Macron’un çıkmazı

Fransa’da Geçen hafta iki perdelik trajikomik bir tiyatro oyunu izledik. Birinci perde 14 saat süren hükümet başkanının istifası ve ikinci perde istifanın ardından dört gün sonra yine aynı kişinin tekrar bir hükümet kurması için yeniden atanması. İkinci perdenin kaç saat, kaç gün, kaç hafta veya kaç ay süreceğini ne oyunu yazan ne de başrolde oynayan oyuncu biliyor.

Başbakan Lecornu 14 saat süren hükümetin ardından “koşullar oluşmamıştı” diyerek istifa etmişti. La Tribune Dimanche gazetesine yaptığı açıklamada “Koşullar artık yerine getirilmediği için geçen pazartesi istifa ettim, koşullar yeniden yerine getirilmezse bırakır giderim” dedi.

Koşullara baktığımızda ikinci Lecornu hükümetinin birincisinden daha iyi olmadığını söyleyebiliriz. Birincisi Macron’un merkez sağ partilerinin tümü hükümette yer alıyordu. Cumhuriyetçiler de hükümet ortağıydı. Bu partiler, Lecornu’nun kuracağı ikinci hükümette yer almayacaklarını ancak düşmesi için verilebilecek gensoruya da olumlu oy vermeyeceklerini açıkladılar. Yani merkez sağ partileri hükümeti dışarıdan destekleyecek.

MACRON CEPHESİ DAĞILIYOR

Diğer taraftan Macron’un istifa eden başbakanı yeniden atamasına kendi cephesinden de büyük bir tepki var. Kendi partisi Renaissance’ın Genel Başkanı ve başbakanlarından Gabriel Attal, Macron’un bu tutumunu “Birçok Fransız gibi ben de Cumhurbaşkanı’nın iktidarı elinde tutmak için bir tür inatçılık sergilediği izlenimi veren kararlarını artık anlamıyorum.” dedi. Yine Macron’un ilk başbakanı ve cumhurbaşkanı adayı Edouard Philippe “Macron istifa etmeli ve erken cumhurbaşkanlığı seçimine gidilmelidir.” açıklamasında bulundu.

Hükümetin önceki ortaklarından Cumhuriyetçiler de Macron’a ateş püskürüyor. Başkan Yardımcısı Julien Aubert “İnsanlarla gerçekten dalga geçiliyor. Böyle bir karmaşadan sonra aynı başbakanı yeniden atamak bir provokasyondur.” şeklinde konuştu.

MELENCHON VE LE PEN’DEN GENSORU AÇIKLAMASI

Sosyal Demokrat cepheden kopan ve Macron’a net biçimde karşı olan Jean-Luc Melenchon’un Boyun Eğmeyen Fransa ve Marine Le Pen’in Milliyetçi Ulusal Birlik partisi, hükümeti düşürmek için gensoru vereceklerini şimdiden açıkladı.

SOSYAL DEMOKRATLAR YALPALIYOR

Sosyal Demokrat Sosyalist Partinin, Komünistleri ve Yeşilleri de arkasından sürükleyerek hükümette yer alma hatta hükümeti kurma görevinin kendilerine verilmesi hayalleri vardı. Ama bunun suya düştüğünü görüyoruz. Sosyalist Parti 2023 yılında kanunlaşan ve emekli yaşını 62’den 64’e çıkaran yasanın askıya alınması karşılığında hükümetin gensoru ile düşürülmesine karşı çıkabileceğini açıklamıştı. Macron 2027 yılına kadar böyle bir taviz vermeye sıcak bakıyor. Lecornu, Sosyalist Parti ile bu konuda anlaşabilir mi? Bir soru işareti. Ama diğer taraftan hükümeti dışarıdan destekleyen Cumhuriyetçiler buna kesinlikle karşı olduklarını açıkladı.

HÜKÜMET BUGÜN AÇIKLANACAK

Görevi alan 14 saatlik Başbakan Lecornu’nun hükümeti kurmak yani bakanlar kurulunu açıklamak için fazla zamanı yok. Muhtemelen bugün açıklanmış olur. Çünkü 2026 bütçesini oluşturmak için Anayasa, maliye tasarısı (PLF) ve sosyal güvenlik finansmanı tasarısı (PLFSS) ile ilgili parlamento tartışmalarının düzenlenmesi için kesin bir prosedür ve takvim belirlediğinden, Başbakan bu takvime uymak zorunda: 13 Ekim yani bugün bütçenin bakanlar kuruluna sunulması gerekiyor. 15 Ekim’de de Meclis’e teslim edilmesi gerekiyor. Sonra Meclis’te görüşmeler ve oylama. Bütçenin en geç 31 Aralık’ta da resmî gazetede yayımlanması gerekiyor.

DÜNYA BASINI ŞAŞKIN

Fransa’da son bir haftada yaşanan hükümet krizi geniş yer buldu. New York Times, “Fransa, parlamentonun alt meclisinde aylarca süren partizan çekişmelerin pençesinde, bu da ülkeyi istikrarlı bir yönetimden mahrum bırakıyor ve yaklaşan bir mali krizle karşı karşıya olan ülkenin yıl sonuna kadar bir bütçe kabul etme kapasitesini tehlikeye atıyor” diye yazdı.

CNN’ye göre Macron’un Lecornu’yu yeniden ataması “Şok edici bir karar.” İngiliz The Sun krizin nedenine dikkat çekerek “Cumhurbaşkanı, 2024 yazında erken genel seçimler yapılmasına karar vererek siyasi bir krize sürüklendi.” diye vurguluyor. İtalya’da Corriere della Sera “kaos” ve “benzeri görülmemiş bir durum”dan bahsediyor. “Dün kurulan Fransız hükümeti şimdiden düştü” diyen gazete, ikinci Lecornu hükümeti için “bilinmeyenlerle dolu yeni bir dönem başlayacak” yorumunda bulunuyor. Hollanda’da NRC gazetesi, “kötüleşen siyasi krizden” bahsediyor. “Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, iki yıl içinde beşinci kez yeni bir başbakan aramak zorunda kaldı” diye yazıyor.

ERKEN SEÇİM KAÇINILMAZ

Yaşanan hükümet krizi bir sistem krizine dönüşmüştür. 2024 seçimlerinde Meclis’te çoğunluğu kaybeden Macron azınlık hükümetlerine hapsoldu. Artık hükümet kurmada ve yıllık bütçesini oluşturmada zorlandığı gibi başbakan bulmada da zorlanıyor. Fransa’yı kaçınılmaz olarak bir erken seçim bekliyor.