EREN ERDEM/ Kuran’da kölelik meşrulaştırılıyor mu? -(TAMAMI)

Bu yazımızı, iki gün önce yayınlanan “Kadınlar, erkeklerin tarlası mı?” ve bir sonraki gün yayınlanan “Hırsızın eli kesilecek mi” başlıklı makaleleri okumuş olarak okumanızı öneririm.

Yazıyı hangi eksende biçimlendireyim diye düşünürken gezindiğim ateist forum sitelerinde şu soruları gördüm; “İslam neden köleliği baştan feshetmedi, köle azar etme önerisi, köleliği meşrulaştırmıyor mu? Kur’an’da cariyelik öneriliyor mu?”

Ve sıkça ortaya okunan bir ayeti gündemimize alalım;

Daraballâhu meselen abden memlûken lâ yakdiru alâ şey’in ve men razaknâhu minnâ rızkan hasenen fe huve yunfiku minhu sırren ve cehrâ(cehren), hel yestevûn(yestevûne), elhamdulillâh(elhamdulillâhi), bel ekseruhum lâ ya’lemûn(ya’lemûne).

Meal edelim; “Allah şöyle misallendiriyor; kullaşmış ve mülkleşmiş bir kişi ile; kendisine verilen rızıklarla iyilik yapıp gizli ve açık infak yapan kişiyi misallendiriyor. Bu ikisi hiç eşit olur mu? Övgü/Övülmek sadece Alemlerin tek efendisi olan Allah’a aittir. Fakat onların çokları bilmezler! (Nahl suresi 75)

Yukarıda “latin harfleriyle arapça yazılışı verdim.”

Bu ayette “kölelikle ilgili bir bahis yoktur.” Bu ayet, köleliğe boyun eğmiş ve sultan şaklabanlığına soyunmuş olan kafayı eleştirir. Yani Hz. Peygamber’i taif’te taşlayan kölelerden bahsetmektedir. “Memluk olmuş, mülk olduğunu kabul etmiş, sinmiş ve bu duruma itiraz etmez hale gelmiş olan kimseler ile, infak yapanlar hiç eşit olur mu?”

Meşrulaştırma yok

Bu durum, köleliği meşrulaştırmak şöyle dursun; hareketin önderliğine işaret eden bir ayettir. Yani mücadelede, “sessiz ve durumdan razı hale gelmiş kölelerin” bu tutumu karşısında, alttakiler ile üsttekiler arasındaki refahlı katmanın bazı davranışları öne çıkartılarak önderliğin bunların tutumlarıyla olgunlaşacağı vurgulanır.

Bugünün dünyasında ise “orta sınıfa” yönelir bu ayet. Çünkü kölelik, pedagojik bir durumdur. İçine düştüğü duruma ses çıkartmayanların, zulmü beslediği vurgusunu içeren ayette; “la yakdiru” vurgusuyla; durum çok netleştirilir.

La yakdiru; kaderini tayin edemeyen manasına gelir. Hem fiilen, hem de fikren bunu yapamayan kişidir. Bilal Habeşi’yi kapsamaz. Çünkü o evvela fikren, akabinde fiilen “kaderini tayin etmeyi başarmıştır.”

***

Ve yine sıkça getirilen “Bakara suresi 221. Ayeti ele alalım;”

Ve müşrik kadınları, iman edinceye kadar nikâhlamayın. İman etmiş bir câriye -o [müşrik kadın], sizin çok hoşunuza gitmiş olsa da- müşrik bir kadından daha hayırlıdır. Müşrik erkekleri de iman edinceye kadar nikâhlamayın; iman etmiş bir erkek köle -o [müşrik erkek], sizin çok hoşunuza gitmiş olsa da- müşrik bir erkekten daha hayırlıdır. Onlar ateşe çağırırlar, Allah ise Kendi bilgisi ile cennete ve mağfirete çağırır. O, öğüt alıp düşünürler diye insanlara Âyetlerini ortaya koyar. (Bakara 221. Ayet)

Ayete bakıp, “iman etmiş bir cariye” tümcesinden yola çıkarak, cariyeliğin ve köleliğin meşru olduğunu iddia eden tonlarca yazı okudum. Büyük bir hata yapıldığını, ayetin metnini okuyunca anladım;

Köleler efendilerden hayırlı

Ayette geçen “eme cariye ve abd/köle” ifadeleri “ve bağlacı” ile “müşrikatun” ve müşrikiyn ifadelerine bağlanır. Kıyas bahis konusu olduğunda, bu “cariye ve kölelerin” müşriklerin elindeki cariye ve köleler olduğu ortaya çıkar. Esasında doğru ifade şöyle olacaktır;

Müşrik kadınlara nazaran “ellerindeki cariye ve kölelerden” iman etmiş bulunan “esirler” çok daha hayırlıdır...

Köleliği meşru saymak şöyle dursun, tümüyle “müşriklerin elindeki köleleri, efendilerinden çok daha hayırlı sayan bu ayet” çoğu ateist platformda, köleliği meşrulaştıran ayet olarak lanse ediliyor. Maalesef işin aslı bu değil. Kısmetse yarın bu konuya devam edeceğim ve köleliği meşrulaştırdığı iddia edilen 8 diğer ayeti de tahlil edeceğim...

Esenlikler