28 Mart 2024 Perşembe
İstanbul 18°
  • İçel
  • Şırnak
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Şanlıurfa
  • Çorum
  • İstanbul
  • İzmir
  • Ağrı
  • Adıyaman
  • Adana
  • Afyon
  • Aksaray
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Ardahan
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bartın
  • Batman
  • Bayburt
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Düzce
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gümüşhane
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Hakkari
  • Hatay
  • Iğdır
  • Isparta
  • Kırşehir
  • Kırıkkale
  • Kırklareli
  • Kütahya
  • Karabük
  • Karaman
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kilis
  • Kmaraş
  • Kocaeli
  • Konya
  • Malatya
  • Manisa
  • Mardin
  • Muş
  • Muğla
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Osmaniye
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Uşak
  • Van
  • Yalova
  • Yozgat
  • Zonguldak

TRT’yi Türk Dil Kurumu yanıltmış!..

Kemal Ateş

Kemal Ateş

Gazete Yazarı

Son yazılarımdan birinde TRT Müzik programlarında karşılaştığım bazı dil yanlışlarına değinmiştim. Yazımı okuyanlar anımsayacaklardır, eleştirilerimden biri “nahif” sözcüğüyle ilgiliydi. Melihat Gülses’in “Nahif sesli sanatçı” diye tanıtılmasını yanlış bulmuştum. Elimdeki bütün Türkçe ve Osmanlıca sözlüklerde “nahif” sözcüğü, “cılız, zayıf, arık, çelimsiz” diye tanımlanır. “Cılız sesli sanatçı” demek elbette hoş değil. “Nahif” değil, “Naif sesli sanatçı” denmeliydi. O yazımda daha başka hatalara da değinmiştim.

TRT Müzik yöneticilerinden Sayın Ayşegül Köse’den 28 Aralık tarihinde aşağıdaki iletiyi aldım:

“Aydınlık Gazetesi 28 Aralık 2021 tarihli ‘Doğru Türkçe’ başlıklı köşe yazınıza istinaden ‘nahif’ kelimesinin Türk Dil Kurumu sözlüğündeki anlamlarından ilkinin “ince, duygulu, hassas” olarak tanımlandığı görülmektedir. Gözünüzden kaçtığı düşünülerek ilgili görsel ek olarak sunulmuştur. Teşekkür eder, kolaylıklar dilerim.”

Emin olmak için bir kez daha basılı sözlüklere (internete değil) baktıktan sonra hanımefendiye şu yanıtı verdim:

“Merhaba Ayşegül Hanım, dil konuları böyledir, herkesin gözünden bir şeyler kaçabilir. Buna TDK uzmanları, görevlileri ve tabii biz de dâhiliz… Ben yazıyı en az dört beş sözlüğe yeniden baktıktan sonra yazdım, siz internete değil, kitap olarak yayınlanmış sözlüklere bakın bence. TDK’nin 2005 yılında yayınlanan sözlüğü ve diğer pek çok sözlük beni doğruluyor, ayrıca yukarıdaki güncel sözlük TDK’nin basılı sözlüğüyle çelişiyor. Bence internette değil, basılmış sözlüklerde yapın araştırmanızı. İlginiz, duyarlılığınız için teşekkür eder, kolaylıklar dilerim.”

Anlıyorum ki TRT’yi TDK yanıltmış. TDK’nin “güncel sözlük” adını verdiği internet sözlüğü ile aynı kurumun basılı sözlüğü birbirini tutmuyor. Kolay olduğu için herkes internete başvuruyor. Araştırılsa bu güncel sözlükte daha kim bilir hangi yanlışlar bulunur?

“Nahif” Osmanlıca bir sözcüktür, ilkin Osmanlıca sözlüklere bakmak gerekir. Ferit Devellioğlu sözlüğü nahif sözcüğünü “zayıf, arık” diye tanımlıyor. TDK sözlüğü de dahil, elimdeki bütün sözlükler böyle tanımlarken, TDK “güncel sözlük” dedikleri internet sözlüğünde tanım nasıl değişir, doğrusu anlayamadım.

Sayın Ayşegül Köse Hanımefendi’ye naçizane önerim, bu sorunların yanıtını internette değil, basılmış sözlüklerde aramaları… Bu arada bir küçük isteğim: TRT Müzik benim gene en çok izlediğim kanal olmaya devam edecek, özellikle memleketim olan Kırşehir türkülerini söylemeye devam edin lütfen.

DERGÂH DERGİSİ

Sıkı bir okuru olmasam da beğendiğim dergilerdendi. Kendi çizgisinde, güçlü kalemlerle, nitelikli yazılarla edebiyata uzun yıllar hizmet etti. Yayınını durdurduğunu öğrendiğimde üzüldüm. Yayın dünyasında kötüye gidişin bir işareti de bu oldu. Sağ kesimin Varlık dergisi gibi görürüm Dergâh’ı. Umarım Varlık yaşar, tabii ki yaşaması biraz da bizlere bağlı. Varlık gibi, İnsancıl, Yeni Gelen, Sincan İstasyon’u benim hem okuduğum, hem yazdığım dergilerdendir. Dergisiz edebiyat olmaz, devlet de bir şeyler yapmalı, dergiler yaşamalı. Hükümet yayın dünyasındaki sorunları görmeli.

Kitap önerisi: George Orwell, 1984, Can Yayınevi 2021.