İpek Yolu tarihçisi olmak

Çin'de İpek Yolu Tarihi üzerinde çalışan bir araştırmacıdan mektup geldi. Sizleri de ilgilendireceğini düşündüğüm bilgiler var. Bir de en sonunda dört seçenekli bir bulmacamız olacak. 26 Kasım günlü mektup şöyle:

Sogdcanın babası

ile tanışma

"Geçtiğimiz haftalarda "Sogdca'nın babası" olarak adlandırılabilecek, onu ayrı bir dil olarak nitelendiren ve sana gönderdiğim sözlüğün de yazarı olan Nicholas Sims Williams'ın iki seminerini izledim. Sonra da veda yemeğine katıldım, tanışma ve sohbet imkânı oldu. Bana, Zeki Velidi Togan'ı sordu. İsenbike Hanımı tanıyor, Zeki Velidi Beyin kızı olduğunu yeni öğrenmiş. Onun öğrencisi olduğumu duyunca hakkında sorular sordu. Burada izlediğim 'Fars kaynakları ve Moğol hanedanlığı' bağlantıları üzerine iki günlük bir konferansta da, Korelisinden Amerikalısına, birkaç araştırmacı Zeki Velidi Togan'ın çalışmalarına göndermede bulundu. Yani halen bilim dünyasında geçerli bir isim.

İpek Yolu'nun

Siyah Kalem'i

"Bu arada benim araştırmam Çin'deki Liao hanedanı dönemine, yani Hitaylar'a yoğunlaşacak gibi gözüküyor.

"Siyah Kalem'le en çok benzerlikler bulunan dönem, kimi Batılı ve Çinli tarihçilerin "alien rule" diye adlandırdıkları Liao (Hitan, Kitan) dönemiyle başlayan ve Jin (Jurchen-Mançu) ve Yuan (Moğollar) hanedanlığıyla devam eden dönem. Hitaylar'a ait birçok tapınak ve duvar resimlerinde çok benzer motifler var.

"Şöyle bir çalışma yolu izliyorum: Siyah Kalem'de öne çıkan bazı temel motifleri saptadım. İlk önce görsel malzemeyi tarıyorum, yani eski Çin kaynaklarındaki resimlere bakıyorum. Ardından da bu motifleri halk anlatılarının, efsanelerin olduğu yazılı kaynaklarda arayacağım. Konu, Çinli, Batılı, Türk, 72 milletin ilgisini çekiyor.

İpek Yolu'nda

kültür alışverişi

Bence bu araştırmanın özelliği üç noktaya dayanacak:

1- Bu konuyu sanat tarihinin alanından çıkarıp tarihin alanında değerlendirmek (yani bu resim buna benziyorun ötesine geçmek)

2- Bu konuyu, şimdiye kadar değerlendirildiği Osmanlı ve İran'dan genişleterek İpek Yolu'ndaki ilişkiler coğrafyasına ve kültürler arası alışveriş çerçevesine oturtmak.

3- Bu konuyu saraydan çıkartıp halk kültürü açısından ele almak

Aslında zorlukları da burada yatıyor. Birçok kültürü kapsayan geniş bir coğrafya ve zaman dilimi üzerinde, resim ve sözlü tarih, halk kültürü gibi çeşitli alanlarda uzmanlık gerektiriyor.

İpek Yolu'nun

ucunda ne var

"Öte yandan sevdiğim ve beni heyecanlandıran her şey var: Sanat, sözlü gelenek, kültürler arası etkileşim, vs. Bir de tabii işin ucunda, İpek Yolu tarihçisi olmak var! Benim yoğunlaşacağım alan bu olacak gibi gözüküyor; Çin'in batısından başlayarak, Orta Asya, Semerkant, Buhara, Horasan, Tebriz, İstanbul merkezlerini izleyen kültür yolundaki akış. En başa, Gandara'yı da ekleyebiliriz belki. Bu konularda önerilerin olursa çok sevinirim."

Kiraz Perinçek Karavit

BULMACA

Moğol Hanedanı döneminde

Türkler Çin halkının hangi kümesi içinde?

Kiraz, çalışmaları sırasında 13-14. yüzyıl kaynaklarında ilginç bir bilgiye rastlamış. Çin'de 1279-1368 yılları arasında yüzyıl hüküm süren Moğol hanedanı (Yuan), tebasını dört kümeye ayırıyormuş:

A) Moğollar (Keşikler)

B) Renkli gözlüler

C) Kuzey Çinliler

D) Güney Çinliler.

Türkler bu dört kümeden hangisi içindeydi?

Cevaplandıran okuyucuların gerekçelerini de yazmalarını diliyoruz.

Kiraz Perinçek Karavit

Çin'in başkenti Beijing'ten bu mektubu yollayan Kiraz Perinçek Karavit, 1976 yılında İstanbul'da doğdu. Saint Benoit Lisesi'ni ve Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji bölümünü bitirdi. Strasbourg'ta Yüksek Lisans eğitimini yaptı. Şu sıra Beijing Üniversitesi'nde dünyanın en birikimli İpek Yolu tarihçileriyle birlikte çalışıyor. Bütün okul ve akademik çalışmalarını kazandığı yüksek derecelerle ailesine yük olmadan yaptı. Bilimsel derecede İngilizce, Fransızca ve Çince biliyor. Mimar Sinan Üniversitesi Rektör Yardımcısı Caner Karavit ile evli ve Mercan adında bir kızı var. Türkçe, İngilizce ve Fransızca bilimsel bildiri ve yayınları var.

NOT: BELGELERİ BOZ ATLI

KUBAN YİĞİTLERİ GETİRİYOR

Geçen hafta Viking Tanrısı Odin ve oğlu Şimşek Tanrısı Thor ile aynı aşiretten geldiğime dair tarihi önemde belgeleri yayınlayacağımı ilan etmiştim.

Belgeleri Azak Denizinin Taganrog Körfezinin kuzeyinden Kıpçak yiğitlerinden Sadık Can Perinçek getiriyor. Boz atına atlamış Kaf dağını da aşmış, geliyor. Fakat Çıldır gölünün orda Selama ve Nusret Senem'in babaları Sayın Hilmi Özdemir'in yas törenine katıldığı için gecikme oldu. Gelecek hafta yayınlıyoruz. Sayın Hilmi Özdemir'in yakınlarına başsağlığı dileriz.