Kırkpınar Yağlı Güreşleri Festivali (2018) ve ekonomisi

Kırkpınar Yağlı Güreşleri Festivali 9-15 Temmuz 2018 tarihleri arasında yapıldı. 657 yıldır süregelen bu festival, UNESCO’nun Somut Olmayan Kültür Mirası Çizelgesi’nde yer alıyor. Ekonomi yazınında son yıllarda kültür endüstrisi kavramı ile de bakılabilecek festivalde kültürel, sanatsal ve tarım fuarı etkinlikleri de yer aldı.

Festivalin Guiness Rekorlar kitabına girmesi için Edirne Belediyesi’nce çaba harcanıyormuş.

Bu yılki festivalde devlet ve siyasal parti temsilcilerinin yer almadığı görüldü. Haydi iktidar CHP’li belediye düzenliyor diye böyle bir tutum izliyor diyelim, ya CHP’nin tepe yönetimi? Kurultay murultay pardon yani gurultay mı mani?

Festivale kayıt rekor düzeyde oldu: 14 ayrı boyda 2 bin 228 pehlivan! Festivalin dört unsuru var: Pehlivanlar, pehlivanları cesaretlendiren davul-zurna ekibi, pehlivanları çayıra salan cazgırlar, bu üç unsuru birleştiren ve kişiliğinde yağlı güreşi temsil eden ağalardır.

Serbest güreş olarak nitelemenin yanlış olacağı bu yağlı güreşte, rakibi karnı yukarıya bakacak biçimde tepe üstü yere sermek ve tuş etmek (sırtın yere getirilmesi) gerekiyor. Güreşçilerin üstü çıplak olup, altlarına da kispet (arapça kisvet) denilen belden baldıra dek uzanan, dar paçalı meşin pantolon giyiyorlar. Oyunda hem güç hem de meziyetler kullanılıyor.

BÜTÇESİ 3 MİLYON TL

Festivalin bütçesi Edirne Belediye Başkanlığı tarafından karşılanıyor. Yaklaşık 3 milyon TL. dolayında bir harcama olduğu bilgisine ulaştık. Maalesef devlet parasal anlamda gerekli desteği vermiyormuş. Neden acaba? Belediye CHP’li olduğu için olmasın, sakın? Peki bu kültür mirasına sponsor olacak, açığı olmayan bir millî burjuva nitelikli şirketimiz de yok mu? Bil(e)miyorum, bil(ebil)sem söyleyeceğim. Hep mi golf turnuvalarına sponsor olur bu millîmsitrak-markamsıtrak ve dahi matrak burjuvalar, daha doğru deyişle kentligiller!

Pehlivanlara verilen ödüllerin malî boyutuna bakalım. Başpehlivana 46 bin TL. olmak üzere, pehlivanlara toplamda 260 bin 400 TL. para ödülü dağıtılmış. Bu yıl peşrev ustası namıyla bilinen Şaban Yılmaz’ı 45 dakika süren finalde yenerek başpehlivan olan Orhan Okulu’nun namı da ‘geri vitesi olmayan pehlivan’!

Kimi harcamaları yaparak festivale destek veren ağa, ihale yoluyla belirleniyor. Bu yıl ağalık ihalesine katılmak için dosya ücreti 25 bin TL olmuş; daha sonra da ihale (ortaya konan koça ait fiyat üzerinden) açık artırma ile (15 gün içinde yatırılmak koşuluyla) 722 bin TL ile Seyfettin Selim’de kalmış. Selim daha önce de ağalık yapmış, 2 altın kemer almaya hak kazanmış festivalin tarihinde ilk kez olarak.

OTELLERİ DOLDURDU

Festival süresince ağırlama endüstrisine de katkı olmuş, otellerin doluluk oranları yüzde 97’ye vurmuş! Pansiyonlarda ve okul yatakhanelerde yatanlar da çabası...keşke çadır alanları da bilinçli olarak belirlenip, destekler sağlansaymış!

Güreşçilerin bedenlerine sürdükleri zeytin yağına gelince. Kullanılan 2 ton dolayındaki zeytinyağının sponsoru Trakya Birlik imiş.

Kitle iletişim araçlarının ilgisine gelince. Festival bu yıl canlı olarak DMAX kanalından yayınlandı. Ulusal basından muhabir ve yazar 144, yabancı basından 47, foto muhabir ve kameraman olarak da 76 kişi görev yapmış. Hoş bir belgesel var BBC’nin hazırladığı şu adresten seyretmenizi salık veririz: https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-43447416

Sonra belki de para kazanmak için pehlivanlık yapan bir adamın öyküsünü izlersiniz eğer izlemediyseniz : Pehlivan-Tarık Akan, Meral Orhonsay.

Yazıyı bir anıyla bitirelim: Yıl 1964. Finalde Şaban Filiz ve Mehmet Ali Yağcı güreşmektedirler. Şaban’ın kispeti yırtılır ama onun irikıyım bedenine uygun kispet bulunamaz. Şaban hem kispetini tutup hem güreşmeye çalışırsa da yenilir, şampiyonluğu Mehmet Ali’ye kaptırır! Kısmet mi yoksa kispetin azizliği mi? Ne dersiniz?

Not: İşbu yazının hazırlanmasında bana destek veren Sn. Ender Bilar’ın bu konuda hazırladığı 3 ciltlik Almanak yapıtının daha önce spor sayfamızda tanıtımı verilmişti. İlgilisine anımsatırız.