Rusya-ABD arasında kültürel açılım
Obama’nın başkanlığı sona ermeden önce imzaladığı kanun, ABD ve Rusya arasında kültürel değişime olanak tanıyor. Rusya 2011 yılından beri büyük müzelerindeki sanat yapıtlarını sergilenmek üzere ödünç vermiyordu
Fatma Batukan Belge
[email protected]
ABD ve Rusya arasındaki gerginliğe rağmen, Obama, başkanlığı sona ermeden önce iki ülke arasında kültürel değişime olanak tanıyan bir yasayı imzaladı. Üstelik Obama - Putin, dolayısıyla ABD - Rusya arasındaki gerginlik bir yana, Soykırım Sanat İadesi Projesi (Holocaust Art Restitution Project) gibi grupların tasarıya muhalefet etmesine rağmen imzalandı.
Yabancı ülkelerle kültürel değişimde yargı dokunulmazlığı sağlayan bu yasa sayesinde kültürel değer taşıyan objeler ve sanat yapıtlarının geçici sergilerle gösterilmesinde yabancı ülkelerle işbirliği yapılacak. Bu durumda 2011 yılından beri büyük müzelerindeki yapıtları ödünç vermeyen Rusya ile ABD arasında da yeniden bir gözden geçirme ve açılım süreci başlayabilir.
NAZİLER VE IŞİD’LE KÜBA BİR Mİ?
Yasanın istisnaları da var elbette; uluslararası hukuku ihlal eden mülkiyet hakları davaları, özellikle II. Dünya Savaşı sırasında Almanya ve müttefikleri tarafından yağmalanmış sanat eserleri, 1900’lerden sonra sistematik bir kampanyanın parçası olarak savunmasız bir grubun zorla el konulan eserleri yasa dışında tutuluyor. Yasa tasarısı, yabancı ülkelerin çalıntı sanat yapıtlarını elinde tutmasına izin verdiği için eleştirilmişti aslında. Soykırım Sanat İadesi Projesi’nin Başkanı Ori Z. Soltes, yasanın, “sadece Nazilerin yağmaladığı değil, Soltes; Bolşevik veya Küba devrimlerinde el konan sanat eserleri üzerinde meşrulaşmış hakları geçersiz kılacağını” söyleyerek ağzındaki baklayı çıkarmış oldu. Bolşevik ve Küba devrimlerini soykırım yapan Alman nazizmi ile bir tutuyordu. IŞİD’in Ortadoğu’da yağmaladığı arkeolojik buluntuları yasallaştıracağını belirtmesi gibi tespitlerine katılmak mümkün ama elmalarla armutları bir torbaya doldurması gözden kaçmamalı.
TÜM YAPITLAR SERGİLENEBİLECEK Mİ?
Bu yeni yasanın en önemli özelliği belirli ülkelerin sanat yapıtlarının sergilenmek üzere ABD’ye getirilmesine kapı açması... St. Petersburg’daki Hermitage Müzesi’nin Müdürü Mikhail Piotrovsky, yasayı ve Hermitage’ı “dünyanın en iyi müzesi” diye nitelendiren Donald Trump’ı olumlayan yorumlar yaptı:
“Bu yasayla sergilerin geri döneceğini umuyorum. Sonunda Hermitage’ın Hazineler Galerisi Houston’da sergilenecek. Biz de Philadelphia’dan Poussin’i ve Washington’dan El Greco’nun Laocoon’unu göreceğiz”.
Rusya, 2011 yılında Amerikan yargısının bir kitap koleksiyonunu Brooklyn’deki Yahudi cemaatine iade etmesi konusunda karar almasından beri büyük müzelerindeki sanat eserlerini ödünç vermiyordu.
