda, akaryakıt ve ücret gibi temel maliyet kalemlerindeki artışlarla açıklanamadığı belirtilmişti. Merkez Bankasının iddialarını sorduğumuz işletme sahipleri ve sektör temsilcileri ise çevrimiçi sipariş siteleri ile POS cihazlarındaki komisyonlardan, KDV oranından, kira artışlarından, sigorta primlerinden dert yakındı.

İzmir Lokantacılar ve Gazinocular Esnaf Odası Başkanı Doğan Kılıç, araştırmanın masa başından yapıldığını dile getirerek saha çıkıp esnafla birlikte girdi maliyetlerini görmeleri gerektiğini kaydetti. Ocak ayı başından bu yana İzmir’de 60 esnafın kepenk kapattığının bilgisini veren Kılıç, “Fahiş fiyatla satıp, kâr marjımız yükseldiği için mi bu kadar kapatılan iş yeri var?” dedi.

KAZANÇ YOK ESNAF KEPENK İNDİRİYOR

İnternet üzerinden siparişlerin, POS cihazıyla ödemelerin yaygınlaştığını hatırlatan Doğan Kılıç, çevrimiçi sipariş sitelerinin yüzde 46, POS cihazlarının yüzde 5’e yakın komisyon aldığını ve esnafa kâr kalmadığını söyledi. Kılıç, şu ifadeleri kullandı:

“POS cihazıyla ödemelerden yüzde 5’e yakın komisyon alınıyor. Çevrimiçi sipariş siteleri, bizden yüzde 46 komisyon alıyor. Bu komisyonlardan sonra bir lokantacı para kazanabiliyor mu? Birinci ortaklarımız bu sipariş siteleri. Para önce orada toplanıyor. Alacaklarını alıyorlar, sonra bizim hesabımıza yatırıyorlar. Emek vermeden para kazananlara bir şey denmiyor fakat alın teriyle hizmet verenlere fahiş kâr yakıştırması yapılıyor. Devlet olarak önce o tarafa müdahale etmeli. Lokantacı bir kuru fasulye-pilav satacak, yüzde 46’sını komisyon verecek. Bu yüzde 46’lık komisyon kârdan değil ürünün fiyatından. Yüzde 5’e yakın kredi kartı komisyonu, yüzde 10 KDV oranı, yüzde 46 sipariş siteleri komisyonu sonucunda esnafa kâr kalmıyor, sadece ayakta kalmaya çalışıyoruz. İçimizde tabii fahiş kâr elde edenler vardır ama mahallelerdeki esnaflar can çekişiyor. Vatandaş vergi borcunu, Sosyal Güvenlik Kurumu borcunu ödeyemiyor, kapatmak zorunda kalıyor.”

KİRA ARTIŞLARI YÜZDE 60’IN ÜZERİNDE

İşletmelerin kira sorununa da değinen Kılıç, yüzde 60 olarak belirlenen kira zammı tavan oranına uyulmadığını aktardı. Kılıç, “Türkiye İstatistik Kurumu oranına göre yüzde 60 zam tavanı belirlenmiş ama kimse uymuyor. Dükkan sahibi bize ‘Yüzde 100 zam yapıyorum.’ derse mecbur kabul edeceğiz. Çünkü bir yatırım yapmışız, bir tezgahımız var. 40 senedir aynı yerde dükkan işletiyoruz. Bırakıp gitsek daha fazla zarardayız. Dükkan sahibi bunu görüyor ve yüzde 100 zam istiyor.” vurgularını yaptı.

Çevrimiçi vurgun! Yemeği esnaf pişiriyor, parayı sipariş siteleri yiyor - Resim : 1

SİMİTİN MALİYETİ NE KADAR?

Fakı Mehmet Efendi Baklavaları Yönetim Kurulu Başkanı Fevzi Uzel ise sektörde fırsatçılık yaparak fiyat artıranların bulunduğunu belirtti.

Uzel, “Satılan mal maliyetinin artış oranının çok üzerinde fiyat artırımları yapılıyor. Bir çayın, simitin maliyeti belli. Çayın ne kadar maliyeti olabilir ki 70 liraya satılıyor?” diye konuştu. Uzel, şöyle devam etti:

“Çok klasik ve soyut bir söylem ama tüketicilerin bilinçlenmesi lazım. İşletmelerimizin göz önünde, metro istasyonlarında olduğu için bunun önemini hissediyoruz.

İstanbul Büyükşehir Belediyesinin de önemli çalışmaları oluyor. Ofisimizde, yöneticilerimizin ve şube sorumlularımızın yer aldığı bir sempozyum düzenlendi. Denetimlerde fahiş fiyatlarla karşılaşıldığı vakit hangi cezaların uygulanacağı bilgileri verildi. Biz de fiyat levhalarımızın yerini değiştirdik, görünür yaptık. Buna benzer önlemler alınıyor ancak halen yetersiz. Özellikle yiyecek hizmeti veren bir işletmede en çok satılan 5 ürünün fiyatının büyük ebattaki bir levha ile dışarıya sergilenmesi gerekiyor. Bunun çok büyük bir faydası var.”

Konuyla ilgili meslek odalarına de görevler düştüğüne işaret eden Uzel, “Maalesef şu an odaların hiçbir faydası yok. Çatı kuruluş olan İstanbul Ticaret Odası veya alt meslek gruplarının hiçbir üyesine fayda sağladığını görmedim. Sadece aidat toplarlar.” sözlerini kullandı.

Çevrimiçi vurgun! Yemeği esnaf pişiriyor, parayı sipariş siteleri yiyor - Resim : 2

KDV ORANI GEREKÇE OLUŞTURUYOR

Yemek kartları ve KDV oranı uygulamalarının da maliyet artışı meydana getirdiğini ve fiyat artırmaya gerekçe oluşturabildiğini aktaran Uzel, sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Hazine ve Maliye Bakanlığının yayınladığı tebliğe göre personele verdiğimiz yemek kartındaki market harcamaları kısmını, SGK’ya bildirmek zorundayız. Bu da bize ek yük getiriyor. Fiyat artırmaya da gerekçe oluşturuyor.

“Toptan satış yapan fiyatlara KDV oranı yüzde 1. Perakendede ise yüzde 10. Bu da fiyat artırımına neden oluyor. Devletin sektöre bu konuda destek sağlaması lazım. Yemek kartlarında personel avantajına olan market alışverişleri de kısıtlandığı için maliyete ve fiyata yansıyor, istismara yol açabiliyor.”

Kurye yemek