NBA Afrika’da ve altyapı

NBA'in Kuzey Amerika dışında kurduğu ilk profesyonel lig olma özelliğini taşıyan BAL, 2019'da NBA ve Uluslararası Basketbol Federasyonu (FIBA) iş birliğiyle hayata geçirildi. Ligin 2020'de başlaması planlansa da Kovid-19 salgını nedeniyle ilk sezon 2021'de açılabildi.

Afrika kıtasında basketbolun gelişimini desteklemek, yerel yetenekleri uluslararası platformlara taşıyabilmek ve gençlere ilham vermek amacıyla yola çıkan BAL, 12 Afrika ülkesinden 12 kulüp takımıyla düzenleniyor. Bu yıl 5'incisi düzenlenen, "Konferans" adı verilen turnuvalara bölünen BAL'da bu yıl Rabat (Fas), Dakar (Senegal), Kigali (Ruanda) ve Pretoria'da (Güney Afrika) toplamda 48 maç oynanacak.

"Kalahari Konferansında" Mısır, Fas, Mali, Nijerya, "Sahara Konferansında" Senegal, Tunus, Angola, Kabo Verde, "Nil Konferansında" Ruanda, Libya, Güney Afrika ve Kenya yer alıyor.

Bu yıl 5'inci sezonu düzenlenen, Rabat'da Kalahari Konferansıyla 5 Nisan'da başlayan BAL, 14 Haziran'da Pretoria'da sona erecek.

SAHARA KONFERANSI

BAL'ın 2. etabı olan, Batı Afrika ayağı Sahara Konferansı 26 Nisan-4 Mayıs'ta Dakar'da düzenlendi. Dakar Arena'da kapalı gişe oynanan açılış maçına Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye katıldı.

Maçları, 162,5 milyon takipçiyle dünyanın en çok takip edilen TikTok yıldızı Senegalli Khaby Lame'ın da aralarında bulunduğu birçok sosyal medya fenomeni de yakından takip etti. Sahara Konferansına ilgi, maçların oynandığı 6 gün boyunca devam ederken, devre aralarında Senegalli sanatçılar konserler verdi, tribünlerde de taraftar grupları renkli şovlara imza attı.

BAL, Doğu ve Güney Afrika takımlarının mücadelesine ev sahipliği yapacak Kigali'de düzenlenecek Nil Konferansı ile devam edecek. BAL'ın son durağında ise her konferansta ilk iki sırayı alan 6 takım ile genel sıralamada en iyi üçüncü iki takım Pretoria'da şampiyonluk için yarışacak.

İSTİHDAM HEDEFİ

Senegal sahip olduğu köklü basketbol kültürü, organizasyon tecrübesi ve altyapısıyla BAL için önemli bir merkez olarak kabul ediliyor. Bugüne kadar yaklaşık 20 Senegalli oyuncu NBA'de forma giydi. Bir Türk şirketi tarafından inşa edilen, 15 bin kişi kapasiteli Dakar Arena Afrika'da en iyi standartlara sahip spor salonlarından biri olarak gösteriliyor.

NBA Afrika Üst Yöneticisi (CEO) Clare Akamanzi, BAL'ın yalnızca bir spor organizasyonu değil, aynı zamanda ekonomik kalkınma için de önemli bir araç olduğunun altını çiziyor. Akamanzi, AA’ya "BAL, Afrika kıtası için dönüştürücü bir güç olacak. Önümüzdeki 10 yılda önemli bir istihdam kaynağı haline gelmesini bekliyoruz. BAL sayesinde 650 bin Afrikalı gencin kaliteli iş imkânlarıyla buluşmasını öngörüyoruz. Son 4 yılda şimdiden yaklaşık 37 bin kişiye istihdam sağladık" dedi.

EKONOMİK ENTEGRASYON

Clare Akamanzi, Afrika kıtasının ekonomik entegrasyon hayaline BAL'ın somut katkı sağladığına işaret ederek, şunları kaydetti:

"Bugün kıta genelinde yaşayan her Afrikalı için en heyecan verici gelişmelerden biri Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi (AfCFTA). 'Tek bir Afrika'nın' nasıl hayata geçirileceği sorusuna BAL halihazırda bir yanıt sunuyor. Takımlara baktığınızda birbirinden farklı Afrika ülkelerinden oyuncular olduğunu görüyorsunuz. Kabo Verde'den Benin'e kadar pek çok ülkeden sporcu BAL'da basketbol deneyimi yaşıyor. Farklı ülkelerden takımların bir araya gelmesi sayesinde BAL, Afrika'nın arzuladığı ekonomik entegrasyonu şimdiden sağlıyor ve bu beni bir Afrikalı olarak son derece heyecanlandırıyor."

TÜRKİYE’DE ALTYAPI

BAL’a ilgi sürekli artıyor. İlk yıl 45 bin olan seyirci sayısı geçen yıl 120 bine ulaştı. Ancak “endüstrileşen” sporun klasik sorunu altyapı burada da karşımıza çıkıyor. Konuya Türkiye’den devam edelim.

Eski basketbolcu ve Basketbol İçin Destek ve Eğitim Vakfı Genel Sekreteri Coşkun Teziç, son yıllarda Türk basketbolunda altyapıya yön veren müessese kulüplerinin liglerden ya tamamen çekilmesi ya da faaliyetlerini sınırlandırmasının sistemin temel taşı olan altyapı antrenörlerini doğrudan etkilediğine dikkat çekiyor. Bu kulüplerin sağladığı finansal güvence, profesyonel çalışma ortamı ve sportif vizyon ortadan kalktıkça, kaliteli altyapı antrenörleri iş bulmakta zorlanmaya başladı, bu da onları farklı yönelim ve organizasyonlara sevk etti.

Bu yönelimler çoğu zaman bireysel menfaatlerin ön plana çıktığı, eğitimin ikinci plana itildiği, kısa vadeli kazanç hedefli yapılar oluyor. Teziç’e göre, bu durum yalnızca antrenörlerin mesleki doyumunu değil, doğrudan doğruya sporcuların gelişimini ve Türk basketbolunun genel seviyesini de olumsuz etkiliyor. Altyapı çalışmaları; sabır, etik değerler ve uzun vadeli planlama gerektirirken, mevcut ortamda “yıldız oyuncu pazarlama” yaklaşımı ağırlık kazandı, bu da basketbolun doğasına ve etik ilkelerine zarar verir duruma geldi.

ÖNERİLER

Sorunlara yönelik olarak Teziç çözüm önerilerini basketfaul.com.tr’de şöyle sıralıyor: Kamu destekli altyapı fonları kurulmalı, antrenör gelişim ve etik programları düzenlenmeli. Antrenörlerin sadece teknik bilgiyle değil, spor etiği, pedagojik yaklaşım ve uzun vadeli oyuncu gelişimi konusunda da donanımlı olmaları için sürekli eğitim programları zorunlu hale getirilmelidir.

Bağımsız denetim ve lisanslama yapılmalı ve yerel yönetimlerin rolü artmalı. Belediyeler, altyapıya yatırım yaparak hem tesis hem de organizasyon desteği sunabilir. Bu sayede ticari kaygılar dışında gelişim odaklı ortamlar yaratılabilir.

Büyük kulüpler ile yerel küçük kulüpler arasında ‘beslenme modeli’ tarzı anlaşmalar teşvik edilmeli. Bu sayede hem bilgi hem de oyuncu paylaşımı sağlanarak sürdürülebilirlik artırılabilir. Teziç, “Bireysel menfaatlerin ön planda olduğu, eğitimin ve etik değerlerin göz ardı edildiği bir sistemde ne nitelikli oyuncular yetişebilir ne de Türk basketbolu uluslararası başarıları sürdürebilir” diyor.