İdlib'de ortak harekat Türkiye için tek çıkış

Bugüne kadar Astana Üçlüsü’nün ortak anlaşıya varamadığı İdlib konusunda Soçi’de ilerleme kaydedildi. Soçi dönüşü uçakta gazetecilere konuşan Erdoğan, “İdlib’e ortak operasyon yapabiliriz” dedi. Ancak Soçi’deki ikili ve üçlü görüşmelerde operasyon konusunda hangi fikirlerin ortaya çıktığı ya da nasıl bir ilerleme kaydedildiği açıklanmadı. Aydınlık olası bir harekatı ve sonuçlarını güvenlik uzmanlarına sordu.

Maltepe Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Ünal, Soçi Zirvesi’nde Rusya ve İran’ın önceliğinin İdlib’in temizlenmesi olduğuna dikkat çekti. “İdlib’de sorun Türkiye’nin tavrıydı” diyen Ünal şunları söyledi: “Nitekim son MGK toplantısında alınan kararda da İdlib’de mevcut durumun devamından söz ediliyordu. Ancak bu durumun devamı mümkün değildi. İdlib’de gelinen son nokta da bu yönde. Artık Türkiye’nin de bu durumun devamını talep etmesi zor. Türkiye daha önce verdiği sözleri yerine getiremedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan dönüşte gazetecilere yaptığı açıklamada İdlib’de ortak operasyon yapılabileceği mesajı verdi. Ortak operasyon tek çıkış.”
BEŞ SONUÇ
Ünal, İdlib operasyonunun etkilerini şöyle sıraladı: “Birincisi ortak operasyonla Suriye ile her alanda işbirliği zorunlu hale gelir. İkincisi Türkiye’ye yönelme tehlikesi bulunan göç, bu işbirliği ile önlenebilir. Üçüncüsü, İdlib’de ortak operasyon Fırat’ın doğusu için örnek olur. Dördüncüsü, Ortak operasyon ABD ve PKK/PYD için psikolojik yıkım olur. Beşincisi Fırat’ın doğusunda ciddi bir çatışma yaşanmadan terör gruplarının teslim olmasını sağlar.”

Eski Genelkurmay İstihbarat Daire Başkanı Emekli Korgeneral İsmail Hakkı Pekin de Türkiye’nin operasyona temkinli yaklaştığını ifade etti. İdlib konusunun Türkiye için olduğu gibi Rusya ve İran açısından da hassas olduğunu vurgulayan Pekin şöyle devam etti: “Rusya ve İran bir an önce harekat yapılsın istiyor. Ama ben Türkiye’nin büyük çaplı bir operasyon içinde yer alacağını zannetmiyorum. Göçü önleyecek şekilde sınırlı bir harekat yapılabilir. Irak’tan geçen, Halep’ten devam eden İdlib’den geçen M4 yolu var. Onun kontrolü sağlanabilir. O yolla birlikte Rusların kullandığı Hmeimim Üssü’nün güvenliği sağlanabilir. Daha önceki gibi harekat olursa Türkiye’nin üzerine büyük bir yük yüklenir. IŞİD, El Nusra’nın Türkiye içindeki uyuyan hücreleri harekete geçebilir. Bir de bu boyutu var. İdlib’e yönelik büyük bir taarruz, Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yönelik harekatını ya da güvenli bölge işlerini bir kenara bırakmasına yol açar. Türkiye’nin dikkatini dağıtır, gücünü böler.”
Rusya’nın Fırat’ın doğusuna harekat yapılmasına sıcak bakmadığını dile getiren Pekin “Rusya diyor ki ‘Esad’la anlaşın, kuzeyden girin. Esad da güneyden girsin. Koordineli olarak bölgeyi temizleyin. Sonra çıkın ve bölgeyi Suriye güçlerine bırakın.’ Adana Mutabakatı’nı gündeme getirmelerinin sebebi de bu. O büyüklükte bir güvenli bölgenin emniyetinin sağlanması konusunda Türkiye’nin sıkıntıları olabilir. Özellikle hava sahasının kontrolü konusunda. O yüzden lojistik destek istiyor Türkiye.
‘FIRAT’IN DOĞUSUNA YEŞİL IŞIK YAKILSIN’
Bence Türkiye, İdlib konusunu bir manevra alanı olarak kullanmak istiyor. Türkiye’nin elinde sadece İdlib konusu var. ‘Ortak hareket yaparız’ diyor ama bunun karşılığında İran ve Rusya’dan Fırat’ın doğusu için yeşil ışık istiyor. İyi bir strateji bu. Çünkü bir yığınak yaptık. Türkiye girerse bütün oyunu bozabilir.”
“Rusya ve İran’la Fırat’ın doğusu konusunda bir anlaşma sağlanırsa Türkiye ortak İdlib operasyonuna katılır mı” sorumuza Pekin “Kesinlikle evet” yanıtını verdi.
‘SURİYE İLE İŞBİRLİĞİ ŞART’
Çözümün Suriye ile işbirliğinden geçtini belirten Pekin “Türkiye sadece meşru müdafaa gerekçesiyle Suriye’ye giremez. Ya BM’den karar çıkacak ya da Suriye ile anlaşacaklar. Bölgenin birlikte terör örgütlerinden temizlenmesi gerekiyor. Harekat için zamana ihtiyaç var. Kolay değil” diye konuştu.