Yıllık izin anayasal haktır

| Yıllık izin süresi nasıl kullanılır?

Yıllık ücretli izin süresi, kural olarak, işveren tarafından bölünemez; yani işçiye parça parça kullandırılamaz. Ancak işçi ve işveren anlaşırsa; bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere yıllık ücretli izin süresinin bölünmesi mümkün olur. Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında, izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri hesaba katılmaz.
Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin 7’nci maddesi uyarınca; işçi, yıllık ücretli izin kullanmak istediği tarih aralığını, izni başlatmak istediği tarihten en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirir. Ancak işveren, iş durumunu göz önüne alarak izin kullandırılacak zamanı belirleme yetkisine de sahiptir.

| İşveren yıllık ücretli izin kullandırmazsa ne olur?

Yüksek mahkemenin bu konuda değişik kararları mevcuttur. Ancak yıllık ücretli izin, Anayasamızın 50’nci maddesi ile güvence altına alınan dinlenme hakkının yansımasıdır. İşçinin söz konusu haktan feragatı dahi geçerli olmamaktadır. Hukuk düzeni, bir hakkın kötüye kullanılmasını da korumaz. İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izne başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır. İşverenin 4857 sayılı İş Kanunu ve Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’ne aykırı olarak izin kullandırmaması veya eksik kullandırması, idari ceza sebebidir. (4857 sayılı İş Kanunu md. 103)
Yıllık ücretli iznin kullandırılmaması halinde, izin süresine ilişkin alacak, ancak iş sözleşmesi feshedildiği tarihte doğar; yani iş sözleşmesi devam ederken kullandırılmayan izin süresine ilişkin ücret talep edilemez. Söz konusu izin alacağını talep için beş senelik zamanaşımı da bu tarihten (sözleşmenin feshinden) itibaren işlemeye başlar. İş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren beş sene içinde kullandırılmayan yıllık ücretli izin sürelerine ilişkin alacak talebinde bulunulabilir.

* Sorularınızı calismahayati@aydinlikgazete.com adresine gönderebilirsiniz.