Çuvaldız hem topluma hem sanatçıya: Notalar krizlere kurban ediliyor
Her toplumsal olayda konserlerin iptal edilmesi tartışmalara neden oldu. Peki sanat dünyası ne diyor? Müzik sadece bir eğlence aracı mı? Müzisyen Eflatun ve Özge Metin yanıtladı
Gözen Esmer
Editor
Türkiye’de uzun yıllardır toplumsal bir olay söz konusu olduğunda en büyük zararı kültür ve sanat faaliyetleri görüyor. Özellikle iptal edilen konserler, festivaller sanatçıları zor duruma sokuyor. Öte yandan, yaşanan bu durum “Müzik sadece bir eğlence aracı mı?” tartışmasını beraberinde getiriyor.
Toplumda müziğin eğlenceye indirgenmesi, özellikle ulusal krizlerde “Şimdi sırası mı?” şeklinde yaklaşımların egemen olması, toplumun sanata bakışını da gündeme getiriyor.
Peki müzik krizlerin kurbanı mı? Türkiye'de müzik neden eğlence olarak görülüyor? Müzisyen, söz yazarı Eflatun konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede müziğin en çok göz önünde olan, parlayan ve insanların çabuk tükettiği bir sanat olduğuna dikkat çekti.
POPÜLER KÜLTÜR SANAT ALGISINI BOZDU
Türkiye’de müziğin eğlence olarak görüldüğünü belirten Eflatun, “Müzik kutlamaların, eğlencelerin aracı olarak görülüyor. Dolayısıyla toplumsal olarak bir yas ilan ettiğimiz anda müzikle de bu yası ortaya koymak veya yaraları sarmak fikri hiçbir zaman akla gelmiyor. Bir apartmanda bir cenaze varsa televizyonun sesini kapatma refleksiyle eşdeğer bir durum bu.” dedi.
Sanatçıların da hatalı olduğunu kaydeden Eflatun, “Çuvaldızı kendimize de batırmamız gerekiyor.” ifadelerini kullandı. Eflatun, “Sürekli olarak aşk şarkıları, ‘lay lay lom şarkılar’ dediğimiz şarkılarla para kazanma amacıyla popüler kültüre hizmet eden eserler verirseniz toplumda bu konuda herhangi bir yönlendirme yapamazsınız. Mevcut sanatçı kimliklerin hemen hemen yüzde 99'u, albümlerine çıkardığı şarkılara bakarsanız, para kazanmak için yapmıştır. Yani toplumun herhangi bir sorununa, yarasına parmak basan işler uzun yıllardır yapılmıyor.” diye konuştu.
SANATÇININ SORUMLULUĞU VAR
Popüler kültüre hizmet eden eserlerin yaygınlaşması nedeniyle, toplumun sanat refleksinin dönüşüme uğradığını kaydeden Eflatun, “Toplumdaki sanat anlayışına sanatçı yön verir. Eğer sanatçı yön vermezse sermaye sınıfı ve sürekli bundan para kazanmak için iş yapan yapımcılar veya siyaset yönlendirmeye başlar.” ifadelerini kullandı.
Uzun yıllar boyunca sanatı belediye konserlerinin beslediğini kaydeden Eflatun, bu nedenle sanatçının özgür olamadığını belirtti. “Parayla tehdit edilen sanat hiçbir zaman zaten toplumsal olaylara değinemez.” diyen Eflatun, gerçek sanatçıların boyun eğmeyen kişiliğe sahip olduğunu belirtti.
‘TOPLUM İÇİN ÜRETMEKTE ISRAR ETMELİYİZ’
“Gerçek sanatçılar her zaman çağının iktidarlarına, çağının erklerine, güçlerine ters düşmüşlerdir ve muhalif olmuşlardır. Çünkü çağının önündedirler. Çağının tanığı ve sanığıdırlar.” yorumunu yapan Eflatun, “Sanatçı direnecek. Eser üretmede direnecek. Yarınlara şarkılar yazmaya devam edecek. Savaşını sürdürecek. Bunun başka bir yolu yok çünkü sanatçı toplumdaki sanat anlayışına yön vermeli.” diye konuştu.
Müzisyenler namlunun ucunda
Müzisyen Özge Metin ise, sanatçıların maddi beklentilerinin olmasının normal olduğunu kaydetti. Metin, Müzisyen olmanın ve gün bazlı çalışma şartlarının ne kadar ağır olduğunu anlayacak tek meslek grubunun maalesef “mevsimlik işçiler” olduğunu düşünmekteyim. Biz bugünlere gelebilmek için çocukluğumuzu enstrümana adamış, vaktimizden çalıp, oyunumuzdan ve arkadaşlarımızla geçireceğimiz vakitten olup, yıllarca her gün saatleri bulan on saatleri bulan çalışmalar ile ömrümüzü sanata adamış insanlarız. Bugün bu adanmışlığın sonucunda da pekala bu işten para kazanmayı talep etmek, para kazanabilmek bizim en doğal hakkımızdır. Genel boykot kararı alınırken, biz müzik insanlarının hemen namlunun ucuna koyup feda edebilecek kişiler veya meslekleri olması çok üzücü bir durum." dedi.
Kültür sanat etkinliklerinin iptal edilmesini faydasız bulduğunu dile getiren Metin, "Sahne üzeri olduğu kadar bunun en az on katı kadar sahne arkası çalışanlarının eve ekmek götürememesi maalesef pandemi döneminde uzun süre deneyimlediğimiz ve şahit olduğumuz bir durum iken, boykotun tiyatro konser gibi sanat etkinliklerini kapsamasını son derece faydasız buluyorum" ifadelerini kullandı.
