İran şaşırtıyor: "Batı Kürt devletini hiç istemedi"

Türkmenlerin dramı önemliydi.

"Tahran notları"na bir gün ara verdim.

Kaldığımız yerden devam edelim.

Konu: "Batı ve Kürt devleti"ydi.

***

İran tarafının iddialarını hatırlayalım:

"Kürt devleti" gündemden düştü.

En az 10 yıl mümkün değil.

Neden?

Bir: Kürt partileri hazır değil. Olgunlaşmadılar.

İki: Kürt siyaset yapısı çok parçalı.

Devlet ilanı, aralarında savaş çıkarır.

***

Gelelim "Batı ve Kürt devleti"ne.

Türkiye'nin yurtseverleri konuya nasıl yaklaşıyordu?

Bir: "Kürt devleti" Batının değişmeyen gündemidir.

İki: BOP'un temel projesidir.

Üç: Ortadoğu'yu böylece ufalamak, denetlemek istiyorlar.

Dört: İsrail'in bekası için de lazımdır.

***

Son dönemde analiz değişti.

"Ortadoğu'da bölücülük inişe geçmektedir."

"ABD ve İsrail'in Kürdistan projesi yerle bir olmuştur."

(Bak: Doğu Perinçek, Aydınlık 10 Haziran 2014).

Çünkü: Batı bölgede yenildi.

***

Tahran'da Batının Kürt politikası nasıl algılanıyor?

İran'ın "devlet aklı" sakin. İlk tespitleri:

"ABD'nin Kürt devletine yeşil ışık yaktığına dair bir işaret göremiyoruz."

Tamam: Türkiye'deki son tahlillerle az çok uyuşuyor.

***

Fakat: Devamı sürpriz oldu.

"Batı ciddi olarak Kürt devletini hiç düşünmedi."

Bu kadarını beklemiyordum.

Sordum: Ya BOP (Büyük Ortadoğu Projesi) neydi?

"BOP'a dikkatli bakın. Balıklama destekleyen ülke pek olmadı."

İtiraz ediyorum: Batı, Kuzey Irak'ta devlet yaratma politikası izledi.

İtirazıma itirazla karşılık verdi.

"ABD Irak'ı parçalamaktan yana değil. Federalizmi bile desteklemiyor."

Not: İran ve ABD Irak'ta yüzyüze. Rakibinin özel politikalarını iyi bilirler.

***

Kritik soru: Kürt devleti hiç olmayacak mı?

Cevap Fars gerçekçiliğini yansıtıyor:

"İmkansız değil. Şartlar olgunlaşınca evet."

"Fakat 10 yıldan önce mümkün değil."

***

Muhatabım hakkında biraz bilgi vereyim.

Yoksa sözleri yanlış anlaşılabilir.

Birincisi: Batıyla ilişkileri düzeltme hayali kuranlardan değil.

Yani: "Reformcu" denilenlerle ilgisi yok.

İkincisi: Tersine, Hamaney'e bağlı bir kurumun önemli isimlerinden.

Anlayacağınız: "Muhafazakâr".

(İki adlandırma da yanlış. Fakat ayrı bir yazı konusu.)

***

Tekrar sohbetimize dönelim.

Başkalarını bilmem.

Söyledikleri benim için yeniydi. Aykırıydı.

Çeyrek yüzyıldır konunun içindeyim.

"Resmi düzlemde" ilk kez duyuyordum.

***

Sormak haktır: ABD'nin "devlet yaratma" peşrevlerinin anlamı?

O da kabul etti.

"ABD Kürt devleti istiyormuş, niyeti varmış gibi gösteriyor."

Amaç devlet değilse ne?

"ABD korku ve endişe yaratarak muhataplarından taviz koparmak istiyor."

Kimlerden?

"Hem bölge devletlerinden, hem de Kürtlerden."

***

Bir parantez açayım.

Tamam: Hiç istemediklerini ilk kez duydum.

Fakat: Batının tereddütleri, endişeleri konuşulmakta.

Söylenenler:

Bir: ABD bölgede yenildi. Güçten düştü. Geri çekiliyor.

İki: Kürt devletinin maliyetini artık karşılayamaz.

Üç: Irak'ın parçalanması İran'a yarar.

Nüfuzu Arap sahasında Akdeniz'e doğru genişler.

Dört: Sadece Körfez değil, İsrail de istemez.

Dolayısıyla Batının da işine gelmez.

***

Tekrar İran'ın "devlet aklı"na dönelim.

Tespitleri nihai mi? Devletin bütün bölümleri aynı mı?

Bilmiyorum.

Fakat: "Ağırlıklı" olduğunu sanıyorum.

Çünkü: İran'da dış politikayı Hamaney tayin eder.

***

Tahran'da farklı görüşler de var.

Meselâ: İran Dışişleri'nin eski bir yöneticisi.

Söylediklerini yorumsuz aktarıyorum.

"IŞİD ciddi sorun değil. Halledilir."

"Asıl sorun Kürtler. Son olayda güç kazandılar."

"ABD Irak'ta Türkiye'nin alanını genişletiyor."

"Türkiye üzerinden Kürtleri güçlendiriyor."

"Zaten bütün plan Kürtlerin güçlendirilmesi üzerine."

"ABD elbette Kürt devleti ister. Şartlara bakar."

"İran kesinlikle karşı çıkacak."

"ABD için ana araç PKK değil, Barzani'dir."

Bir not: Yorumları, tespitleri genellikle doğru çıkar.

***

"Tahran notları"na devam edeceğim.