Şanghay’da üç generalin ‘ısınma’ turları
Sanghay’da ikinci günümüz. Üç generalimiz burada ya: İlker Başbuğ, Bilgin Balanlı ve Kadir Sağdıç. Bugün iki buluşmaya katıldık. Önce: Davet sahibi Şanghay Üniversitesi’nin temsilcileriyle.
Öğleden sonra da medyayla.
Bir çeşit “ısınma turları” diyebiliriz.
Asıl “sunum” ve görüşmeler bugünden itibaren.
***
Malum: Askerlik özel bir meslek.
Emeklilik farketmiyor. Rütbeler aynen geçerli.
Doğal olarak: Daha çok İlker Başbuğ söz aldı.
Balanlı ve Sağdıç da tamamlayıcı oldular.
***
Başbuğ, ziyaret boyunca konuşacaklarının çerçevesini çizdi.
Ortadoğu ve Türkiye. Geçmişi, bugünü ve geleceği.
Devrimci Atatürk.
Ve Türkiye-Çin ilişkileri.
Bu arada Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) bakışları.
***
Çin tarafının önceliği belliydi: Ekonomide ve terörizme karşı mücadelede işbirliği.
Medyanın öne çıkardığı üç konu:
15 Temmuz darbe girişimi.
Şanghay İşbirliği Örgütü.
Ve uzun menzilli füze ihalesi.
***
(Hatırlatalım: Uuzun menzilli füze alım ihalemiz uzun bir hikaye.
En uygun teklifi Çin yapmıştı.
Anlaşma bitmişti neredeyse.
Önemlisi: Ortak üretim yapabilecektik.
2015 Kasımında Antalya’da G 20 zirvesi yapıldı.
Çin Devlet Başkanı Şi Jinping bu yüzde Türkiye’ye geldi.
Beklenti: Beştepe’de İmza töreni yapılacak.
Fakat: Erdoğan-Obama buluşmasında birşeyler döndü.
İki liderin görüşmesi bitti. Dakikalar sonra ihalenin iptal edildiğini duyduk.
Çin tarafındaki ruh hali: Hayal kırıklığı. Güvensizlik. Sanırım biraz da öfke.
Sonradan Erdoğan cenahıyla görüşmemden bir not:
“Enerji Bakanı Berat Albayrak Çin’e gitti. Tamirat için.”
Sonuç: AKP liderliği füze ihalesini güncelleme niyetinde.)
***
Üç generalimizin genel duruşlarıyla devam edelim.
Bir: Sorumluydular.
Sanki hâlâ görevdeymiş gibi.
Öncelikleri: Türkiye’nin milli çıkarları.
Devlet terbiyesi bu olsa gerek.
***
Türkiye’nin iç meselelerini tartışmaya duvar çektiler.
Başbuğ Paşa: Medyanın üst üste üç sorusunu geri çevirdi.
“Biz partiler üstüyüz.”
“Yurt dışındayken partilere destek açıklamayız. Eleştiride bulunmayız.”
***
İki: Açık sözlüydüler.
NATO’yu ve Avrupa Birliği’ni konuşurken de.
Şanghay İşbirliği Örgütü’nü değerlendirirken de.
***
Birkaç örnek vereyim.
Avrupa Birliği: “Evet: Tam üye yapmayacaklar. Türk halkı da inanmıyor zaten.”
“Fakat: İhracatımızın yüzde 50’si AB’ye. Vazgeçemeyiz.”
“ŞİÖ’nün ihracatımızdaki payı ise yüzde 5.”
Başbuğ Paşa’nın ısrarla öne çıkardığı konu: Türkiye-Çin arasındaki ticaret dengesizliği.
Dikkat çektiği tablo: Çin’den ithalatımız 24 milyar dolar. İhracatımız ise sadece 2.5 milyar dolar.
Talebi: Çin Türkiye’den daha fazla alım yapması.
Dikkatimi çekti: Paşalar, askerlikten çok “ekonomi” konuştular.
***
NATO: “Evet, Türkiye terörle mücadelede yalnız bırakılmıştır.”
“ABD ile PKK/PYD konusunda ciddi sorunları var.”
Fakat: Kopmayı önermiyorlar.
***
Şanghay İşbirliği Örgütü:
Dediklerinin özeti: Evet önemli birlik. Giderek güçleniyor. Üye sayısı artıyor.
Fakat: Üye ülkeler arasında ciddi sınır sorunları var.
Türkiye ne yapmalı: İlişkilerini sonuna kadar geliştirmeli.
***
Verilen arada, biraz ayrıntıyı konuştum.
Dikkat çektiğim konu:
Bir: ABD ve AB, Türkiye’nin toprak bütünlüğünü bozmak istiyor.
İki: Yunanistan’la Ege’de ciddi sınır sorunlarımız var.
***
Yunanistan faktörüne dikkat çektiler.
Dedikleri: Gümrük Birliğinden çekildik diyelim.
O zaman Doğu Akdeniz ve Ege’de durum aleyhimize döner.
Çin, kiminle işbirliğini geliştirir? Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesimiyle.
***
Daha çok da NATO’dan çıkmanın muhtemel sonuçlarına vurgu yaptılar.
“Yunanistan NATO’yu arkasına alır. Kara sularını bir anda 12 mile çıkarır.”
“Ege’de denge bütünüyle aleyhimize döner.”
Not: Tartışılsın, düşünülsün diye kaydediyorum.
***
3 Paşa’nın dün söylediklerinin özeti.
Bir: Türkiye’nin ŞİÖ ile kurumsal işbirliğine evet. Olabildiği kadar yükseltilmeli.
Fakat: NATO ve AB ile kopma pahasına değil.
İki: Türkiye ulusal güvenliğini kimseye ipotek edemez. NATO’ya da, ŞİÖ’ye de.
Özetin özeti: Türkiye dış ilişkilerini kesinlikle çeşitlendirmeli.
Dünya kuvvetlerini dengeleyecek ağırlıklar oluşturmalı.
Son bir not: İlker Başbuğ’dan bir çağrı.
“Türkiye, Suriye devletiyle bir an önce ilişki kurmalı.”
Devam edeceğim...