Türkiye’deki ilaç sıkıntısının sebebi ne?
20 Şubat’ta ilaç fiyatlarına zam yapılacağının açıklanmasının ardından piyasada ilaç krizi başladı. Hastalar, aradıkları ilacı eczanelerde bulamadıklarını söylüyor.
Haber Merkezi
20 Şubat’ta ilaç fiyatlarına zam yapılacağının açıklanmasının ardından piyasada ilaç krizi başladı. Hastalar, aradıkları ilacı eczanelerde bulamadıklarını söylüyor. Bazı basın kuruluşları krizin sebebi olarak eczacıları işaret ediyor. Eczacılar, vatandaşla karşı karşıya getirilmekten rahatsız. İlaçta yaşanan sıkıntıları İzmir Eczacı Hareketi Başkanı Barış Özgen Aydınlık’a değerlendirdi.
FİYAT POLİTİKASI SORUNLARA YOL AÇIYOR
| Bir süredir çok sayıda ilacın eczanelerde bulunamadığı konuşuluyor. Bu sıkıntının kaynağı nedir?
Son günlerde sıkça haber yapılan vatandaşın ilaç bulamama konusu aslında yeni bir konu değildir. 20 Şubat’tan itibaren geçerli olacak yeni fiyatlar sebebiyle suni olarak bir ilaç yokluğu yaşıyoruz.
İlaç fiyatları bir önceki senenin (2016) euro kuru ortalamasının %70’i olarak belirlenen bir fiyat ile Avrupa’daki ilacın en ucuz olduğu ülkedeki fiyatının çarpılması ile belirleniyor. Yani bir ilaç örneğin Yunanistan’da en ucuz ise oradaki euro cinsinden fiyatı geçen seneki euro kuru ortalamasının %70 ile çarpılıyor. Rakamlarla ifade edecek olursak A ilacı Avrupa’da en ucuz 10 euro ise Türkiye’de geçen seneki euro kuru ortalamasının %70 i olan 2,34 ile çarpılacak ve 2017 için geçerli fiyat olarak 23,4 tl belirlenecek. Üstelik bununla da kalmıyor SGK ilaçlarda %40 lara hatta daha fazla oranlara varan Kamu kurum iskontosu(KKİ) uyguluyor. İlacın fiyatı 14 TL’ye kadar düşüyor. Hali hazırda euro kuru 4 TL. Yani Avrupa’daki en ucuz 10 euro olan ilaç fiyatının 40 TL olması gerekiyor. İlaç üreticisi Avrupa’da en düşük 40 TL ye sattığı ilacı niye Türkiye’ye getirsin?
FİYATLAR 575 KEZ DÜŞTÜ
| İlaç zamları niye bu kadar çok konuşuluyor?
İlacı diğer ekonomik ürünlerden farklı kılan şey ikame edilemez yani yerine ilaç dışında başka bir ürün konulamaz olmasıdır. Bu nedenle fiyatları ne olursa olsun ilaçlar vazgeçilemez kritik ve stratejik ürünlerdir. Petrole ve bir çok ürüne yıllardır sürekli zam gelirken, son 10-11 yılda 575 kez düşen ilaç fiyatlarına karşın yıllar sonra kur artışı nedeniyle gelecek % 11’lik zammın haber değerini ve bunun sonucunda yaşanan krizi hep birlikte görüyoruz.
KAMU DENETİMİ ŞART
Özelliği gereği ilaç ve ilaç sektörünün, yalnızca piyasa ekonomisi dinamiklerine bırakılması son derece sakıncalıdır. Vazgeçilemez ürün niteliğindeki ilacın geliştirilmesinden üretilmesine ve tüketicilere sunulmasına kadar tüm aşamalarında kamu otoritesinin mutlak denetimi ve müdahalesi gereklidir.
YERLİ İLAÇ SANAYİSİ BİTİRİLİYOR
| Ülkemizde ulusal ilaç politikası uygulanıyor mu?
Bugün bu ilaç yokluğunun aslında ana sebebi yerli ilaç sanayimizin yıllar içinde neredeyse bitirilmiş olması ve dışa bağımlılığımızın çok artmış olmasıdır. İlaç sektörümüz, giderek dışa bağımlı hale gelmektedir. Bu nedenle yerli ilaç üretimi konusunda mutlaka ulusal bir ilaç politikasının hızla oluşturulması ve uygulamaya geçilmesi gerekiyor. Türkiyemizin bulunduğu çoğrafyaya baktığımızda Afrika, Asya ve Rusya’ya da hitap etmesi açısından bu bölgede ilaç üretim merkezi haline gelmemesi için bir neden yoktur. Yeter ki ilaç hükümet tarafından stratejik ürün olarak belirlensin ve yerli ilaç üretimine gerekli destek verilsin.
STOKLAMANIN SEBEBİ MAĞDURİYETİ ÖNLEMEK
| Eczanelerin ellerindeki ilaçları hastalara vermedikleri söyleniyor. Bu konu hakkında ne söylemek istersiniz?
Eczanelerin 3 Ocak’taki zam kararından sonra ilaç sıkıntısının yaşanması öngörüsüyle ilaç stoklama istekleri doğru olmakla birlikte, bu stoklamanın sebebi hastayı ilaçsız bırakmayarak hem hasta mağduriyetini önlemek hem de eczanesinde hasta memnuniyetini sağlayarak hasta kaybını önlemek amacıyladır. Dolayısıyla bir eczanenin elinde olduğu halde hastasına ilaç yok deme lüksü yoktur ve olamaz. Bu konuda bazı basın organlarında çıkan haberler kesinlikle doğru değildir.
İLAÇ TAKİBİ YAPILABİLİR
| Kimlerin ilaç sakladığı bulunamaz mı?
Zaten bakanlık ilaç takip sistemi (İTS) ile ilaçlardaki kare kodlar üzerinden ilaç takibi yapabilmektedir. Bu sayede hangi firmada hangi ilacın ne kadar üretildiği, hangi dağıtım kanalına gittiği, buradan hangi eczanelere gittiği net olarak takip edilebilmektedir. Böylece ilacın nerede stoklanıp stoklanmadığı da net olarak görülebilmektedir.
YAPTIRIM UYGULANSIN
| Engellenmesi için öneriniz var mı?
Her yıl başında belirlenecek ilaç fiyatları için aynı mağduriyetlerin yaşanmaması adına Bakanlık tarafından ITS vasıtasıyla önlem alınmasını, mağduriyete yol açanlar hakkında gerekli yaptırımları uygulamasını, kurun belirlenmesinden sonra yeni fiyata geçiş tarihinin de bu kadar uzun tutulmamasını öneriyoruz.
