Hizbullah, hesabını Suriye’de krizin uzayacağına göre yapıyor

Lübnan’ın başkenti Beyrut’tayım. Bir zamanlar sık gittiğim bir Arap başkenti.

Uluslararası bir toplantı için geldim.

Ulusal Kanal’dan Esra Atalay ve Şengül Derin’le birlikte.

Suriye ile dayanışma toplantısı.

Arap dünyasından..

Avrupa’dan.. ABD ve Latin Amerika’dan katılımcılar var.

Beklenen konuşmalar..

ABD, İsrail eleştirileri..

Dayanışma vurguları..

Ama asıl siyasi nabız özel görüşmelerde atıyor..

Ben de öyle yapıyorum.

hhh

En sıcak konu elbette Suriye.

Özellikle ABD-Rusya mutabakatı. Suriye’nin kimyasal silah stokuyla ilgili.

Stratejistlerle, politikacılarla konuşuyorum.

Bölgeyi, Suriye’yi iyi bilen.. Perde arkasına hakim kişiler. Şartları var.

“Diplomatik konuşmayacağız. Ama ismimizi yazma.”

Kabul.

***

Kimyasal mutabakatıyla kim kazandı?

İtiraf bir: “Zafer kazandık” demelerini bekliyordum. “ABD boyun eğmek zorunda kaldı” falan..

Aydınlık okurlarına belki biraz şaşırtıcı gelecek..

Vurguyu önce ABD ve İsrail’in kazancına yapıyorlar.

“Suriye önemli bir kozdan vazgeçmek zorunda kaldı.”

Demek ki: Ön cephede savaşanlar gerçekçi olmak zorunda.

***

Suriye’nin kazancı?

Tespitleri yine soğukkanlı, gerçekçi.

Biri siyasi: “Esad yönetimi, uluslararası planda meşr siyasi muhatap olarak kabul edildi.”

Hatırlatma: ABD koalisyonu için “meşr muhatap” muhalefet idi.

Diğeri askeri: “Suriye askeri bakımdan yanıp yıkılacaktı.”

Yani: ABD’nin askeri müdahale ihtimali yüksekti.

İtiraf iki: Bize göre ihtimal düşüktü. Davulun sesi İstanbul’a hoş geliyormuş.

***

İki bilgi.

Bir: “Esad yönetimi askeri bakımdan ağır basıyor. Fakat, karşı tarafı ezecek kadar değil.” İki: “ABD, bölgeyi bırakmış değil.”

***

Lübnanlılarda.. Hiç mi “devrimci coşku”, “iyimserlik” yok?

O da var.

“ABD kazanamayacağı bir savaşa girmekten kurtuldu.”

Yani: Bölgede bir savaş.. ABD için artık çantada keklik değil.

***

Asıl soru şu:

“Cenevre 2” süreciyle birlikte.. Suriye krizi siyasi çözüm yoluna mı girdi?

İtiraf üç: Haydi “biz” demiyeyim... Ben öyle düşünüyordum.

Gerçek: Konu, ABD ile Rusya arasında tartışılıyormuş hâlâ..

Bunu Suriye’nin stratejik müttefikine sordum.

Lübnan Hizbullahı’nın ikinci adamına. Genel Sekreter Yardımcısı Şeyh Naim Kasım’a.

Söyledikleri “gerçekçilik”, “ihtiyatlılık” dersi gibiydi.

Suriye krizinin fiilen içinde olduklarından da önemliydi.

***

Şeyh Kasım’a göre Cenevre 2 öncesinde vaziyet:

Bir: “Siyasi çözüm için netlik sağlanamadı.”

Yani: Görüşmenin görüşmesi yapılıyor henüz.

İki: “Rusya, kimyasal silah sorunuyla siyasi çözüm sürecini bir arada yürütmek istiyor.”

Yani: Rusya, savaş defterinin kapatılmasında ısrarlı.

Üç: “ABD ise ikisini ayrı tutmaya çalışıyor.”

Yani: ABD siyasi çözümü kendi lehine görmüyor.. Mevcut dengeler içinde. İtiraf dört: “Cenevre 2 tamam” diye düşünüyordum.

***

Suriye’de siyasi çözümün vade biçiliyor mu?

Şeyh Kasım safi ihtiyat.

“Ufukta henüz açık ve net bir şey gözükmüyor. Suriye krizi uzun süreceğe benziyor.”

Hizbullah.. Suriye’nin stratejik silah arkadaşı diyor ki:

“Ben hesabımı uzun süreli bir krize göre yapıyorum.”

İtiraf beş: Kriz, 2014’te esas olarak çözülür sanıyordum.

***

Kriz sürecekse.. Bölge etkisi?

Şeyh Kasım da buna dikkat çekiyor zaten:

“Siyasi çözüm bulunamazsa, Lübnan ve bölgede istikrarsızlık devam edecek.”

Öyleyse..

Dikkat bir:

Suriye sınırındaki illerimizde mezhep gerginliği yükselmeye devam edecek.

Temenni: İnşallah yeni Reyhanlılar ve çatışma tertipleri olmaz.

Dikkat iki:

Suriye’ye savaş tezkeresi.. Süre 4 Ekimde doluyor. AKP, uzatacağını açıkladı. Hem de genişleterek.

Temenni: AKP’nin savaş kumarına... Türkiye’nin dinamikleri inşallah izin vermez.

hhh

Özet bir: Evet, Avrasya ve bölge güçleri inisiyatif kazandı.

Fakat, yeni sürecin henüz başındayız.

Özet iki: ABD yeni sürece direniyor. Kazanır mı? Hayır. Fakat maliyeti artırabilir.

***

Fuat Karadayı..

Aydınlık okurlarının bir kısmı yakından tanır.

Kardeşimdi. Hastalandı.

Umut hiç yoktu. Kaçtım..

Sevgili eşi Yasemin.. Ölüm haberini verdiğinde

Beyrut’taydım. Cenazesine de katılamadım. Bağışla Fuat. Işıklar içinde yat.