Donbass düğümünü çözen isim: Prigojin

Rus özel askeri şirketi Wagner askerleri, Donetsk’teki çatışmada kilit mevkilerden olan Soledar’ı tamamen ele geçirdi. Batı'nın en çok yaptırım uyguladığı kişi olan Wagner'in sahibi Prigojin, yaklaşık 500 Ukrayna askerinin öldürüldüğünü açıkladı.

Evgeni Prigojin

Rus özel askeri şirketi Wagner askerleri, Rus toprağı ilan edilen Donetsk’teki çatışmada kilit mevkilerden olan Soledar’ı tamamen ele geçirdi. Wagner’in başkanı Putin’e yakın isimlerden Evgeni Prigojin, cephede askerle birlikte yaptığı açıklamada, “Kasabanın merkezinde şehir çatışmalarının yaşandığı bir kazan var. Tutuklu sayısını yarın açıklayacağız.” dedi. Bölgede Wagner personeli dışında başka hiçbir birimin yer almadığını da sözlerine ekledi.

UKRAYNA ORDUSUNDA ÇÖZÜLME

Adını tuz madenlerinden alan Soledar’da çatışmalardan önce yaklaşık 10.000 kişi yaşıyordu. Ukrayna ordusu 2022 ortalarında Popasnaya’dan püskürtüldükten sonra burayı güçlü bir tahkimat noktasına dönüştürdü. Kasabanın Rus kontrolüne geçmesinin, Ukrayna’nın Bahmut adını verdiği ve yoğun çatışmaların sürdüğü Artyomovsk tahkimat bölgesindeki Kiev güçleri açısından ciddi bir tehlikeye dönüştüğü değerlendiriliyor.

Prigojin, önceki gece yaptığı açıklamada, “Soledar’ın tamamen kurtarıldığını ve Ukrayna ordu birliklerinden temizlendiğini tekrarlamak istiyorum. Teslim olmayı reddeden Ukrayna birlikleri imha edildi.” ifadelerini kullandı. Wagner güçlerinin Soledar’ı kuşatmasının ardından yaklaşık 500 Ukrayna askerinin öldürüldüğünü dile getirdi.

Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü Korgeneral İgor Konaşenkov da Rus birliklerinin Soledar’ı kuzeyden ve güneyden kuşattığını ve kentte çatışmaların devam ettiğini bildirdi. Koneşenkov, “Soledar yakınlarındaki birliklerin geri çekilmesine gelince, personelini ilk terk edenler subaylar oldu, onlar da daha sonra ellerinden geldiğince kaçtılar. Yaklaşık üç gün önce ya kaçmaya ya da şehirden çekilmeye başladılar.” dedi.

Evgeni Prigojin Milli Güvenlik Kurulu toplantısında.

SAVAŞTA DÖNÜM NOKTASI

Donetsk Halk Cumhuriyeti (DHC) lideri Denis Puşilin, önceki gün Soloviev Live TV programına verdiği demeçte, Soledar’ın kontrol altına alınmasının Slavyansk ve Kramatorsk’a doğru ilerlemeyi mümkün kıldığını ve Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin (DPR) tamamının özgürleştirilmesinin yolunu açtığını söyledi.

“İlk olarak bu, Ukrayna propagandası tarafından şişirilen [yenilmezlik] sembollerine bir darbe daha indirmiştir.” diyen Puşilin, “İkincisi, bu Slavyansk ve Kramatorsk’a doğru ilerlemek için elverişli bir köprübaşı sağlayacaktır. Aslında bu, tüm DHC’nin özgürleştirilmesinde bir dönüm noktası anlamına geliyor.” ifadelerini kullandı.

Rus güçlerin Artyomovsk ve Seversk’i de kontrol altına alır almaz Donetsk’teki Ukrayna savunma hattını tamamen kıracağını söyleyen Puşilin, “Soledar, Artyomovsk ve Seversk’i kontrol altına alarak cephe hattını etkili bir şekilde yok edeceğiz. Bu sayede [Ukrayna silahlı kuvvetlerini] Gorlovka ve Slavyansk’a doğru ilerlemeleri için kuşatabileceğiz ve arkalarından dolanabileceğiz.” diye ekledi. Puşilin, doğru aşamada örgütlü bir hamleyle düşmanın uzun süredir takviye ettiği cephe hattının çökeceği öngörüsünde bulundu.

NEDİR BU WAGNER?

Wagner ve Prigojin isimleri üzerinde uzun süredir Batı kaynaklı bir kara propaganda hüküm sürüyor. 2017’den beri ABD yaptırımları altında bulunan Wagner, son olarak 2022 Aralık’ında ABD Ticaret Bakanlığı’nın kara listesine girdi. “Askeri nihai kullanıcı” olarak etiketlenen şirket, dünyanın herhangi bir yerinde Amerikan ekipmanlarıyla üretilen herhangi bir teknolojiye erişimden mahrum bırakıldı. Bloomberg, 2022 Kasım sonunda ABD Başkanı Biden yönetiminden kaynaklara dayandırdığı haberinde, Wagner’in “yabancı terör örgütü” listesine girmesi için Washington’da bir hazırlık olduğunu yazdı.

Wagner’in faaliyetleri ve Prigojin’in rolü, Ukrayna Savaşı’na kadar arka plandaydı. Ancak 2022 Eylül’ünde, özellikle cephedeki başarılardan sonra Prigojin, Wagner’in ne olduğunu ve kendisiyle ilişkisini berraklığa kavuşturan bir açıklama yaptı.

Prigojin, Batı’da “paralı asker” olarak karalanan Wagner grubunun “Rus vatanseverler ve üst düzey askeri profesyoneller” olarak tanınmasının zamanının geldiğini söyledi. Ayrıca bir özel askeri yüklenici firma olan Wagner PMC’yi, 2014 yılında Ukrayna saldırısı altındaki Donetsk ve Lugansk halkını koruyacak bir savaş gücünü finanse etmek için kurduklarını açıkladı.

Wagner, özellikle son yıllarda Afrika’da ABD ve Fransa destekli terör örgütlerine karşı bağımsızlık mücadelesi veren Mali, Kongo, Sudan, Orta Afrika Cumhuriyeti gibi devletlerle yaptığı işbirliğiyle öne çıktı. Wagner’in faaliyetleri; ABD derin devletinin Dış İlişkiler Konseyi (CFR), RAND Corporation, CSIS gibi merkezi düşünce kuruluşlarından New York Times, Washington Post gibi Atlantik medyasının amiral gemilerine kadar tüm mecralarında Rusya’nın “gayrıresmi uzantısı” olarak hedef alındı. Wagner’in işbirliği yaptığı ülkeler Sırbistan’dan Libya’ya, Mozambik’ten Yemen’e, Suriye’den Latin Amerika’ya kadar uzanıyor.

YAPTIRIM ŞAMPİYONU

Kara propagandanın merkezindeki isim Prigojin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in kritik kararlarında görüşlerine sürekli başvurduğu bir isim. Rusya Millî Güvenlik Kurulu görüşmelerinin değişmez katılımcısı olan Prigojin, Ukrayna Cephesi Komutanlığı’na General Sergey Surovikin’in atanmasında da etkili olmuştu.

Batı medyasında “Putin’in şefi / ahçısı” olarak anılan Prigojin, 2016’dan beri ABD’nin yaptırım listesinde. Geçen yıl FBI tarafından 250.000 dolar ödülle “en çok arananlar” listesine konuldu. Dışişleri Bakanlığı’nın sitesinde Wagner’in Afrika faaliyetleriyle ilgili doğrudan Prigojin’in aleyhine resmi bir rapor yer alırken ABD Hazine Bakanlığı, Nisan 2021’de Asya, Avrupa ve Afrika’da seçimlere yönelik operasyonlar düzenlediği gerekesiyle Rus iş adamını ayrıca bir yaptırım listesine koydu. Ukrayna Operasyonu başladıktan hemen sonra Prigojin, hem ABD hem de AB tarafından ilk yaptırım uygulanan Ruslardan biri oldu.

Beyaz Saray, Wagner’in Donbass bölgesinde yaptığı başarılı operasyondan sonra doğrudan Prigojin’i hedef alan bir açıklama yaptı. Biden’ın Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, Putin’in savaşın seyrini değiştirmek için giderek daha fazla Prigojin’e başvurduğunu söyledi. Wagner’in Ukrayna sahasında “10 bini sözleşmeli, 40 bini Rus hapishanelerinden gelen 50 bin personeli bulunduğunu” iddia eden Kirby, Prigojin’in de Wagner’in Ukrayna operasyonlarını finanse etmek için ayda 100 milyon dolardan fazla harcadığını ileri sürdü.

ABD’YE KARŞI MÜCADELEDE TÜRKİYE’NİN YANINDA

Prigojin, daha önce Türkiye’nin terörle mücadele operasyonuyla ilgili Aydınlık’a özel demeç vermişti. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 18 Nisan 2022’de Irak’ın kuzeyindeki PKK hedeflerine yönelik başlattığı Pençe-Kilit Operasyonu’nu değerlendiren Prigojin, “Türkiye, teröristlere karşı kutsal bir mücadele yürütüyor ve Kürt kökenliler de dâhil olmak üzere teröristleri toprak bütünlüğüne ve güvenliğinin temellerine saygı duymaya zorluyor.” demişti.

Prigojin ayrıca, “Türkiye, bu harekâtla sınır bölgelerini düzene sokuyor, çünkü orada yaşananlar ülkenin güvenliğini doğrudan etkiliyor. (…) ABD tarafından finanse edilen çok sayıda alçak, istikrarsızlık yaratıyor ve bizzat Türkiye topraklarında dahi milli güvenliğe tehdit oluşturuyor. (…) Türkiye’nin milli çıkarlarını mümkün olan her şekilde savunma hakkı vardır.” ifadelerini kullanmıştı.

KARABAĞ’I DA DESTEKLEDİ

Prigojin, son Karabağ Savaşı’nın ilk günlerinde de Aydınlık’a değerlendirmelerde bulunmuştu. 1 Ekim 2020 tarihli Aydınlık’ta yayımlanan demecinde Rus iş insanı, “Türkler, Ermenistan sınırını geçmedikleri sürece, hukuki olarak Karabağ çatışmasına müdahil olma hakkına tam anlamıyla sahiptir. (…) 2018 Turuncu Devrimi’nin ardından, yani Paşinyan’ın iktidara gelmesiyle, çok yüksek sayıda Amerikan NGO’su Ermenistan topraklarında boy gösterdi. Sorunun özü burada yatıyor. Çatışmayı Amerikalılar kışkırtıyor.” demişti. Prigojin, Karabağ konusunda Türkiye’nin saldırgan bir tavrı olmadığını, hatta imrenilecek bir çizgi izlediğini vurgulamıştı.

WASHINGTON’A GÜLEN TEPKİSİ

Prigojin, önceki aylarda ise ABD Senatosu’na gönderdiği açık mektupta FETÖ’ye de değinmiş ve Washington’un Fethullah Gülen’i ülkesinde saklamasına tepki göstermişti:

“Diğer devletlerin milli değerlerini, gelenek ve kültürlerine kadar yok etmek için ABD, tüm dünyada düzenli olarak siyasi süreçlere ve seçimlere müdahalede bulunmaktadır. (…) ABD, birçok ülkeden binlerce suçlu, hırsız ve dolandırıcıların parası için bir cennettir. ABD, terörist gruplar kurar, liderlerini barındırır ve ailelerinin güvenliğini garanti eder. ABD, topraklarında tüm dünyadan Fethullah Gülen, Chen Guangcheng, Rıza Pehlevi ve birçokları gibi hainleri yetiştirir ve saklar.”

ÖZEL OPERASYONUN BAŞINA GENELKURMAY BAŞKANI

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna'daki özel askeri operasyonun askeri komutanlığına yeni atamalar yaptı.

Şoygu yaptığı açıklamada, ”Genelkurmay Başkanı General Valeri Gerasimov, entegre birlik grubunun (kuvvetlerinin) komutanı olarak atandı. Yardımcıları ise Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Sergey Surovikin, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Oleg Salyukov ve ayrıca Rus Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkan Yardımcısı Orgeneral Alexey Kim.” ifadelerini kullandı. Böylelikle Ukrayna’da süren Özel Askeri Operasyonun başına Surovikin’in yerine Gerasimov atanmış oldu.

Açıklamada, Ukrayna'daki özel askeri operasyondaki yeni atamaların, görevlerin kapsamının genişletilmesi ve tüm askeri birimler ve servisler arasında daha yakın koordinasyon ihtiyacı ile ilgili olduğu belirtildi. Bakanlık, "birlik gruplarının (kuvvetlerinin) komuta ve kontrolünde destek ve etkinliğin oluşacağını" belirtti.

Geçen yıl Ekim ayında Şoygu, Surovikin'i Ukrayna'daki Özel Askeri Operasyonda Rusya'nın Birleşik Kuvvetler Grubunun komutanı olarak atadı. Surovikin, 2017'den beri Rus Hava-Uzay Kuvvetlerinin Başkomutanlığını da yürütüyor.

‘HEDEFLER DEĞİŞMEDİ’

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, başkent Moskova'da gazetecilerin gündemdeki konulara ilişkin bazı sorularını yanıtladı. Peskov, Rusya Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov'un Ukrayna'daki birliklerin başına atanması nedeniyle hedeflerin değişmediğini belirterek, "(Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin) Başkomutan yeni hedeflerden bahsetmedi. Önceki tüm hedefler gündemde kalmayı sürdürüyor." dedi.

Donetsk bölgesinde Ukrayna ile Rusya arasında yoğun çatışmaların sürdüğü Soledar şehrindeki durumu değerlendiren Peskov, "Soledar'da devasa bir iş yapıldı. Bu işler devam edecek. Hayatını kaybeden kahramanlarımızı hatırlayacağız ama önümüzde hala çok iş var. Durma zamanı değil. Asıl işler henüz gelmedi." ifadelerini kullandı.

Sonraki Haber