AKP’den işçilere yeni bir 'hediye'

AKP hükümetinin hazırladığı ve yakında TBMM’ye gelecek İş Mahkemeleri Yasa Tasarısı Taslağı'ndan söz ediyorum. AKP işverenlerin istekleri doğrultusunda yasalarda değişiklik yapmakta ve bunları işçilerin, sendikaların gözünden saklamakta çok usta. AKP’nin bu konudaki son girişimini Adalet Bakanlığı'nın hazırladığı İş Mahkemeleri Yasa Tasarısı Taslağı'nda görmek mümkün. AKP bu taslak ile 4857 sayılı İş Yasası'nın 18-22. maddelerinde düzenlenmiş işçinin feshe karşı korunmasına ilişkin hükümleri işlevsiz hale getirmek dolayısı ile kaldırmak ve bu konuda işverenlerin elini büyük ölçüde rahatlatmak istiyor. Gerekçe iş mahkemelerinin ve Yargıtay'ın yükünü azaltmak ama asıl amaç işverenlerin istediği işçinin iş güvencesinin kaldırılması.

Bu konuya Adana Barosu avukatlarından değerli İş Hukukçusu Abbas Bilgili 12 Ocak tarihli Cumhuriyet gazetesinde değindi ama önemi nedeni ile ben de değinmek istedim. Yürürlükteki İş Yasası iş mahkemesine, şartları bulunmaması durumunda, feshin geçersizliğine ve işçinin işine iadesine karar verme yetkisini tanımıştır. Bunun üzerine yasa işverene iki seçenek vermektedir: İşçiyi eski işinde çalıştırmak ya da işçilik haklarını vererek işten çıkarmak. Bu ikinci şık yani işçinin çalıştırılmaması Alman hukukunda, doğru olarak, işçiye tanınmış bir haktır. Duruşma aşamasında, feshin geçersiz sayılması halinde, işçi işine geri dönme veya tazminatını alarak işinden ayrılma şıklarından birini seçme hakkına sahipken bizde işçinin çalıştırılıp çalıştırılmaması, yanlış olarak, işverene tanınmıştır. Anayasamız 48. maddesinde çalışmayı bir hak olarak kabul ettiğine göre bu hakkın kullanımı işverene değil işçiye ait olmalıdır. Feshin geçersiz sayılması durumunda iş sözleşmesinin kesintisiz devam ettiği kabul edilmekte ve bu süre, yani işçinin çalışmadığı süre, kıdem, ihbar yıllık ücretli izin sürelerinde dikkate alınmakta ve işçinin çalıştırılmadığı dört aylık sürenin ücreti de kendisine her halde ödenmektedir. Hazırlanan tasarı fesih durumunda işe iade davası açılabilmesi için önce arabulucuya gidilmesini zorunlu hale getirmektedir. Arabulucu işe iade kararı veremeyecek sadece işçinin tazminat alacağı konusunda tarafları uzlaştıracaktır. Başka deyişle işe iade değil tazminat öne çıkarılarak işe iadenin önü kesilmek istenmektedir. Tazminata esas alınacak ücretinde fesih tarihindeki ücret olması düşünülmektedir. Oysa işe iade davalarında işçinin işe başlatılmadığı tarihteki ücreti alacaklarına esas olarak kabul edilmektedir. Taslak işinin daha az tazminat alabilmesi için işçiye böyle bir tuzak kurmuştur.

Bakanlık hazırladığı tasalağı TBMM’ye getirmeye kararlıdır. AKP’nin çoğunluğu nedeni ile bu taslak Meclis’e geldiği takdirde mutlaka kabul edilecektir. Bu kabul ile birlikte işçilere arabuluculuk yolu ile alacağı tazminat bir havuç olarak sunulacak ve böylece işçinin işe iadesi davalarının sonu gelecektir. Bu tasarı işçinin son derece aleyhinedir. İşçi uzayan iş davaları nedeni ile bir an önce toplu bir paraya kavuşmak için arabulucunun önerilerine evet diyerek işe iade davası açma şansını kaybedecektir. Oysa işsizliğin tavan yaptığı günümüzde o işçinin yeniden iş bulabilmesi son derece zorlaşacaktır. Bu taslak özünde işe iade davalarını ortadan kaldıracak nitelikte bir taslaktır ve sendikalar işçiye hazırlanan bu tuzağa düşmemek için şimdiden hazırlığa başlamalıdırlar.