Her şerde bir hayır vardır

Bazen gözümüze kötü gelen birtakım hadiselerin hayırla sonuçlanabileceğini unutmamak gerekir. Bunu benim hayatıma yansıyan bazı örneklerle anlatmak isterim.

Sene 2009, ceketimi alıp sömürgecilik konusunda uzmanlaşmak niyetiyle Güney Afrika’ya geldim. Bir yıl bir restoranda çalıştım.

Cape Town Üniversitesi’nde yeni bir yüksek lisansa başlarken bölüm başkanı 1862 senesinde İstanbul’dan Güney Afrika’ya gönderilen Müderris Ebubekir Efendi’nin hayatını yazmamı önerdi. Bu sırada 2011 yılında tespit ettiğim bir binanın Ebubekir Efendi’nin okulu olduğunu kaleme aldım. Satın alınıp müze yapılması gerektiğini o zaman Bimer’e ilettim. Bimer cevap yazmasına rağmen büyükelçi ilgilenmediği için hiçbir şey olmadı.

2012’de Ebubekir Efendi’nin mezarını onarma niyetimi kabrinin bulunduğu arazinin vakıf sorumlusu Faizel Bassier’e bildirdim. Bassier, Türkiye Büyükelçisi Kaan Esener’in arayıp bunu engellemek istediğini söyledi. Esener liyakatli bir büyükelçi olsaydı o zaman bir Türk talebesini bir Güney Afrika vatandaşına şikayet etmek yerine arayıp konuşurdu. 2013 yılında Ebubekir Efendi’nin mezarını yaptırırken bana sadece birkaç kişi destek olmuştu.

GÜNEY AFRİKA’NIN BAKANLIĞI İLGİLENDİ

2014’de Ümit Burnu’ndaki Bo-kaap müzesinin bir Osmanlı alimi Mahmud Fakih Efendi’ye ait olduğunu bulduğum zaman merhumun maaşının senelerce İstanbul’dan gönderildiğini (ödendiğini) tespit ettim. Bu konuda yazdığım akademik makaleler İngilizce ve Türkçe yayınlandı. Cape Town Üniversitesi bu çalışmamın ayrıca bir belgeselini yaptı. Ben bu binanın restore edilmesini dönemin TİKA koordinatörü Cüneyt Bey’e söyledim. Cüneyt Bey meseleyi büyükelçiye iletti. İlgilenilmedi. Projemi Güney Afrika Kültür Bakanlığı’na yazdım.

2016’da Güney Afrika Kültür Bakanlığı’nın desteğiyle Cape Town’ın kalbi Bo-Kaap semtine Türk bayrağını diktik.

HADLERİNİ AŞTILAR

2018’de Ebubekir Efendi’nin torunlarına Türk vatandaşlığı verilmesi amacıyla aile üyelerini Güney Afrika’daki Türk büyükelçiliğine başvurmaları için teşvik ettim. İlk olarak Hişam Nimetullah Efendi başvurdu. Büyükelçi Elif Çomoğlu Ülgen, Hişam Efendi’yi bir yıla aşkın beklettikten sonra dosyasını kaybettiğini söyledi. Diğer aile efradının da şevkini kırmak içini elinden geleni yaptı. İçlerinden birini arayıp “Türkiye herkese vatandaşlık vermiyor, muz cumhuriyeti değiliz” diyecek kadar haddini aştı. İçişleri Bakan Yardımcısı Sabri Erdil olmasaydı bir “seviyesiz büyükelçi” yüzünden Ebubekir Efendi’nin torunları vatandaşlık alamayacaktı.

TELEFONLARIMA ÇIKMADI

2018’de TİKA Başkanı Serdar Çam, Cape Town’a geldi. Kendisini bizzat gezdirip tarihi yerleri gösterdim. Ziyadesiyle memnun oldu. Benden bir resimli ve belgeli kitap hazırlamamı rica etti. Ben de bir taraftan üniversitede ders verirken diğer taraftan bir yıl içerisinde o kitabı tamamladım. Kitabı basmak için kendisine gönderdiğimde telefonlarıma çıkmadı. Değişik hallere girdi. Hem verdiği sözü tutmadı hem de mezkur büyükelçiyle birleşip Ankara kulislerinde arkamdan dedikodu yapacak kadar küçüldü. Bir yandan da Ebubekir Efendi’nin Cape Town’da kriket kulübü açtığını X sosyal medya hesabında yazacak kadar komik duruma düştü. Ben de kitabımı Türk Tarih Kurumu’na yolladım. Kitap 2020’de çok daha kaliteli bir şekilde yayınlandı. Bu şerden de bir hayır hasıl olmuş oldu.

ELÇİLİK ALMADI GÜNEY AFRİKA ALDI

En son 2024 yılında 15 yıldır Güney Afrika’da biriktirdiğim kitaplarımı ve arşiv belgelerimi Cape Town’da açılan başkonsolosluğumuza hediye edeyim dedim. Başkonsolos Sinan Bey kitapları ancak kimden geldiği belli olmamak şartıyla kabul edebileceğini söyledi. Ben de o şekilde hiçbir manası olmayacağı için vazgeçtim.

Arşivimi Güney Afrika Milli arşivlerine bağışlamayı düşündüm. Cape Town Milli Arşivi müdürü Erika le Roux kitaplarımı memnuniyetle teslim alıp Cape Town Milli Arşivi okuma salonunda muhafaza edeceğini kabul etti. Daha ileriye giderek “Halim Gençoğlu Collection” olarak bir bölüme isim verildi. Cape Town Üniversitesi de bunu bir belgesel yaparak taçlandırdı. Şimdi başta öğrenciler olmak üzere herkes bu arşivi ziyaret edip kıtadaki Türk varlığından haberdar oluyorlar.

ERZURUM BELEDİYESİ

Şimdi Erzurum Belediye Başkanının başını çektiği bir heyetle Cape Town’dayız. 2012 yılında Bimer’e söyleyip TİKA’ya bir türlü aldıramadığım tarihi okulu Erzurum Belediyesi satın alıp Türkiye Cumhuriyeti’ne armağan edecek. İnsan haliyle nereden nereye diyor…

Sırada bir Ebubekir Efendi belgeseli var. Yine kim çomak sokar bilmem fakat niyet hayırlıysa sonunda akibet de hayırlı oluyor.

Doğru bildiğiniz yoldan şaşmayın dostlar, yapılanı balık bilmese de halik biliyor…