Halet Çambel’in bağışı satışa mı çıkarılıyor?

Arkeoloji ve prehistorya ile ilgili olan hemen hemen herkesin çok yakından tanıdığı hocaların hocası Halet Çambel. Boğaziçi Üniversitesine bağışladığı ve vasiyet ettiği Arnavutköy’deki yalısının “Halet Çambel ve Nail Çakırhan Arkeoloji ve Geleneksel Mimarlık Araştırma Enstitüsü” olarak hala açılamaması ve hocanın üniversiteye bağışladığı diğer belge ve arşivlerinin akıbeti son günlerde tekrar alevlenerek gündem oldu. Öteden beri sözü edilen olayın takipçisi olan Mimari Restorasyon Kültür Varlıklarını Koruma Derneği Başkanı Serhat Şahin, bir kez daha bu olayın peşine düşerek konuya ilişkin birçok sorunun yanıtlarını aramaya başladı. Mimar Serhat Şahin’in Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet İnci’ye yönelttiği sorular ise aynen şöyle:

1- Prof. Dr. Halet Çambel’in 2004 yılında “Halet Çambel ve Nail Çakırhan Arkeoloji ve Geleneksel Mimarlık Araştırma Enstitüsü” olması için Boğaziçi Üniversitesine bağışladığı Arnavutköy’deki eşsiz yalısı yaklaşık 5 yıldır restorasyonu bitmiş olmasına rağmen neden açılmıyor?

İHALE YAPILMADI

2- Şahsıma 2 yıl önce açıklanan yalının “Peyzaj ihalesi yapılacak onu bekliyoruz.” açıklamasını kabul etmiyorum. Keza hala bu ihale yapılmadı. Zaten enstitünün açılmasını engelleyecek bir durum da değil bu ihale. Esas dikkat çekmek istediğim konu; yalının üniversiteniz tarafından satılacağı konusunda bilgilerimin var olması Sayın Rektörüm. Restorasyonunun çok pahalıya mal olduğu ve masraflarını karşılamayacağınız sebebini göstererek yalının Boğaziçi Üniversitesi Vakfı yönetim kararları ile satılacağı konusunun doğru olup olmadığı ile ilgili olarak resmi bir açıklama bekliyorum sizden. Tarihi bir hatayı yapmayın. Bu tarihi hata yapılırsa hukuki mücadeleyi sonuna kadar yapacağımı şimdiden belirtmek isterim. Bilmiyorsanız belirteyim; Halet Çambel tarafından tapudaki şerhi enstitü işlevi olarak belirtilmiş durumda.

3- Ayrıca Halet Çambel hocamızın üniversiteye bağışladığı değerli evrak ve belgelerindeki Sayıştay raporlarınca belirlenen eksiklikler ve söz konusu belgelerin müzayede firmalarınca satışa çıkarılıp satılması da başka bir hukuki takip süreci. Ki gazeteci Murat Ağırel’in “Yağma” kitabında da belirttiği üzere üniversitenize taşınır girişleri dahi yapılmamış 5 koleksiyon ve 1 arşiv (Abdullah Kuran, Aziz Oğan, Feza Gürsey, İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Robert Kolej, Amerikan Kız Koleji ve Boğaziçi Üniversitesi Arşivi ve Scott Aile Koleksiyonu) daha var. Halet Çambel’e ait 1376 adet taşınırın kayda alma işlemini yapan komisyonun nadir eserler konusunda uzman olmadıkları ve yapılan kaydın hatalı olduğu ve yeni oluşturulan komisyonun da hatalı işlemi devam ettirdiğini belirtmek isterim.

KİTAP HALÂ BASILMADI

4- Yine Halet Çambel hocamızın üniversitenize bağışladığı ve hiçbir yerde yayınlanmamış Karatepe kazısına ait belgeler ile yapılacak kitabının Boğaziçi Üniversitesi tarafından halâ basılmamış olması da ayrıca başka bir etik sorun. Tüm bu sunduğum bilgilerin değerlendirilmesini üniversitede hocanın yanında bu çalışmaları sürdüren Prof. Dr. Aslı Özyar ve Prof. Dr. Ayşe Selçuk Esenbel’in de dikkatine sunuyorum. Mimari Restorasyon Kültür Varlıklarını Koruma Derneği Başkanı olarak üzerinde çok soru işaretleri olan bu süreci Halet Çambel hocamızın eşsiz hatırası ve vasiyetinin en kısa zamanda yerine getirilmesi adına kamu yararı için sonuna kadar takip edeceğiz.

Serhat Şahin’in konuya ilişkin yanıtlarını beklediği sorular bu kadarla da sınırlı değil. Ancak bu sorulara verilecek –ya da verilmeyecek- yanıtlardan sonra diğerlerinin de gündeme düşüleceği bir gerçek. Hocaların hocası Halet Çambel’in maddi ve de manevi değerleri çok yüksek olan bu cömert bağışının ülkemizin en güzide eğitim kuruluşlarından biri tarafından bu denli ilgisizliğe tutsak edilmesinin oluşturduğu sorun bir yana, başta yalı olmak üzere birçok belgenin satışa sunulacağı – ya da belgelerden bir kısmının müzayedelere düşmüş olma- iddiası ise kelimenin tam anlamıyla bağışlanmayacak bir durum. İşin bir diğer olumsuz yanı ise, bu olayın sonuçlarının gelecekteki “eğitim ve bağış” ilişkisini radikal bir biçimde etkilemesinden duyulan korkudur.