Suriye’yi kantonlara ayırmak istiyorlar
PYD’li Salih Müslim, bu ayın başında Şam’la yaptıkları görüşmelere ilişkin röportajında, “Bizim istediğimiz merkezi olmayan bir yönetim modeli. Her kantonun, her bölgenin kendi meşru savunma gücüne, asayiş birimlerine sahip olması gerekiyor.” dedi.
PYD’den yedi kişilik bir heyetin Şam’da Suriye hükûmeti ile yaptığı görüşme sonrası PKK/PYD elebaşlarından Salih Müslim bu hafta PKK’ya yakın Aryen TV ve Yeni Özgür Politika’ya ayrı ayrı demeçler verdi. Müslim, Şam hükûmeti ile entegrasyon konusunda farklı düşündüklerini belirtti, ademimerkeziyetçi bir sistemin Suriye’de tek çözüm yolu olduğunu savundu. Müslim, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile PKK/PYD’nin çatı örgütü Suriye Demokratik Güçleri (SDG) elebaşı Mazlum Abdi arasında 10 Mart’ta imzalanan mutabakatın uygulanması için kurulan ana komitenin genel tartışmaları yürüttüğünü söyledi. İhtiyaçlara göre alt komiteler kurulduğunu belirten Müslim, şu ana kadar eğitim komitesi ve Halep için alt komiteler kurulduğunu söyledi. Müslim sürecin yürümemesi konusunda Şam’ın Türkiye’den onay beklediğini ve sürecin geciktiğini iddia etti.
‘SDG ANCAK BİR BÜTÜN OLARAK ORDUNUN PARÇASI OLABİLİR’
SDG’nin entegrasyon meselesine dair Şam’ın yaklaşımlarını değerlendiren Müslim, bu konu içinde bir alt komite kurulması gerektiğini savundu. Müslim SDG’nin bütün olarak entegrasyonuna vurgu yapararak şunları ifade etti:
“Türkiye’nin veya rejimin iddia ettiği gibi bir entegrasyon söz konusu değil; bireysel katılımlar ya da birliklerin başka taraflara yönlendirilmesi gibi şeyleri ne biz kabul ederiz ne de gündeme geldi. Şu ana kadar bu konu tartışılmadı ama ileride mutlaka gündeme gelecek. SDG’nin kendi özgünlükleri ve bir bütünlük şeklinde ordunun bir parçası olmanın dışında herhangi bir mutabakat kabul etmeyeceğiz. Bu küçük bir mesele değil, yıllar sürebilecek bir süreç ve bu yüzden şimdiye kadar somut bir ilerleme sağlanamadı.”
‘AMACIMIZ FEDERALİZMİ GÜNDEME TAŞIMAKTI’
Görüşmelerde şu ana kadar Suriye Devleti’nin ismi konusunda bir tartışma yapılmadığını söyleyen Müslim, esas tartışmaların Suriye’nin nasıl yönetileceği ve anayasa meselesi olduğunu kaydetti. Müslim müzakerelerdeki tartışmaları şöyle anlattı:
“Bizim istediğimiz merkezi olmayan bir yönetim modeli, yani mümkün olduğunca kendi statümüzü koruyabilmek. Bunun için çaba gösteriyoruz. Zaten 26 Nisan’da gerçekleşen Kürt Konferansı’nın aldığı kararlardan biri de federalizm meselesini gündeme taşımaktı. Tartışmalar başladığında ne kadar süreceği elbette zamanla belli olacak, ama şu ana kadar bu konular gündeme gelmiş değil.”
Müslim, 26 Nisan’daki konferans sonrası Barzani’ye yakın Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) ile PKK/PYD’nin oluşturduğu ortak heyetin görevi hakkında da şunları söyledi:
“Bu yapı sadece Kürtlerin haklarıyla ilgileniyor, bir tür referans ve denetleme komitesi gibi çalışıyor. Amacı hem merkezi yönetimle hem de diğer siyasi yapılarla ilişki kurmak ve Kürt haklarını güvence altına almak. Şam’dan randevu verilmesini bekliyor; kabul edildiği anda müzakereler başlayacak.”
HER BÖLGENİN KENDİ ASAYİŞİ OLACAK
PYD’li Müslim, Şam’ın cihadist gelenekten gelen, dış etkilerle şekillenen bir yapısı olduğunu fakat kendilerinin ise Şam’dan farklı olarak ilkeli bir tutum içinde oldukların belirterek, yol haritalarını ve Suriye’deki taleplerini şöyle sıraladı:
“Hedefimiz ademimerkeziyetçi bir Suriye; yani merkeziyetçi bir yapıdan uzak, özerk, kendi kendini yöneten, özgürlükçü, kadın haklarına ve meşru savunma hakkına dayalı bir sistem.
“Her kantonun, her bölgenin kendi meşru savunma gücüne, asayiş birimlerine sahip olması gerektiğine inanıyoruz.
“Ayrıca eğitim alanında, anadilde eğitim konusunda ilkokuldan üniversite düzeyine kadar ciddi adımlar atılması gerektiğini savunuyoruz.
“Bunlar bizim taleplerimiz, ancak karşı tarafın bunlara ne ölçüde uyacağı henüz belli değil. Yine de uluslararası güçlerin, anlaşmaların ve protokollerin genelde bizim lehimize olduğuna inanıyoruz ve bu zeminden yararlanmaya çalışıyoruz. Umarız ki zamanla onlar da bunları kabul eder.”
Müslim, Türkiye’nin ademimerkeziyetçi bir sistemi “kesin bir biçimde” reddettiğini de sözlerine ekledi.
Türkiye’nin baskıları artıyor
PYD’li Salih Müslim, PKK’nın feshine ilişkin de değerlendirmelerde bulundu. Müslim şunları söyledi:
“PKK ile bir anlaşma sürecine girince doğal olarak üzerimizdeki baskıların da hafiflemesini beklerdik fakat pek bir değişiklik yok. Söylemde belki biraz yumuşama var, artık doğrudan ‘terörist’ demiyorlar, SDG, Suriye Demokratik Güçleri ya da YPG diyorlar ama esas yaklaşım değişmiş değil. Pratikte de durum aynı. Yönetimin bize karşı ciddi bir yaklaşım geliştirememesinin arkasında, sanırım Türkiye’nin baskıları yatıyor. Arkadaşlarımızın aktardığına göre doğrudan bazı teknik görüşmeler yapılıyor; bu olumlu ama yeterli değil. Daha fazla değişim ve somut adımlar gerekiyor diye düşünüyorum.”
‘Yumuşak Federalizm’
PYD’li Salih Müslim Aryen TV’de yaptığı konuşmada da Suriye’de nasıl bir sistem istediklerini tarif etti.
Aryen TV sunucusunun “2003’ten beri Irak Hükümeti ile IKBY arasında Federalizm sorunlara çözüm bulamadı. Peki Suriye’nin kuzeyindeki yönetim nasıl bir model istiyor? Federalizm Irak ve IKBY arasındaki sorunları çözmedi. Yoksa sizin modeliniz daha mı farklı?” sorusuna Müslim şöyle yanıt verdi:
“Bizim modelimiz IKBY’den daha ayrıdır. Bizim kendimize özel bir modelimiz var. IKBY’de sistem demografi üzerine kurulu. Bizim böyle bir imkânımız yok. Bizim Kürtlerimiz ayrı ayrı yaşıyor. Biz nerede olursak olalım haklarımızı istiyoruz. Biz buna ademimerkeziyet diyoruz. Tabii bu da federalizm gibidir. Yumuşak federalizm. Kürtler Şam’da yaşıyor, Halep’te yaşıyor, Hama’da yaşıyor. İşte biz bunun için ademimerkeziyet diyoruz. Haseke’dir, Kamışlı’dır. Bunların her biri birer merkezdir. Yani öyle aramızda sınır olsun filan demiyoruz. Bizim modelimiz IKBY gibi değildir.”
