Kopenhag’da toplandılar, ortak bir karar alamadılar

Kopenhag'da düzenlenen gayriresmi Avrupa Zirvesi’nde Viktor Orban’ın çıkışları, Avrupa’nın küreselci ve savaş yanlısı liderlerini zor durumda bıraktı. 1-2 Ekim tarihlerinde bir araya gelen Avrupa Birliği (AB) devlet ve hükûmet başkanlarının gündeminde Ukrayna ve Avrupa’nın savunması vardı.

Daha somut olarak Ukrayna’nın AB’ye üyeliği, dondurulmuş Rus varlıklarını Ukrayna'ya kredi sağlamak için kullanılması, AB’nin doğu sınırlarında görülen dronlara karşı bir “dron duvarı” oluşturulması, Rusya’dan petrol alımının durdurulması, Rusya’ya uygulanan 19. yaptırım paketinin uygulanması, özellikle enerji sektörünü hedef alan daha fazla yaptırım uygulanması gibi konular ele alındı.

Neredeyse hiçbir konuda anlaşma sağlanamadı. Rusya dostu olan Macaristan Başbakanı Orban Ukrayna’nın üyeliği başta olmak üzere Rusya karşıtı önerilere geçit vermedi.

UKRAYNA İÇİN AB’YE ÜYELİK KURALI DEĞİŞTİRİLMEK İSTENDİ

AB Dönem Başkanı Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen ile birlikte toplantıya başkanlık eden Avrupa Konseyi Başkanı António Costa, Ukrayna'nın AB üyeliği adaylığını hızlandırmak için “resmi üyelik müzakerelerinin oybirliği yerine nitelikli çoğunluğun desteğiyle başlayabilmesi için AB kurallarının değiştirilmesinin Orban tarafından kabul edilmediğini” söyledi. İlginçtir ki Fransa, Hollanda ve Yunanistan da dahil olmak üzere diğer ülkeler de bu öneriye karşı çıktı ve öneri rafa kaldırıldı.

ORBAN, UKRAYNA'NIN UMUTLARINI SUYA DÜŞÜRDÜ

Ama bu konuda ısrarcı olan ve konuşan Orban oldu. “Tüm genişleme süreçleri aynı hukuki çerçeve içinde işledi. Her bölümü açmak ve kapatmak için tüm üye devletlerin onayı gerekir. Bunu değiştiremeyiz” diyen Orban, Ukrayna ile ilgili ağır sözler söyledi.

Le Point dergisinden Emmanuel Berretta “Kopenhag'da Orban, Ukrayna'nın umutlarını suya düşürdü” başlıklı yazısında, “Avrupalılar için daha da rahatsız edici olan ise, Viktor Orban'ın teknik olarak üyelik sürecini engellemekle yetinmemesi. Ukrayna'nın bu adımının meşruiyetine de doğrudan saldırıyor. 'Doğu sınırlarının nerede olduğu bilinmiyor. Orada kaç kişinin yaşadığı bilinmiyor. Ve tek başına ayakta duramaz’ diye metodik bir şekilde sıralıyor.”

Yazar, Orban’ın sözlerini aktarmaya devam ediyor: “ Yarın öğleden sonra para vermemeye karar versek, Ukrayna bir devlet olarak varlığını yitirir. Başka biri tarafından maaş alıyorsanız, egemen bir ülke değilsiniz. Bu ahlaki bir yargı değil, sadece finansal bir gerçek.”

Berretta, yazısında Macaristan ile Ukrayna’nın arasındaki ilişkilerin giderek kötüleştiğini belirterek, 26 Eylül'de Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy’in, Macaristan'ı ülkesinin üzerinde dron uçurmakla suçladığını ve Orban’ın “İki, üç veya dört Macar İHA'sının sınırı geçip geçmediği sorun değil. Diyelim ki bu araçlar ülkede birkaç metre uçtu, ne olmuş yani? Ukrayna bağımsız ve egemen bir ülke değil, onu ayakta tutan biziz” yanıtını verdiğini aktarıyor.

Orban'ın, Polonya Başbakanı Donald Tusk ile ilgili X’te “Sevgili Donald Tusk, belki siz Rusya ile savaşta olduğunuzu düşünüyorsunuz, ama Macaristan savaşta değil. AB de öyle. Milyonlarca Avrupalının hayatı ve güvenliği ile tehlikeli bir oyun oynuyorsunuz. Bu çok kötü!” paylaşımında bulunduğunu yazıyor.

Politico, “Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen ve Avrupa Konseyi Başkanı António Costa'nın önerileri güçlü bir dirençle karşılaştı. AB ülkelerinin cumhurbaşkanları ve başbakanları, Rusya'nın saldırganlığına tepki gösterilmesi gerektiği konusunda ısrar etmek için bir araya geldi, ancak bunun tam olarak ne olması gerektiği konusunda bir konsensüs sağlayamadılar.” diyor.

Rus petrolü, Macaristan için kırmızı çizgi. Rus petrolü alımlarına devam etmesini gerekçelendirmesi istenen Orban, “Öncelikle, kimse bana bunu soramaz. Çünkü Macaristan egemen bir ülkedir.” diye tepki gösteriyor.

‘BAŞKALARININ PARALARINA EL KOYMA SORUMLULUĞUNU PAYLAŞMAYACAĞIM’

Avrupa’da dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’ya kredi olarak verilmesi de kararlaştırılamadı. Bu plan üye ülkelerin çoğunluğu tarafından destekleniyor, ancak varlıkların Brüksel’de tutulması Belçika Başbakanı Bart De Wever’i endişelendiriyor ve olası risklerin paylaşılmasını istiyor. Buna en net tepki yine Orban’dan geliyor: “Belçika sorumluluğun paylaşılmasını istiyor. Bu söz konusu bile olamaz. Biz bu anlaşmanın parçası değiliz. Avrupa Birliği başkalarının parasını el koymaya ve almaya karar verirse, bu anlaşmanın bir parçası olmayacağız ve dolayısıyla gelecekte hiçbir sorumluluğumuz olmayacak.”

Ursula von der Leyen, “hızlı bir şekilde tespit edebilen, önleyebilen ve tabii ki gerekirse etkisiz hale getirebilen bir anti-dron sistemi” olacağını açıkladı. Ama burada da birlik sağlanamadı. Fransa Cumhurbaşkanı her zaman olduğu gibi yine esti gürledi: Avrupa'nın Rusya'ya karşı daha agresif bir yaklaşım benimsemesi gerektiğini, Avrupa hava sahasına giren İHA'ları düşürmesi ve yasa dışı petrol taşıyan “hayalet filo”nun gemilerine müdahale ederek Moskova'nın savaş gelirlerini kesmesi gerektiğini söyledi.

Macron “Net bir mesaj vermek çok önemli. Topraklarımızı ihlal eden İHA'ları büyük bir risk alıyor: Yok edilebilirler. Nokta.” dedi. “Biz uyarıda bulunmak için burada değiliz. Bütünlüğümüzü korumak için ne gerekiyorsa yapacağız.” diye ekledi.