Oxford ve yüzüğün temsil ettiği hırs

Irmakları, kanalları, ördekleri, kuğuları ile bol ağaçlı, ağaçları sincaplı, adeta bir çiçek
bahçesini andıran tarihi bir kent Oxford. 1000 yıllık tarihi olan binalarında yaşıyorlar, eğitim
veriyorlar, alışveriş yapıyorlar. Herkes kibar, güler yüzlü. Çok yazar, akademisyen, siyasetçi
çıkarmış bu kent, ünlü Yüzüklerin Efendisi kitabının yazarı Tolkien gibi…
Tolkien’in müdavimi olduğu pub ayakta, bir ara kapanmış olsa da, ismiyle, cismiyle orada ve
tekrar açılmak üzere. Kitapta gücü, ona sahip olmak istemenin insan duygularında yarattığı
hırs ve diğer nahoş duyguları/davranışları temsil eden yüzük adeta kentin tarihinden
esinlenmiş. Kenti şekillendiren ve “Town and gown” (Kent ve cübbe) diye adlandırılan
olaylar dizisi kente ortaçağlarda eğitim kurumlarının açılması ile başlıyor.

KİBRİN GETİRDİĞİ KAN

Bu eğitim kurumları kolej olarak adlandırılıyor ve hepsi kiliselere bağlı ufak ufak okullar. Bu
nedenle günümüzde bile bu kolejlerin çoğunun isimleri Christ Church, (İsa Kilisesi) All Souls
(Tüm Ruhlar) St Anthony (Aziz Anthony) gibi dini isimler. Açıldıkları ilk yıllarda öğrenciler
kibirli davranışları, içki içmeleri, sarhoş olmaları, taşkın ve saygısız davranışları ile yerel
halkın tepkisini çekiyorlar.
Yerel halk sakin düzenlerini bozan, kentte gerilim yaratan bu kibirli ve kendilerini seçkin
atfeden öğrencilere kızıyor ve bazen bu tutumlar şiddete kadar uzanıyor. 10 Şubat 1355’teki
St Scolastica Günü ayaklanması bunlardan en ünlü olanı ama yüzyıllarca benzer şiddet
olayları ortaya çıkıyor. Ayrıca, üniversitelerin bağımsız olması, kentin sosyal ve ekonomisini
etkilemesi nedenler arasında…

HAKSIZLIĞA UĞRAYAN HALK

St Scolastica Gününde bir öğrencinin bir tavernada şarabın tadını beğenmemesi ile başlayan
kavga üç günlük bir savaş, şiddet ve yağmaya dönüşüyor. Halktan 20, öğrencilerden 63 kişi
ölüyor, bazı öğrencilerin kafa derisinin yüzüldüğü söylentisi de dolaşıyor. Sonunda kent
üniversite binalarına verdiği zararı ödemek zorunda kalıyor ve bundan sonra ufak da olsa
üniversiteye 1825’e kadar yıllık ödeme yapmayı kabul ediyor ama 19 yüzyıla kadar
ayaklanmalar devam ediyor.
Hala daha arada bir Town and Gown kavgaları olsa da genelde gecenin geç vakitleri ve alkol
veya futbol ile ilişkili oluyor. Aslında olaylar 58 yıl önce, 1297’de başlıyor, 1322 ye kadar 12
öğrenci öldürülüyor. Bazı hocalar 2 öğrencinin linç edilmesinden, bu gerginlikten korkup
Cambridge’e taşınıp, orada ülkenin ikinci üniversitesini kuruyorlar. Kral Edward
üniversitenin tarafını tutup üniversiteye daha çok güç ve sorumluluk verip 1355 olaylarında
da görüldüğü gibi kentin otoritesini daha da dezavantajlı bir duruma getiriyor.

TOLKİEN KENTİ DOĞRU ANALİZ Mİ ETMİŞ?

Gelelim Tolkien’e ve Yüzüklerin Efendisine. Tolkien kitabında adeta kenti, yerel halkı ve
öğrenci/hoca davranışını sembolleştirmiş. Kitapta çiçek bahçesi gibi, tatlı ırmakların aktığı
Shire acaba beni bugün gördüğüm, yukarıda tarif ettiğim, her gün içinde yürüdüğüm o tatlı
Oxfordshire mı?
Evime gelen kibar, mütevazi, sıcacık, güler yüzlü ve çok yardımcı postacı, doğal gaz
tamircisi, bahçıvan gibi daha az eğitimli ama çok tatlı insanlar kitapta tarif edilen Hobbitler mi? Hırs ve kibirleri yok, girilmesi çok zor olan ama bir çok siyasetçinin, istihbaratçının
mezun olup ülkenin (ve dünyanın) gücünü kullanan, kontrol eden bu üniversiteye girmek için
çabaları olmayan adeta yüzüğü adresine götürmeye çalışan iyi niyetli Hobbitler gibiler mi?

HİLELERLE ÜNİVERSİTEYE GİREN DE ÇOK

Tanıdığım bazı öğrenciler bileğinin, zekâsının, çalışmasının gücüyle bu üniversiteye girmiş,
mühendis, doktor vb olmuş, bazıları ise çeşitli hilelerle arka kapıdan girmiş, saçma sapan
bölümlerde okumuş, sırf burada öğrenci olabilmek için. Bu hilelerle girenlerde gördüğüm
özellik ise sürekli kendilerini övmeleri, arka kapı hileleri ortada olsa, görülse bile bunu
görmezden gelmeleri, kibirli ve acayip hırslı tipler olmaları, hırslarıyla her şeye sahip olmak
istemeleri…
Kitapta yüzüğe sahip olmak için her çeşit yöntemi deneyenler bu anlattığım tiplerle mi
sembolize edilmiş? Bir zamanlar bu üniversitede hoca olan Tolkien ise bu hilelerden,
şımarıklıklardan, kibirden, hırsları görmekten, Kral dâhil her güçlünün üniversiteye verdiği
destek ve ayrıcalıklarla yerel halkın ezilmesinden bıkıp usanmış, gözlem, duygu,
düşüncelerini böyle sembolize ederek içini kitaba mı dökmüş acaba?