Perdesiz Sahneler

İhsan ATA/AYDINLIK

Hakan Dursun’un büyük bir özveriyle yapımcılığını ve yönetmenliğini üstlendiği Perdesiz Sahneler, gücünü seyirciden alan, ana akım tiyatroya alternatif oluşturan bağımsız tiyatrolar belgeseliyle tarihe not düşüyor. Bu belgesel, alanında ilk olmasının önemi bir yana, oyuncusundan yönetmenine eleştirmeninden yazarına yapılan röportajlarla herkesin özgürce görüş belirttiği geniş bir yelpazeye sahip.

BAMBAŞKA BİR TEKNİK

Hakan Dursun’un tarihe bıraktığı not sayesinde 30 yıldır varlığını koruyan bağımsız tiyatroların artık bir belgeseli var. Oldukça kıymetli olan bu çalışma 30’dan fazla sahne ve tiyatro insanıyla röportajlar yapılarak herkesin kendi alanında kendi bakış açısıyla farklı kulvarlardan yaklaşarak çok ama çok kapsamlı bir emek toplamı sunuyor bizlere. Alternatif ve bağımsız olmanın özgürlüğü, sahneye konan oyunların özgünlüğü, güncel konulara değinmesi ve seyirciyi koltuğundan alarak farklı sahneleme biçimleriyle oyuna dahil etmesi alışagelmiş tiyatro anlayışından bambaşka bir forma dönüştü.
Uzun yıllardır verilen bu mücadele Şehir ve Devlet Tiyatroları gibi ödenekli kurumların büyük bütçelerle oluşturduğu yapımların karşısında alternatif olmayı başararak kendi seyircisini oluşturmayı başardı. Oyuna göre yapılan dekorlar yerini sahneye uygun metin arayışlarına bıraktı. Perde ortadan kalktı. Seyirciyle beraber değişen oyunlar oldu. Gündemde yer alan haberler, toplumsal konular kendisine yer buldu. Metin ve sahneleme konusunda oldukça cesur oyunlar yapıldı.
Özellikle son 15 yılda aktif olarak perdelerini açan alternatif tiyatrolar sayesinde seyircinin bakış açısı değişti. Metin dili ve sahneleme bakımından söyleyeceklerini en üst perdeden özgürce ifade etmenin keyfini yaşadı / yaşattı. Alternatif tiyatrolar söylenmeyeni, söylenemeyeni bu kadar özgürce söyleyebildiği için bile çok önemli bir yere sahip.

DENEME VE YENİLİKTE ÖNCÜ

Diğer taraftan Türkiye’de kendine yer bulamayan, okullarda akım / bilgi amaçlı bile okutulmaktan, sahneye koymaktan kaçınılan, ısrarla görmezden gelinen İn-yer-face türünde oyunların seyirciyle buluşmasında, seyircinin haberdar olmasında, Türkiye’de yer bulmasında Alternatif tiyatroların etkili ve anlamlı bir yeri vardır. Söyleyecek sözü olanlar yeni oyunlar yazdı, buna inananlar omuz vererek sahnelenmesine katkıda bulundu. Hemen her tiyatro kendi metnini oluşturarak inanılmaz bir katkı sağladı. Kolektif yapılanmayla ortaya çıkan bu tür yenilikçi oyunların her şeyi oldular. Sadece tiyatroyu açanlar değil, ödenekli kurumda çalışan tiyatrocular bile kendilerine özgür alanlar yaratmak için aralarına katıldı.
Salonları kapatılanlar oldu, salonlarını kapatmak zorunda kalanlar oldu. Birbirlerine destek oldular. Salonu kapatılanlara, salonunu kapatmak zorunda kalanlara diğer alternatif tiyatrolar tereddüt etmeden kapılarını açtı. Bu üretici özveri ve dayanışma kısa zamanda fark edildi, ödenekli tiyatroların koca bütçeli yapımlarının yanında ödüller aldı.
İşte bugün bu tiyatroların var olma mücadelesinin anlatıldığı müthiş bir belgesel var karşımızda... Bugün 16.00 ve 19.00 Kumbaracı50 sahnesinde yapılacak olan gösterimlerinde bu tarihe tanıklık edebilirsiniz...

Not: Türk tiyatro tarihinin en önemli hocalarının eğitim verdiği, Türk tiyatrosunun en köklü kurumu olan Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü son KHK kapsamında ihraç edilen akademisyenleri nedeniyle kapanma noktasına geldi. Bugünlerden bir an önce geri dönülmesi dileğiyle...