Yeni Ekonomi Programı (YEP): Kime nimet kime külfet

20.9.2018’de 2019-2021 Orta Vadeli Program’ı yani YEP’i açıklandı, hazinenin örütbağında mevcut. Çok farklı tepkiler gözledik.
Biz de YEP’i Ulusal Kanal’ın 22.9.2018 tarihli Can Karadut’un Büyüteç izlencesinde Sn. Ersin Dedekoca ile birlikte inceledik. İzleyebilirsiniz: https://www.youtube.com/watch?v=XU30rrYEZlg.
Kamaramızın penceresinden bakalım YEP’e. Öncelikle sunumun 27 dakika geç başlaması YEP’de vurgulanan disiplin sözcüğü konusunda sosyal medyada ‘zamanında başlamayan sunumun içindeki disiplin sözcüğüne kim inanır?’ biçiminde iletilere yolaçtı! Bol İngilizce sözcüklü, yinelenen biçimde kullanılan önemli sözcüğüyle akan bir sunumdu. YEP’in hazırlanmasında yer aldığı belirtilen sosyal paydaşlar içinde emekçiler ve köylüler yoktu açıklamada!
IMF TÜRKİYE RAPORU VE YEP BENZERLİKLERİ
YEP’in metnine ulaşıp okuyabilirsiniz, hatta okumuşsunuzdur belki de. O yüzden hemen eleştirilerimize geçelim.
Bir defa YEP’teki tasarım ve alınan önlemler Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) Nisan 2018 tarihli 18/110 sayılı ülke (Türkiye) raporunun içeriğiyle daha doğrusu orada yer alan saptama ve önerilerle çok ciddi boyutta örtüşüyor. Sözü dolandırmayalım, YEP büyük ölçüde UPF ve onun temsilcisi olduğu uluslararası sermaye çevrelerinin ve dahi onlarla işbirliği içinde olan millî burjuvazi ve nurjuvazinin çıkarları ve istekleri doğrultusunda hazırlanmış. Hatta YEP’in ismindeki dengelenme - malî disiplin- değişim sözcüklerine dek! UPF raporunun Key Issues başlıklı 1.sayfasında dengelenme, malî politikada etkililik, yapısal reformlarla orta vadeli büyümeye ulaşmak kavramları aynen geçiyor. Hatta YEP’de yer alan işgücü piyasası esnekliği gibi yeni-liberal önlemler de aynı yerde geçiyor, meraklısı internette imf.org’dan rapora ulaşabilir.
RAKAMLAR: UYUMLU MU YA DA GERÇEKÇİ Mİ?
Birçok göstergede rakamlar döviz kuruna bağlı, döviz kuru da gerçekçi tahminlere dayalı değil, o halde varsayımlar gerçekçi değil. Eğer üzerinde çalıştıkları bir ekonometrik model varsa ve rakamlar yerleştirilse modelde uyumsuzluk olur.
Büyüme rakamları, bize durgunluktan öte bir daralmayı (slump), ifade ediyor. Enflasyon göstergesinde de tek haneli rakamların düş haline geldiğini görüyoruz. O halde önümüzde slumpflasyonist bir süreç var. İşsizlik boyutunda da ufuk karanlık. 2021’de GSYH’ya oranla cari açık küçültülecek (%2,6) deniyor ama 2021’de büyüme de (%5) olacakmış; girdilerde ve aramalında dışalıma bağlı üretim yapısının oluşturduğu cari açıkla büyüyen ekonomi nasıl kalıp değiştirecek? Katma değerli üretim ve ihracat deyince, akla Türkiye’de Özal dönemi ihracata dayalı büyüme deneyimi ve bunun işçilere hayırlı bir şey ol(a)madığı geliyor, bkz. Yıldırım Koç’un 22/9 tarihli yazısı.
YEP’İN NİMETLERİ VE KÜLFETLERİ
Nimetler uluslararası ve işbirlikçisi yerli burjuvazi ve nurjuvaziye. Örneğin, arttırılacak faiz dışı fazla ile finans kapitale ödenecek faizler, inşaata dayalı sermaye birikimine devam vd.
Külfetler emekçilere ve köylülere. Örneğin, işgücü piyasası esnekliği artışı, kıdem tazminatı yükümlülüğünün hafifletilmesi veya kaldırılması, vergilerin arttırılması, kamu harcamalarından (sağlık vb.) kısıntıya ve cepten katkıya maruz kalma, zorunlu BES, performans sistemi, dolaylı vergilerin artışı vd.
ORGANİZASYONEL KARGAŞA VE BOŞLUKLAR
BDDK dururken bir Türkiye Finansal Hizmetler Kurulu bir de Finansal İstikrar ve Kalkınma Komitesi (FİKKO) kurulacakmış! Kimin görev, yetki ve sorumluluğu ne olacak acep?
SONSÖZ: Bur(Nur)juvazi örgütü TÜRKONFED Başkanı O. Turan YEP’e ek olarak reel ve finans sektörleri için acil eylem planı istemiş! Nasıl yani YEP kesmedi mi? Bence de kesmez. Ne yapmalı? Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi kapsamındaki 17 madde ışığında bütünsel bir kalkınma planı hazırlanmalı. Yoksa İnsani Gelişme İndeksi’ndeki (2018) sıralamada 189 ülke içinde ancak 64., eşitsizlikle düzeltilmiş endekste 68., cinsiyet eşitsizliğiyle düzeltilmiş endekste 69. oluruz işte!