29 Mart 2024 Cuma
İstanbul 22°
  • İçel
  • Şırnak
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Şanlıurfa
  • Çorum
  • İstanbul
  • İzmir
  • Ağrı
  • Adıyaman
  • Adana
  • Afyon
  • Aksaray
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Ardahan
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bartın
  • Batman
  • Bayburt
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Düzce
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gümüşhane
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Hakkari
  • Hatay
  • Iğdır
  • Isparta
  • Kırşehir
  • Kırıkkale
  • Kırklareli
  • Kütahya
  • Karabük
  • Karaman
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kilis
  • Kmaraş
  • Kocaeli
  • Konya
  • Malatya
  • Manisa
  • Mardin
  • Muş
  • Muğla
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Osmaniye
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Uşak
  • Van
  • Yalova
  • Yozgat
  • Zonguldak

'Çavuşesku varken, aç değildik açıkta değildik'

Işıklar sönmeden: Eski doğu bloku ülkelerinin Avusturya’daki iş yaşamları

'Çavuşesku varken, aç değildik açıkta değildik'

Kadim Ülker/Viyana

Mesleğim gereği Avrupa’nın değişik ülkelerinden çok çeşitli insanlarla karşılaşmaktayım. Son zamanlarda eski Doğu Bloku ülkelerinden gelmiş kadınlara danışmanlık yapmaktayım. Ülkelerinde çok farklı toplumsal çevrelere mensup olan kadınlar bunlar, aralarında eğitimlileri de var, eğitimsizleri de...

GASTRONOMİ BRANŞINDA ÇALIŞYORLAR ÇÜNKÜ ALIMLILAR

Banka ve gayri menkul işleriyle meşgul olan işletmelerde çalışanların dışında hep niteliksiz eleman olarak çalışan işçi kadınlar çoğunlukta. İzlenimlerime göre Doğu Avrupa ülkelerinden gelen erkeklerde durum kadınlara göre biraz daha farklı. Onlar ağırlıklı olarak daha nitelikli işçi olarak çalışmaktalar.

Karşılaştığım kadınlar arasında geldikleri ülkelerde işletmeci, personal şefi, muhasebeci, menejerlik yapanlar da var. Viyana’da çalıştıkları sektör ise esas itibariyle hizmet sektörü: özellikle hotel, lokanta ve temizlik işleri. O branşlarda asgari ücretlerle çalışmaktalar. Çoğu sadece part-time çalışma olanakları bulmuş. Gastronomi branşında çalışmalarının ve o alanda tercih edilme sebebinin alımlı hanımlar oluşudur diye düşünmek yanlış olmaz. Zira bazı kahvane ve barlar, müşteri çekiyorlar diyerek sadece eski Doğu Avrupalı kadınları tercih ettikleri bilinmektedir. Ortalama Avusturyalıların çayını, kahvesini, birasını ve şarabını yudumladıkları gastronomi işletmelerinde garson olarak çalışarak, hizmet sunmaktalar. Kendilerinde “çalıştıklarına dua etsinler, bir de ücret mi istiyorlar” yaklaşımı içinde bulunan işverenlerden parasını alamayanlar, o ücretlerini alabilmek için soluğu. Alışmış olduğum sendikal kurumda alırlar.

'Çavuşesku varken, aç değildik açıkta değildik' - Resim : 1

ÇAVUŞESKU’YA ÖZLEM: AÇ DEĞİL AÇIKTA DEĞİLDİK O ZAMANLAR

Niteliksiz işçilikten kurtulmak isteyenleri ise kısa bir eğitim sonrasında sağlık hizmetleri ve evlerde yaşlılara bakım işleri beklemektedir. Bu sektörde ücretler düzenli, sorunsuz ve toplu sözleşmelere uygun ödendiğinden tercih edilir.

Çalışma hukuku danışmanlığı görevim sürecinde tanıdığım en eğitimli hanım yüreğimi yakmıştı. Ülkesinde tıp eğitimi almış ve Viyana’da bir temizlik işletmesinde temizlikçi olarak çalışan Romanyalı doktor hanım benimle de Türkçe konuşuyordu. Temaşvarlı olduğunu söyledikten sonra Çavuşesku’ya yaptığınızdan mutlu musunuz şimdi? diye sordum. Acı gülümseme sonrasında “Aç değildik, açıkta değildik o zamanlar” dedi.

'Çavuşesku varken, aç değildik açıkta değildik' - Resim : 2

'FAHİŞELİK YASASI'

Bu sektörlerin dışında Doğu Avrupa kadınlarının çalıştıkları başka bir alan ise genelevlerdir. Başkent Viyana’da mahalle aralarında genelevlerin yaygınlaşmasına duyulan tepkiler sonrasında bu hanımların çalışma yerlerini ikamet alanlarının dışına kaydırmaya çalıştılar. Bir de çalışma şartlarını düzenleyen “Fahişelik yasası”nı ilk defa 2012 yılında yürürlüğe soktular.

Bu yasa yapılırken de “kırmızı ışıklı alan” olarak tabir edilen genelev piyasasından Avusturyalı kadınların nerdeyse atıldığı ve bu alana hakim olanların Macar, Slovak, Çek, Polonya ve Romanyalı kadınlar olduğunu basın defalarca dile getirdi. Özelikle Romanya’dan çocuk yaşta olan kadınların kandırılarak Avusturya’ya getirildikleri ve fuhuş piyasasına sunulduklarına dair haberler basını hayli meşgul etti.

'Çavuşesku varken, aç değildik açıkta değildik' - Resim : 3

MUTSUZLAR AMA AVUSTURYA’YA GELMEKTEN PİŞMAN DA DEĞİLLER

İster fuhuş isterse gastronomi piyasasında çalışsınlar bu kadınlar sürekli kullanıldılar ve yoksulluklarından bir türlü kurtulamadılar. Bir defasında Ukrayna’dan gelmiş ve Avusturya’nın Yukarı Avusturya eyaletinde çalışmış bir hanım derdini anlatıyordu. 2007 yılından 2013 yılı sonuna kadar bir lokantada aralıklarla çalıştığını ve hiç para alamadığını anlatıyordu. Altı yedi yıl çalışıp da hiç para alamadım diyene sorulacak ilk soru Avusturya’da geçimini o güne kadar nasıl sağladığıdır.

Bu soruya cevap vermeden 2007’den itibaren neler yaşadığını anlatmaya başladı. Bir lokantada garson olarak çalışmaya başlamış. Sadece garson değil, patronunun evinde ve diğer işletmelerinin bürolarında da temizlik işlerini yapmış. Yapmış ama, evli ve üç çocuk babası işvereni, Ukraynalı güzel Maryna ile ilgilenmeye başlamış. Zamanla ilişkiye girmişler ve bu ilişkiden bir de çocukları olmuş. Çocuk dünyaya gedikten sonra aldığı para nafaka mıdır, yoksa yaptığını iddia ettiği işin karşılığı olan ücret midir karıştırmıştır. Çok inandııcı açıklama yapamazken ücret almadığını söylüyordu. Uzun süre gitmeyen ilişki kavga ile sonuçlanır. Elinden çocukları da alınan Maryna ver elini Viyana der. Gerisini merak de etmedim. Zira benzer hikayeler...

Her gün biraz daha pahalılaşan Avusturya’da, yaşamlarını kendilerinden önce gelip de çalışan dar gelirli bir çok dar gelirli işçiler gibi şahsi iflas bildirip, ömür boyu iflas bedelini geri ödemek için çalışıp duracaklardır. Bunun da farkındalar. Buna rağmen Avusturya’ya gelmekten pişman değiller, ama mutsuz oldukları her hallerinden görülmektedir.

Son Dakika Haberleri