Fordo’yu vurmak kolay mı? ABD sadece Hollywood’da vurur

İsrail ile İran arasındaki gerilim sürerken, “ABD veya İsrail, Fordo Nükleer Tesisi’ni vurur mu?” sorusu sıkça dillendirilmeye başlandı. Ancak tartışmanın teknik arka planına bakıldığında, Fordo’yu vurmanın “bir film sahnesinden” farksız olduğu görülüyor. Uzmanlar, 90 metre derinlikteki tesise yönelik saldırının, yalnızca ABD yapımı bir savaş filminde başarıyla sonuçlanabileceğini söylüyor.

DAĞIN İÇİNE GÖMÜLÜ HEDEF

Fordo Tesisi, Kum kentine yakın bir dağın yaklaşık 80 ila 90 metre altına inşa edildi. Betonla çevrili, sismik sarsıntıya dayanıklı ve sığınak koruması altında. Tesis, İran’ın uranyum zenginleştirme programında Natanz’la birlikte kilit rol oynuyor. Burayı vurmak isteyen bir ordu, sıradan mühimmatla değil, yeraltı sığınaklarını delmek için özel üretilmiş “GBU-57” bombasını kullanmak zorunda. Ancak bu bombayı taşımak, hedefe ulaştırmak ve tam isabet sağlamak başlı başına bir savaş planı gerektiriyor. 13,6 ton ağırlığındaki GBU-57, ABD’nin geliştirdiği en güçlü konvansiyonel bombalardan biri. 60 metreye kadar beton veya kaya delme kapasitesine sahip. Ancak Fordo’nun derinliği, bu bombanın dahi tam başarı sağlayamayabileceği anlamına geliyor. Kaldı ki bir tane bomba yetmiyor. Uzmanlara göre tesisin işlevsiz hale getirilmesi için birden fazla isabetli vuruş gerekiyor. Bu bombayı taşıyabilecek tek platform ise B-2 “Spirit” adlı hayalet bombardıman uçağı. Ancak B-2’nin İran’a ulaşması için uzun menzilli bir üs ve rota gerekiyor. En uygun kalkış noktası, Hint Okyanusu’ndaki Diego Garcia adası. B-2’lerin Fordo’ya ulaşması yaklaşık 4 bin 500 kilometrelik bir uçuş demek. Uçakların yakıt ikmali ihtiyacı, İran hava savunmasının etkinliği, elektronik harp önlemleri ve muhtemel misillemeler gibi birçok başlık, operasyonun zorluk katsayısını artırıyor. Öte yandan İran, son yıllarda hava savunma kapasitesini S-300PMU2, Bavar-373 ve Khordad-15 gibi sistemlerle güçlendirdi. Bu sistemler, düşük radar iziyle uçan hedefleri bile yakalayabilecek düzeye ulaşmış durumda.

İSRAİL TEK BAŞINA BAŞARABİLİR Mİ?

İsrailli yetkililer, “ABD olmadan da Fordo’yu vururuz” açıklamaları yapıyor. Ancak İsrail’in elindeki mühimmat, GBU-57’nin muadili değil. Sığınak delici bombalar arasında sayılan GBU-28 gibi daha küçük mühimmatlar ise Fordo’nun zırhını aşmakta yetersiz kalabilir. Bazı İsrailli askeri analistler, daha riskli yöntemler öneriyor: Komando baskını, suikast veya siber saldırı. Ancak bunların hiçbiri Fordo’yu “yok etmek” değil, olsa olsa “geçici aksatmak” için tasarlanabilecek operasyonlar.

RAND YORUMCUSU: RİSKLİ

ABD’nin “vururuz, gerekirse yok ederiz” söylemleri, daha çok iç kamuoyu ve müttefiklerine mesaj vermeyi amaçlıyor. Gerçek ise bambaşka. İran gibi geniş coğrafyada konuşlanmış, dağların içine gömülmüş ve yıllardır olası saldırılara karşı hazırlık yapan bir ülkenin stratejik nükleer altyapısını hedef almak, 1990’ların Körfez Savaşı’yla karıştırılmamalı. Zaten bazı Amerikalı uzmanlar da bunu açıkça dile getiriyor. RAND Corporation’dan Mark Schwartz, Fordo’nun vurulması için birden fazla B-2 uçuşu gerektiğini, bunun da İran hava savunmasına yakalanma riskini artıracağını belirtiyor.

Elbette Fordo’nun adı geçmiyor ama Marvel senaristleri, Pentagon’un uzaydan lazerle hedef yok ettiği sahneleriyle bu hayali çoktan yaşattı. Gerçekte yapılamayan, Hollywood’da dakikalar içinde hallediliyor. Ancak gerçek dünyada işler bu kadar basit değil. GBU-57’nin menziliyle övünen Pentagon, bugüne dek bu bombayı sadece testlerde ve Irak’taki kullanılmayan yeraltı sığınaklarında denedi. İsrail ise son haftalarda İran’ı “vurduk, zarar verdik” açıklamalarıyla gündemde tutarken, Fordo’nun hâlâ dimdik ayakta olması, söylemlerle gerçekler arasındaki farkı gözler önüne seriyor.