Yükselen Asya ve Atlantik 2024

Bugün yaşadığımız dönemin esas olarak belirlenmesini sağlayan İkinci Dünya Savaşı’dır. Savaş sonunda galip ülkeler dünyayı kendi çıkarları doğrultusunda belirleme mücadelesine giriştiler. Bu bir çeşit soğuk savaş başlangıcı dönemdi.

Bu dönemde; 1944 yılı ABD liderliğinin, imzalarının atıldığı ve Atlantik cephesinin kurulduğu Bretton Woods toplantısı yapıldı. Atlantik tek cephe mi kalacaktı? Cephe oluşturmak sadece niyetle olmuyordu.

Güç gerekiyordu. O dönem güç nükleer silah demekti. ABD bunu Hiroşima ve Nagazaki ile kanıtlamıştı.

Tokyo’ya yaptığı ve hala daha büyüğü yapılmamış olan hava bombardımanı yetmemişti. Gücü kanıtlamak için iki büyük nükleer katliam daha gerekti.

Bunun karşısına çıkacak gücün de nükleer gücü olması gerekiyordu. Bu kutup ve yeni güç kendini 1949 yılında kanıtladı. Sovyetler Birliği’nin 1949 yılında başarılı bir nükleer bomba denemesi yaptığı haberi tüm dünyada bomba etkisi yaptı. Dünya iki kutuplu şekle evriliyordu. Varşova Paktı ve COMECON bu kutbun örgütleri ve imzaları oldu. NATO, IMF ve Dünya Bankası’nın karşısına bu iki örgüt çıktı.

BAĞLANTISIZLAR HAREKETİ

Bu arada dünyanın eski sömürgeleri yeni devletler olarak ortaya çıkmaya başlamıştı. Aslında İkinci Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkan iki kutup dünyanın en gelişmiş ve nispeten gelişmiş kapitalist ülkelerinden oluşuyordu.

Asya, Afrika ve Güney Amerika’da yeni bağımsızlığını kazanan ve oluşan bu iki kutba mesafeli durmak isteyen ülkeler sayı ve nüfus olarak onlardan kalabalıktı. 1955 yılında Endonezya’nın Bandung şehrinde bu ülkeler toplandı.

Bağlantısızlar Hareketi’nin liderliğini Hindistan-Nehru, Yugoslavya-Tito ve Mısır-Nasır yaptı. Toplantıya 29 ülke katıldı. Toplantı sonunda temel ilke olarak, “bağımsızlık ve hep birlikte barış içinde yaşama” anlayışı çerçevesinde şu dört ilke kabul edildi:

- Siyasi bağımsızlık kazanmak.

- Hiçbir askeri ve ikili ittifaka katılmamak.

- Başka devletlerin kendi topraklarında üs kurmasına izin vermemek.

- Dünyanın neresinde olursa olsun, bağımsızlık mücadelelerini desteklemek.

1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrası, Bağlantısızlar Hareketi’nin de kurumlaşamaması dünyayı tek kutuplu hale getirdi.

ABD 90’lı yıllardan başlayarak dünyada kendisine seçenek olarak çıkacak güçleri yok etmek ve tek hakim kalmak için Afganistan, Irak ve Arap Baharı da dahil birçok terör operasyonu yaptı.

YENİ KUTUP DOĞUYOR

Eşyanın tabiatı gereği, her varlık kendi zıttını da doğurur. Bu doğanın olmazsa olmaz yasalarındandır.
Atlantik sistemi, karşısında 2000’li yıllar başında BRICS örgütünü buldu. BRICS de 1955 Bandung Konferansı benzeri fikirleri kendisine ilke edinmişti. Fikir babasının Rusya olduğu söyleniyor.

BRICS ‘Biz kimseye alternatif değiliz.’ diyerek sanki ABD ve Batı’nın erken hışmını üzerine çekmek istemiyor gibi sözler söylese de sadece dolarizasyon politikasının adı bile neye ve kime karşı olduğunu kanıtlıyor.

2024 yılı işte bu iki kutbun çok güçlü şekilde, silahla cephe cepheye geldiği ilk yıl oldu. Ancak savaşan güçler, yükselen Asya tarafı, kendi gücüyle sahaya indiği halde Atlantik tarafı vekil güçlerle savaşı sürdürmeye devam ediyor.

İsrail, Ukrayna, PKK-YPG gibi güçler Atlantik’in vekil güçleri olarak savaşın içinde.

2025 yılı iki cephenin daha etkili şekilde karşı karşıya geldiği ve çelişkilerin arttığı bir yıl olacak. Silahlı savaşların yanında ticaret savaşları da yükselecek.

Türkiye, dünyadaki bu siyasi ve ekonomik gelişmeler karşısında, iç cephesini sağlamlaştırmak ve ekonomisini dışa bağımlılıktan kurtarmak zorunda.