Daraltılmış bölge özerklik için
AKP, “daraltılmış bölge” için adım atmaya hazırlanıyor. Plan Güneydoğu’yu PKK’ya, Karadeniz, İç Anadolu, Ege ve Akdeniz’in iç bölgelerini tamamen AKP’ye vermeyi öngörüyor. Bu sistemle AKP-PKK milletvekili sayısının anayasa değiştirecek düzeye ulaşması planlanıyor. Arkasından da PKK’ya “özerklik”, Erdoğan’a da “Başbakanlıkta Başkanlık” planlanıyor.
Cumhurbaşkanlığı seçimi yaklaşırken AKP’de de tartışma büyüdü. Erdoğan’ın bugünkü yetkilerle Cumhurbaşkanlığı’na sıcak bakmadığı, Başbakanlık’taki gücünü kaybetme endişesi yaşadığı bildirildi. Yakın çevresindeki bazı kişilerin de Özal ve Demirel örneklerini hatırlatarak Erdoğan’ı Cumhurbaşkanlığı’ndan caydırmaya çalıştıkları öğrenildi.
Cumhurbaşkanlığı tartışmaları sürerken, AKP’de bir başka çalışmanın daha yürüdüğü belirlendi. Hükümete yakın Sabah gazetesinde yer alan haberde AKP’nin seçim sistemini değiştirmek için çalışma yaptığı ve hem AKP’ye, hem PKK’ya yarayacak, “daraltılmış bölge” sistemi üzerine yoğunlaşıldığı ortaya çıktı.
‘Daraltılmış bölge’de iki amaç
AKP, “Daraltılmış bölge” sisteminde iki amaç güdüyor. Birincisi, az oyla çok milletvekili çıkarılması. Bu sistem bugünkü güç dengesinde sadece AKP ve BDP’ye yarayacak. Az oyla AKP ve BDP’nin çıkaracağı milletvekili sayısı arttırılarak, anayasa değiştirme çoğunluğuna ulaşılması planlıyor. Anayasa değiştirme rakamına ulaşılması halinde ABD’ye ve PKK’ya verilen özerklik sözü konusunda yeni adımlar atabilecek. İkinci amaç da Erdoğan’ın anayasayı değiştirerek yapmak istediği, “Başkanlık sistemi”ni, “Başbakanlıkta başkanlık sistemi”, diğer bir deyişle “süper yetkili başbakanlık” olarak yürürlüğe sokabilecek. Bu konuda PKK ile pazarlıkların sürdüğü Abdullah Öcalan’ın da buna sıcak baktığı ifade ediliyor. “Ver süper başbakanlığı, al özerkliği” durumu gündemde. AKP bu yolla PKK taleplerine karşı genel seçimlere kadar süre kazanmayı da hesaplıyor.
Hesap tutmaz
Konu ile ilgili olarak Aydınlık’a değerlendirmelerde bulunan bir AKP kurucusu, Başbakan’ın etrafındaki kişilerin sürekli Başbakan’ı yanlış yönlendirdiğini öne sürerek şunları söyledi:
“Ben İmralı’da Öcalan’la yapılan konuşmalarda bu konunun gündeme geldiğini duymuştum. Öcalan özerklik şartıyla sıcak yaklaşmış. Zaten bu nedenle kendisini ziyarete gelen milletvekillerine ‘Şimdilik Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartındaki çekinceler kaldırılsın yeter’ demiş. Yani ‘daraltılmış bölge’de asıl amaç özerklik. Bunu partide birçok kişi biliyor. Ama partililere başka türlü sunuluyor. ‘Daha fazla milletvekili çıkaracağız, BDP ile anayasayı değiştirebiliriz. O zaman istediğimiz her şeyi yaparız. İstediğimiz bir Türkiye yaratırız’ diye anlatılıyor. Ama kediyi bile çok sıkıştırırsan tırmalar. Haziran’da yaşananlar ders olmamış gibi. Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan da olma riski çok yüksek. Hem de çok yüksek. Seçim kimseyi aldatmasın.”
Tayyip Erdoğan: Bizim tercihimiz daraltılmış bölge
Başbakan Erdoğan, yerel seçimler öncesi “Demokratikleşme Paketi” olarak sunduğu açılım paketini açıklarken seçim sistemiyle ilgili değişiklik önerilerini de kamuoyuna açıklamıştı. Erdoğan muhalefete şu üç seçeneği sunmuştu:
- Yüzde 10 barajıyla devam edilmesi
- Barajın yüzde 5’e çekilip, 5’li gruplandırmayla “Daraltılmış Bölge Seçim Sistemi”nin uygulanması
- Ülke barajının tamamen kaldırılarak, “Dar Bölge Seçim Sistemi”nin getirilmesi.
Erdoğan daha sonra yaptığı açıklamada da muhalefetin önerilerine yanıt vermemesi halinde kendisinin “Daraltılmış Bölge Seçim Sistemi”nden yana olduğunu ve buna uygun yasal düzenlemeleri TBMM gündemine getireceklerini vurgulamıştı.
Hamzaçebi: AKP, BDP’ye böyle taviz veriyor
CHP TBMM Grup Başkanvekili M. Akif Hamzaçebi de AKP’nin “Daraltılmış bölge” planıyla ilgili Aydınlık’a yaptığı değerlendirmede, “Başbakan Erdoğan 30 Eylül 2013 günü bu konuyu gündeme getirdi. Daraltılmış bölgeyi planladıkları konusunda bilgiler alıyoruz. Bu sistem AKP ve BDP’ye yarar. AKP BDP’nin güçlü olduğu yerlerde kayıplar yaşayabilir. Ama mevcut durum baz alındığında diğer bölgelerde bunu telafi eder ve daha az oyla milletvekili sayısını arttırır. Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde AKP BDP’ye bu yolla bir taviz vermeyi planlıyor” dedi. Hamzaçebi, özerklik konusunu ise ‘zaman gösterecek” sözleriyle değerlendirdi.
Korkmazcan: AKP ve PKK’ya yarar
Uzun yıllar AP, DP, ANAP’ta milletvekilliği yapan TBMM eski Başkanvekillerinden Hasan Korkmazcan da “Daraltılmış bölge” sisteminin sakıncalarına işaret etti. Korkmazcan şu görüşleri dile getirdi: “Bu sistem bölgelerde 1. Partilere yarar. Yani esas olarak AKP ve PKK’ya yarar. AKP kısa vadede kazanacağını hesaplıyor olabilir. Ama Türkiye’ye büyük sıkıntı getirir. Bunu görmek için illa yaşamak gerekmez.”
Adil Gür: Etnik yapı öne çıkar
Kamuoyu araştırmacısı Adil Gür, “Daraltılmış bölge” sistemini şu sözlerle değerlendirdi: “Getirecek kişi elbette kendi çıkarına göre ayarlayacaktır. İktidar lehine olacaktır. Güneydoğu’da BDP’nin milletvekili sayısı artar. Etnik yapı önem kazanır. Mezhepsel yapı öne çıkar. Şu anda yasanın nasıl olacağını bilmediğimiz için, neyin neyle daraltılacağını bilemediğimiz için fazla bir şey söylemek zor.”
