Borç batağına devam! Borçlar kamuya yıkılacak işçinin hakkı gaspedilecek

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albrayrak, seçim sonrası yol haritasını açıkladı. Uzmanların beklediği üzere pakette reform sayılabilecek herhangi bir madde yer almadı. Dolar kuru önce 5.71’e çıktı. Sonra geriledi. Paketten çalışana kesinti, patrona teşvik çıktı. Bankacılık sektöründeki batıkların temizlenmesi için fon yöntemi kafaları karıştırdı. Enflasyonun düşürülmesine yönelik gıdaya yönelik alınacak önlemlerde yeni bir kur şokunun hesaba katılmaması ve ekonominin bu yıl daralacağı öngörüsünün programda yer almaması dikkat çekti. Albayrak, tarım ve sanayi programlarının mayısta, ticaretin ağustosta, eğitim ve turizmin de eylül de açıklanacağını bildirdi.

BORÇLANMANIN FATURASI
Bakan Albayrak, "Geri ödemelerinde sorun beklenmeyen birinci gruptaki kredilerin toplam krediler içindeki oranı yüzde 89 seviyesinde" olduğunu açıklayarak, dağıtılan krdilerin çok büyük bir kısmında sorun olmadığını bildirdi. İkinci gruptaki yakın izlemedeki kredilerin payının ise 276 milyar TL olduğunu kaydeden Albayrak, toplam riskli kredi oranının yüzde 11 olduğunu söyledi. Bu tutarın 107 milyarlık kısmını yapılandırıldığını vurgulayan Albayrak, "Üçüncü grup, yani tahsili gecikmiş ya da takip hesabında izlenen alacakların miktarının Mart 2019 itibarıyla 106 milyar TL’dir. 106 milyar TL tutarındaki tahsili gecikmiş alacaklar için 72 milyar TL seviyesinde özel karşılık ayrılmıştır" dedi. Mali bünye analizi sonucunda BDDK da NPL (batıklar) olarak adlandırılan bu kredilerin oranının en yüksek yüzde altı seviyesine ulaşabileceğinin ortaya çıktığını anlatan Albayrak, bu kapsamda bir dizi önlem aldıklarını ve ilk adımın da bankaların sermayelerinin güçlendirilmesi kapsamında Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ihraç edeceği 28 milyar TL’lik İkrazen Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senetlerinin kamu bankalarına verileceğini açıkladı.

VATANDAŞ KAMU DEĞİL Mİ?
Albayrak ayrıca kredi yapılandırması ve konkordato konusunda yeni bir yaklaşımla tahsilatların hızlanacağını ve borç ödeme kapasitesini yitirenlerin tasfiyesinin sağlanacağını bildirdi. Bu adım zombi şirketlerin tasfiyesi anlamında olumlu bir gelişme olarak kaydedildi.
Bankalar Birliği öncülüğünde, kamunun olmadığı bir yapıda (buranın altını çizdi), Enerji ve inşaat gibi NPL’ler noktasında, sorunlu varlıkların borç-hisse takası ile dışarı çıkararak ve bankaların bilançolarını daha iyi bir hale getireceklerini vurgulayan Albayrak, "Bunun için Enerji Girişim Sermaye Fonu ve Gayrimenkul Fonu Kurulması’nı gündeme aldık. Bu yeni finansal model ile sorunlu varlıkların ayrılıp, bankaların, yerli ve yabancı yatırımcıların iştirak edebileceği fonlarla yönetilmesini sağlayacağız" diye konuştu. Buna göre önce kamu bankalarına 28 milyarlık kaynak devlet borç kağıtları aracılığıyla sağlanırken, finans sektörü bünyesindeki batıklar da ne oldukçarı ve kim oldukçarı meçhul fonlar aracılığıyla temizlenecek. Burada Albayrak’ın yeni Bireysel Emeklilik Sistemi (BES / az kazanandan az çok kazanandan çok zorunlu kesinti) ile entegre Kıdem Tazminatı Fonu adımı dikkat çekiyor. Hükümetin borçlanma ile yüzdürdüğü dış kaynağa bağımlı ekonomiye, dışarıdan para akışı kesildiğinden işsizlik fonu, entegre BES ve kıdem fonundaki kaynaklarla batıkların temize çekilmesi gündemde. Buna göre Albayrak, "kamu olmayacak" vurgusu yapsa da emekçiden yapılan kesintilerle batıkların kotarılacağı ortada.

TÜSİAD VE İSO’NUN ÖNERİSİ
Nitekim TÜSİAD’dan son bir yıldır yapılan açıklamalarda finans sektöründeki batıkların temizlenmesi için bir mekanizma kurulması öneriliyordu. Dün İSO Başkanı da yaptığı açıklamada,
"Sanayimiz için çok önemli ve değerli bulduğumuz konuların başında, özellikle finans kesimini rahatlatacak, temel sorunlarının azaltılmasına yönelik alınan kararlar gelmektedir. Bankacılık kesiminin kaynak kalitesini artırmaya yönelik düşüncelerin, reel sektör açısından kredi arzını artıracağını ümit ediyoruz" dedi. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, kıdem tazminatı reformuna da destek verdi. Öte yandan Albayrak, bankacılık sektöründe toplam 100 milyon TL ve üzeri riski olan şirketlerin, bankalarına bağımsız denetimden geçmiş finansal tablolarını ve borç ödeme kapasitesi, likidite riski, kur riski, ve karlılık gibi unsurları da içeren bir mali denetim raporu sunmak zorunda olacağını aksi halde, ektörden ek kredi alamayacaklarını açıkladı. Buna göre reel kesim özelinde sürdürülen borçlanmaya bir fren mekanizması getirilmesi olumlu karşılandı.

Programda, niyet var ama somut adım yok
Bakan Albayrak’ın yol haritasında gıda enflasyonunu düşürmeye yönelik seracılık (Sera AŞ. ile önce iki bin sonra ben bin hekar ekim alanı), kooperatifleşme, niyeyse Varlık Fonu tarafından hazırlanacak Lojistik Master Planı gibi tedbirler dikkat çekti.
Ekonomist Uğur Civelek’e göre, hem gıdaya hem de finans sektörüne yönelik tedbirlerde yeni bir kur hareketinin yaratacağı tahribatın ve IMF tahminlerine göre ekonomide yüzde ikiyi aşan oranda daralmanın hesaplanmadığı görülüyor.

TARIMA TEKEL KANCASI
Albayrak ayrıca "Yüksek katma değer ve teknolojik üretimi önceleyen ekonomi tesis edeceğiz" sözü verdi. Ancak 2011’den bu yana iktidarın ele aldığı her programda bu söz verilmesine rağmen italata bağımlı üretim yapısı sürdürüldü.
Yeni programda da temenni dışında bir unsur yer almadı. Yine önümüzdeki ay açıklanacağı belirtilen "Tarımda Birlik Projesi"ne ilişkin "sözleşmeli tarımın" yaygınlaştırılacağı vurgusu, yerel ve küresel tekellere çiftçinin teslim edilmesi demek.

PATRONLARA VERGİ MÜJDESİ
Yine Bakan Albayrak, "Yeni vergi mimarimizde istisna ve muafiyetleri artık azaltacağız. Kurumlar Vergisinin kademeli olarak düşürüp daha rekabetçi bir noktaya taşıyacağız" diyerek, bugüne kadar teşvik üstüne teşvik verilen sermaye sınıfına Kurumlar Vergisi kıyağı getirileceğini müjdesini verdi. Albayrak bunun yanında, "dolaylı vergileri azaltıp, dolaysız vergileri artırarak verginin daha da fazla tabana yayılmasını sağlayacaklarını" ve "yeni vergi sisteminin istihdam oluşturma hedefinin üzerine oturacağını" belirterek, emekçi kesimlerden kaynakta kesilen vergilerin artırılacağını, işverenlerden kesilen vergilerinse azaltılacağını dil ucuyla söyledi. "Mali sistemin gözetim ve denetiminin güçlendirilmesi ve veriye dayalı iktisadi politikalar geliştirilmesi amacıyla, Ulusal Veri Merkezi’ni kuracaklarını" bildiren Albayrak’ın bu açıklaması da ölçülebilirlik ve denetim açısından olumlu bir gelişme olarak not edildi.

Borçlanma rekoru kırıldı Bakan ise ‘tasarruf’ dedi
Bakan Albayrak, Yeni Ekonomi Programı’nda 76 milyar TL’lik tasarrufu ve gelir artırıcı önlemleri devreye alacakları sözünü verdiklerini hatırlatarak, "Şu ana kadar, 2019 bütçesinde bu rakamın 44 milyar TL’lik kısmını uygulamaya aldık" bilgisini verdi.
Ancak yılın ilk üç ayıda Merkez Bankası’ndan aktarılan 33 milyar liralık ek kaynağa karşın Hazine ilk üç ayda 38 milyar lira açık verdi, üç aylık bütçe açığı 20 milyar lirayı aştı ve Hazine aynı dönemde üç aylık dönem bazında tarihi rekor borçlanma ile 54 milyar lira borçlandı.