İran İddİalı: 'Kürt devleti' gelmiyor, gidiyor!

"Tahran notları"na devam edelim. Konu yine Kürt meselesi.

***

Barzanilerin sanki tek gündemi var: Bağımsızlık.

Her gün yeni açıklama geliyor.

Sormak farzdır: Kararlıysalar, bu kadar diş gösterirler mi?

***

"Kürt devleti" Tahran'dan nasıl görünüyor?

Devletle de görüştüm, stratejistlerle de.

***

Kürt meselesinde eskiden "rol" dağıtımı farklıydı.

Ankara: Konuşur, telaşlanırdı.

Tahran: Sakin, gözlerdi.

Şimdi: İran yine "sakin". Fakat, anında vaziyet alıyor.

Çünkü: Kürtlerin rolünün genişletilmek istendiğini düşünüyor.

İşin sahibi: ABD. Taşeron: Türkiye (AKP hükümeti).

(Dikkat: Rol genişletmetilmesi "devlet" anlamına gelmiyor.)

(İran: Kendisine rağmen inisiyatifleri boşa çıkarmaya kararlı.)

***

Tahran'da "devlet aklı"na sordum: Bağımsız "Kürt devleti" mi geliyor?

Son gelişmeler malûm. "İran sakinliği" dışında bir cevap bekliyordum.

Şaşırttı: "Gelmiyor, gidiyor."

Vadeli konuştu: "Kürt devleti en az 10 yıl mümkün görünmüyor."

***

Bilinen gerekçelerle itiraz ettim.

İşte: BOP... Bölge ülkelerinin parçalanarak denetlenmesi... Petrol...

Madde madde karşı çıktı. Önce iç dinamikleri değerlendirdi.

Bir: "Kürtler devlet kuracak siyasi olgunluğa ulaşmadı."

İki: "Siyasi olarak müthiş parçalılar. Bir araya gelemiyorlar."

***

Tahran'a göre: Genel çerçeve böyle.

Partiler açısından durum?

"Kuzey Irak seçimlerine bir bakın. Barzani aslında zayıfladı."

"Talabani + Goran hareketinin toplamı Barzani'den fazla."

(Gerçekten öyle.)

"Barzani göründüğü kadar muktedir değil."

"Erdoğan ile ilişkisi Kürt toplumunda Barzani'ye itibar kaybettiriyor."

(İtiraz: Asıl etkenler başka. Yiyicilik, kayırmacılık, keyfilik.)

***

Talabanilerin pozisyonu?

Söylediklerini bir yere kaydedin: "Talabani devlet istemiyor."

İran'ın Talabanilerle ilişkisi "özel".

Söylediğinin: Temenni değil, teyidli bilgi olduğunu düşünüyorum.

Zaten: Talabanilerin iki tutumu hemen dikkati çekti.

Bir: Kerkük'ün Kürt bölgesine ilhakına karşı çıktılar.

İki: Barzanilerin bağımsızlık "kampanya"sına katılmadılar.

***

Asıl önemlisi, şu söyledikleriydi:

"Bağımsız devlet adımı atılırsa: Kürtler arasında çatışma çıkar."

Bu, "yorum" değildi: Bir tür "saha bilgisi"ydi.

Anladığım: Barzaniler "devlet" ederse, Talabaniler biat etmeyecek.

Hem de "çatışma" pahasına.

***

İran tarafının tespitini sorgulamak lazım.

Talabaniler niye bağımsızlığa karşı çıksın?

Bildiğim:

Bir: Koşulları uygun görmedikleri anlaşılıyor.

İki: Petrol payından olmak istemiyorlar.

***

Malûm:

Kürt partileri Irak petrolünden pay alıyorlar (%17).

Dikkatinizi çekerim: "Kürtler" değil, "Kürt partileri" dedim.

Çünkü: Petrol payını "devlet aygıtı" dağıtmıyor aslında.

Dağıtım: Devletin yerine geçmiş partiler üzerinden yapılıyor.

Düşünün: Yıllık 15-20 milyar dolarlık bir kaynak sözkonusu.

"Bağımsızlık" ilan edilirse, risk şu:

Dağıtım tekeli: Partilerden birini eline geçecek (Barzaniler).

Devlet savaşsız olmaz. İki cephede savaş kaçınılmaz olacak.

Bir: Kürtler arası.

İki: Komşularla.

***

Özet:

Olgu 1:Kuzey Irak'ta 1992'den beri federal bölge var.

Olgu 2: 2003'ten beri petrolden % 17 pay alıyorlar.

Olgu 3: Kürt partileri bir "aygıt" kurdular.

Fakat bu "devlet" değil, "para paylaşım" örgütü oldu.

Herkes Maliki'nin ordusunu eleştiriyor: "Savşamadı" diye.

Peşmergenin "savaşabileceğini" kim söyledi?

Gidip gelenlerle bir konuşmayı deneyin.

***

Yarın: İran'ın "aykırı"lıklarına devam edeceğim.

Batı aslında "Kürt devleti" istiyor mu?