Dolar ve avro

Bu hafta, dünyanın önde gelen merkez bankacıları Portekiz'in Sintra kentinin bunaltıcı sıcağında bir araya geldi (her ne kadar tepelerdeki gösterişli otellerinde klimanın iyi olduğundan emin olsam da). Finans medyasına göre en önemli mesele, ABD dolarının düşmeye devam edip etmeyeceği, bu da doların dünya piyasalarındaki hakimiyetinin ve bununla birlikte ABD'nin dünyanın ana ticaret ve finans para biriminin arzını kontrol etmede sahip olduğu “fahiş ayrıcalığın” sona erip ermeyeceği konusunu gündeme getiriyor.

DOLAR EN DÜŞÜK SEVİYELERE GERİLEDİ

Donald Trump'ın ocak ayında göreve gelmesinden bu yana doların diğer başlıca para birimleri karşısında son üç buçuk yılın en düşük seviyelerine gerilediği doğru. Trump'ın gümrük vergisi öfke nöbetleri ve sert geri dönüşleri, uluslararası ticarette ve yatırımcıların alımlarını ve varlıklarını dolar cinsinden tutup tutmayacakları konusunda belirsizliği artırdı.

Ancak dolardaki düşüşün gerçek nedeni bu mu? İlk olarak, ABD doları diğer para birimleri karşısında son 3 yılın en düşük seviyesinde olabilir ancak bunun tek nedeni o dönemde tarihi zirvelerde olmasıdır. Çok daha uzun bir dönem boyunca, dolar hiçbir şekilde avro, pound, yen ya da renminbi (Çin yuanı) karşısında zayıf değildir.

Doların değeri ocak ayından bu yana yaklaşık yüzde 9 düştü ve sadece nisan ayında yüzde 4,5'lik bir düşüş yaşandı. Ancak Trump'ın gümrük vergisi krizinin etkisinden sonra bile dolar endeksi on yıl önceki seviyesine oldukça yakın seyrediyor.

FAİZ BASKISI

Benim görüşüme göre, doların son dönemde avro ve diğer para birimleri karşısında zayıflamasının asıl nedeni ABD ekonomisinin yavaşlaması ve ABD Merkez Bankası üzerinde borçlanma maliyetlerini, mortgage oranlarını ve işletmeler ile hane halklarının borç ödeme maliyetlerini düşürmek için politika faiz oranını düşürmesi yönünde baskı oluşmasıdır.

Fed Başkanı Powell, Trump'ın gümrük vergisi önlemlerinin tüketici enflasyon oranında bir artışa yol açmasını beklediği için isteksiz olduğu faiz oranlarını düşürme konusunda büyük bir baskı altında. Trump, faiz oranlarını düşürecek bir Fed başkanı atayabilmek için Powell'ın derhal istifa etmesini talep ediyor.

Fed'in para politikası kurulu (FOMC), sözde enflasyonu düşürmek için faiz oranlarını yüksek tutma ya da bunun yerine ABD ekonomisine yardımcı olmak için faiz oranlarını düşürme konusunda ikiye bölünmüş durumda. Bu ikilem aslında yanlış bir ikilemdir çünkü merkez bankaları tarafından uygulanan para politikası, ister “enflasyonu kontrol etmek” ister “büyümeyi artırmak” için olsun, kapitalist ekonomileri “yönetmek” için çok az şey yapmaktadır.

Bununla birlikte, Fed'in bu yılın geri kalanında faiz indirimlerini hızlandıracağı ve böylece ABD faiz oranları ile Avrupa ve Japonya'daki faiz oranları arasındaki farkı azaltacağı beklentisi artmaktadır. Bu da dolar varlıklarını elde tutmayı daha az cazip hale getirecek ve doları eskisinden daha zayıf tutacaktır.

DOLARIN HEGEMONYASI

Ancak bunların hiçbiri doların dünya piyasalarındaki hegemonik konumunu kaybedeceği anlamına gelmiyor. Böyle düşünmek en iyi ihtimalle hüsnükuruntu ve diğer büyük ekonomilerin gücüne ilişkin kötü bir yanlış değerlendirmedir. ECB Başkanı Lagarde birkaç hafta önce yaptığı açıklamada bu hüsnükuruntudan bir kısmını uygulamıştır: “Avro, dolara karşı geçerli bir alternatif haline gelebilir... 'küresel avro anı' için bir fırsat yaratabilir.” Ciddiyim! Lagarde, Avrupa'daki büyük ekonomilerin durgunluğunu fark etmedi mi?

İşte önde gelen ekonomiler için en son yıllık büyüme rakamları:

Hindistan yüzde 7,4, Çin yüzde 5,4; Brezilya yüzde 2,9, Kanada yüzde 2,3. ABD yüzde 2,0, Japonya yüzde 1,7, Rusya yüzde 1,4, İngiltere yüzde 1,3, Güney Afrika yüzde 0,8; İtalya yüzde 0,7, Fransa yüzde 0,6, Almanya 0.

G7'nin en büyük ekonomileri arasında Kanada ve ABD ekonomilerinin Avrupa ekonomilerine kıyasla iki kat daha iyi durumda olduğunu göstermektedir. Avrupa ekonomileri durgunlaşıyor; sadece ABD durgunlaşan Avrupa ekonomilerine katılmaya başlıyor. ABD'nin son reel GSYH verileri yüzde 0,5'lik bir düşüş gösterirken, ABD imalat sanayi daralma bölgesinde kalmaya devam ediyor (grafikte 50'nin altında).

Doların zayıflamasının ve Fed'in faiz oranlarını düşürme olasılığının nedeni budur. Ancak dolar hala uluslararası rezervlerin yüzde 58'ini oluşturuyor ve bu oran avronun yüzde 20'lik payının oldukça üzerinde. Lagarde'ın hüsnükuruntusu sadece bundan ibaret.