Yerel seçimler ve geleceğin küresel kentleri

Yerel seçimler eğik düzlemine (eski dille sath-ı mailine) girmiş bulunuyoruz. Yerel seçimlerde adayların partiliyse partilerinin bir genel izlenceleri var. Ayrıca yerel yönetime aday olan bireyin kendisinin o yerel birime özgü sorunları da gözönüne alarak hazırla(tıl)mış özgül izlencesi olmaktadır. Hazırlarsa elbette! Yoksa rant odaklı adayların tek değişkeni var: imar planı ve kentsel dönüşümle yaratılan rant pastasını kişisel ve yandaş takımı ve partisiyle hüpletmek! Hüpletmek Konya ağzında çabuk içmek, Maraş ağzında yavaş yavaş içmek (bkz.TDK). Nasıl seversen öyle!
Pekala, acaba nasıl bir yerel yönetim kalitesi amaçlanmalı? Bu konuda istemediğiniz denli yazın birikimi var. Bu konudaki en son yayınlardan birine bakalım.
GELECEĞİN KÜRESEL KENTLERİ RAPORU

Financial Times’a bağlı fDi’ın yaptığı ‘Global Cities of the Future 2018/19 (Geleceğin Küresel Kentleri)’ başlıklı rapora göz atalım. Raporda beş ana başlıkta göstergeler var. Sonuçta bu göstergelerden kentin toplam puanı hesaplanıyor.
Bu yılki rapora göre, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeleri içeren genel çizelgenin şampiyonu Singapur kenti (Singapur); sadece gelişmekte olan ülkelerden oluşan çizelgenin şampiyonu ise Bangalore kenti (Hindistan), bu ikinci çizelgedeki ilk 10’da üç kent Çin’den, dört kent Hindistan’dan, birer kent Vietnam (Ho Chi Minh), Meksika (Silao) ve Şili (Santiago) ülkelerinden; megakentler liginde şampiyon Londra; ayrıca büyük kentler, orta ve küçük boy kentler gibi çizelgeler de var. Çizelgelerin hiçbirinde İstanbul (eski adıyla Der-Saâdet yani Saadet Şehri) yok. Acaba Daru’l Kasvet olduğundan mı, Şehri Kaos olduğundan mı, yoksa gerek merkezî gerek yerel yönetimler ve dahi TOKİ uygulamalarıyla ifsat edildiği (kötü sonuçlara neden olucu biçimde bozulduğu, yıkıldığı ve kargaşa çıkarıldığı) için Şehri İfsat olduğu için mi? Ne dersiniz?
KENTLERİN SEÇİLİM ÖLÇÜTLERİ
Rapor için 129 kent seçiliyor ve içlerinden en iyi 100 belirleniyor. Kentlerin toplam puanları 5 kategorideki 84 göstergeyle belirleniyor, bir altıncı kategori de var o da Doğrudan Yabancı Yatırım (FDI) Stratejisi, ama bu kategoride 31 hususta niteliksel bilgi toplanıp, panel değerlendirme tekniği ile toplam puana ekleniyor. Aşağıdaki çizelgedeki göstergelerin içinde göreceksiniz, ülke düzeyinde kimi göstergeler de var. Bir kentin kalitesi ülkenin kalitesinden de soyutlanamaz elbet. Bu beş kategoriye kısaca kimi göstergelerle bakalım.
EKONOMİK GİZİLGÜÇ (21 GÖSTERGE)
5 yıllık nüfus büyüme hızı, işsizlik oranı, kişi başına ulusal gelir, 5 yıllık ARGE projeleri harcaması, 100 bin kişi başına 10 yıllık patent sayısı vd.
İNSAN SERMAYESİ VE YAŞAM TARZI (16 GÖSTERGE)
15 yaş üstü nüfusun çalışan yüzdesi, ulusal gelirin yüzdesi olarak eğitim harcaması, yetenek çekebilme ve alıkoyabilme derecesi, yaşam süresi beklentisi, en iyi küresel 500 üniversite içinde yer alan üniversite sayısı, 1000 kişi başına doktor sayısı, birçok şeyi kapsayan insanî gelişme endeksi düzeyi vd.
MALİYET ETKİLİLİK (15 GÖSTERGE)
Ortalama işi başı ücret-maaş, asgari ücret, yıllık ofis kirası, kent merkezindeki 4-5 yıldız otel geceleme masrafı, iş kurma maliyeti, akaryakıt fiyatları, vergi oranları vd.
BAĞLANTI (16 GÖSTERGE)
Bağlantı hızı, internet kullanan bireylerin sayısı, enformasyon ve iletişim gelişme indeksi, mobil telefon abone sayısı, toplam altyapı kalitesi, ulaşım yollarının kaliteleri, lojistik performans endeksi, çevresel performans endeksi vd.
İŞ DOSTU OLMA (16 GÖSTERGE)
Bilgi sektöründeki işletme sayısı ve yüzdesi, genişleme projelerinin yüzdesi, küresel en iyi 1000 banka içinde yer alan bankaların sayısı, iş yapma kolaylığı endeksi, ekonomik özgürlük endeksi, yolsuzluk endeksi, yatırımcı koruma gücü endeksi, ülke risk puanı, kırılgan devletler endeksi vd.
SONSÖZ
Tanımlayamadığımız şeyi ölçemeyiz, ölçemediğimiz şeyi de yönetemeyiz. Elbette ölçmek çok farklı tekniklerle olacaktır, hatta kimileyin gülü gül ile tartmak gerekebilir. Önemli olan iki yağız at: matematik ve felsefe!