Örümcekler de REM uykusunda olabilir
Hızlı göz hareketlerini içeren REM uykusuna ilişkin bugüne kadar yapılan araştırmalar, memeli ve kuşlara odaklandı. Yeni bir araştırma eklem bacaklıların da REM uykusunu içeren bir süreç geçirdiğini gösterdi.
ABD Ulusal Bilimler Akademisi Dergisi (Proceedings of the National Academy of Sciences-PNAS)’nde önceki gün yayımlanan araştırma yumurtadan yeni çıkan zıplayan örümceklerin (Evarcha arcuata, Salticidae) diğer canlılara benzer şekilde bacaklarını içine çekip gerdiğini ve bununla eş zamanlı olarak retinalarını hareket ettirdiğini gösterdi. Aynı araştırma ekibi 2021 yılında bilimsel bir yayınla, bu örümceklerin alışılmadık bir şekilde gece bitkiden ağ yardımı ile sarkarak dinlendiğini göstermişti.
GECE BOYUNCA
HAREKETLERİ İZLENDİ
Zıplayan örümcekler diğer eklem bacaklılardan farklı olarak bakışlarını farklı yönlere odaklayabilirler. Ergin bireylerde bu tam olarak anlaşılamasa da, saydam yapıya sahip yavrularda bu durum gözlemlenebilir. Bu örümceklerin gözlerinin değil ama saydam yapıya sahip oldukları için içerdeki retina kanallarının hareket ettiği izlenebilir. Araştırmacılar bu fikirden yola çıkarak kızılötesi kamera ile 34 yavru örümceğin hareketlerini kayıt altına aldı. Görüntüleri izleyerek retinal hareketlerin süresi ile bacak kıvırma, germe davranışlarını puanladılar. Retina hareketlerine, seğirmelerle birlikte bacakları kıvırma ve germe hareketleri eşlik etti. Ağ hattının yeniden ayarlanması ve temizleme davranışları sırasında ise retina hareketleri gözlemlenmedi. Araştırmacılar, bu hareketlerin son derece koordineli olmasını da öne sürerek örümceklerin bu sırada uyanık olduğunu savundu. Makalede, “Temizlik tipik olarak REM uykusuna benzer durumlardan kısa bir süre sonra meydana gelir ve bu da kısa uyanışları gösterir” denildi.
Araştırmacılar ayrıca bir dişi iki erkek ergin zıplayan örümcekle de benzer çalışmayı yaptı. Yetişkin bireylerde retina hareketleri görünemese de yavrulara benzer şekilde bacak kıvırma ve germe davranışı gözlemlendi. Araştırmacılar, bu yeni bulguların görsel beyin ile REM uykusunun kökeni ve evrimi hakkında yeni kapılar açacağı görüşünde.
RÜYA MI GÖRÜYOR?
Araştırmanın yazarı Almanya Konstanz Üniversitesi Biyoloji Bölümü’nden Dr. Daniela C. Rößler, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada araştırmaya nasıl başladıklarını anlattı: “Geceleri asılı zıplayan örümcekleri çekerken şaşırtıcı şeylerin olduğunu fark ettik. Bacaklarını kıvırma ve kontrolsüz hareketler gibi görünen seğirme aşamaları… Uyuyan köpek ya da kediyi hatırlayarak sorduk:
Bu REM uykusu olabilir mi?
Hayvanlar aleminde evrensel REM uykusunun ve REM benzeri davranışların nasıl olabileceğine daha yakından bakmamız gerekiyor. Bundan öğrenebileceğimiz pek çok şey var, çünkü insanlarda bile REM uykusu hala büyük bir gizem. Bu örümceklerin rüya gördüğü anlamına mı geliyor? Bilmiyoruz. Ama bu ihtimal heyecan verici. Önümüzdeki birkaç yıl boyunca bu konudaki araştırmamı sürdürmek için sabırsızlanıyorum.”
