Dünya Sevgililer Günü'ne alternatif bakış

14 Şubat Sevgililer Günü tarihçesi bir yana (bkz. vikipedi), 19. yy.dan bu yana kutlanmakta ve ticari boyutu hızla artmaktadır. Dünya Sevgililer Günü temalı gerilla pazarlaması saldırısının ortasındayız hem fiziksel hem de sanal ortamda. Saldırı güçleri ise kamuflaj elbiseleri içindeki piyasa(cı) aktörler. Özel kartlar, çiçekler, çikolatalar, baş başa yemekler, cinsellik odaklı kırmızı iç giysiler ve bu arada evlenme önerileri! Hıristiyan kökeni nedeniyle kimi Müslüman ülkelerde bu günün kutlanması ve özel ürün satışı hoş karşılanmamakta ve hatta yasaklanabilmektedir.

Dünya Sevgililer Günü’ne ait efsane enflasyonu var ortalıkta, şöyle ki: Antik Yunan’da Zeus ile Hera’nın kutsal evlilikleri; Antik Roma’da bereket tanrısı kutlamalarında gençlerin kura ile ‘çift olmaları’; Hristiyan olduğu için 14 Şubat’ta öldürülmüş din adamı Valentine ile ilgili çıkarılmış aşk efsaneleri ve çizelge uzayıp gidiyor.

Amerika’da 1800’lerde bir 14 Şubat’ta Ester Howland adlı bir kişinin sevgililer günü kartı yollaması olayın ticarileşmesini tetiklemiştir. Satılan ürün yelpazesinde özellikle sevgi ileti ve önerileri içeren kartlar, çiçekler, çikolata, yemek ve otel konaklamaları, cinsellik vurgulu kırmızı iç çamaşırları ön plandayken, son yıllarda mücevherler hele de pırlanta takılar bunları sollamış.

Kökenindeki İslami olmayan efsaneler (gerçekler?) nedeniyle kimi Müslüman ülke ve kesimler bu kutlamaya karşı çıkıyorlar. Ama pensilvanyacı veya pandispanyacı sözde İslamcı kuyumculuk erbabı harıl harıl pırlanta pazarlıyorlar her keseye uygun biçimde! Tamamen duygusal nedenlerle olsa gerek!

ÖZEL GÜNLER PAZARLAMASI

Kapitalizmde özel günler (aşırı) tüketim ekonomisi hep olageldi. Kimi bilim insanları özel günler ile eski kabile törenleri arasında koşutluk kuruyorlar; insansal ilişkileri çoğaltıcı etkisi nedeniyle bu günlere ilginin yüksek olduğunu belirtiyorlar. Tüketicilerin yüzde 52’si özel günlerde armağan veriyorlar; çoğunluğun iktisadi gidişe ait kanıları da olumluya yönelik artıyor. ABD’deki bir çalışmaya göre Sevgililer Günü’nde kişi başı harcama ortalaması günde 65 dolar.

Özel günler tüketimi kışkırtıyor. Kartla yapılan alışveriş sayısındaki artış oranı her yıl artarak yüzde 80’lere varıyor. Hasılatlardaki artış oranı da yüzde 300-1148 arasında değişiyor. Tüketicilerin yüzde 41’i 50 dolar ve altı düzeyinde, yüzde 38’i ise daha fazla harcama yapıyor. Satışlarda ilk sıraları çiçek, parfüm ve mücevherat almaktadır. Bir de telekom hizmetleri! Bankaların kampanya destekleri de devrede kuşkusuz.

Şirketler bu fırsattan yararlanmak ve bunu arttırmak için çaba harcamaktadırlar. Kampanyalar, reklamlar, kataloglar, özel üretimler, özel izlenceler, özel indirimler (fiyatta indirim, KDV’yi almamak vd.) yapılmaktadır.

Özel gün nedeniyle artan istem ve siparişleri karşılayabilmek için emekçilerin aşırı çalışması da işin başka bir yönü!

Pırlantanın aşk-sevgi simgesi haline gelmesini ve ekonomide pırlanta meselesini (pırlantanın ekonomi politiğini) daha sonraki bir yazımızda ele alalım.

360 DERECE AŞK FESTİVALİ

Alternatif bir festivali de sizlere duyurmak istiyorum. 1 Şubat itibariyle, aşkı yeniden düşünmeye, tartışmaya ve hissetmeye davet eden 17. Uluslararası 360 Dereceden Aşk Festivali, bu yıl “Arkana Bakma!” temasıyla izleyicileriyle buluştu. Multidisipliner yaklaşımıyla öne çıkan festival; sergiler, söyleşiler, gastrosanat etkinlikleri, sinema gösterimleri ve birçok farklı etkinlik aracılığıyla aşkı çeşitli yönleriyle ele alıyor. Festival, açılışını ana mekanları olan İstanbul Concept Gallery ve Istanbul Concept Studio’da gerçekleşen “Arkana Bakma” sergisiyle yaptı. Yaklaşık 50 sanatçının 100’e yakın eserinin yer aldığı sergi, 1-28 Şubat tarihleri arasında ziyaret edilebilir. Etkinlik programı festivalin sosyal medya hesaplarından takip edilebilir. (Adres: İstanbul Concept Gallery, Tomtom Mah. Nur-u Ziya Sk. No: 27 K:2, Beyoğlu, İstanbul; Ziyaret Saatleri: Salı- Cumartesi 12.00- 19.00)

SONSÖZ

Bilinir ki, armağan eski dönem ekonomilerinde harcama, tüketim düzleminde bir olguydu; kapitalizm tasarruf ve biriktirme eksenli bir dizge olunca, armağanın düzlemi de değişti. Alınan ve verilen armağanlar da biriktiriliyor, biriktiriliyor derken ya anında ya sonradan atık oluveriyor. Yoksa unuttunuz mu sürekli atık üreten çöp uygarlığında yaşadığımızı?

Sevgililer gününüz tüketim budalalığı günü olmasın. Mücevheratçı kesimindeki varsılların küpü daha da dolmasın! Hoşkalın.