Kadınların yüzde 43,9’u maruz kalıyor! Psikolojik şiddet göz ardı edilmesin!

Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü’nün ulusal düzeyde yaptığı araştırma raporuna göre, ülkemizde kadınların yüzde 43,9’u psikolojik şiddete maruz kalıyor. Klinik Psikolog Nilsu Yavuzer, “Bu sonuç bizlere psikolojik şiddetin en az diğerleri kadar dikkate alınması gerektiğini gösteriyor. Annenin yaşadığı psikolojik şiddet çocuğunu, kadının yaşadığı psikolojik şiddet kültürel normları, sosyal hayatı, aile ilişkilerini ve hatta ekonomik üretkenliği etkileyerek hayata dair tüm süreçleri sekteye uğratıyor.” dedi.

Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü ve Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü işbirliğiyle, Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddete ilişkin 2008 ve 2014 yıllarında araştırmalar yapıldı. Araştırmaların karşılaştırmalı bir özeti 2021 yılında TBMM Kadına Yönelik Araştırma Komisyonu’na sunuldu. Her iki araştırmada da duygusal şiddetin, yüzde 44 ile fiziksel şiddetin 2 ila 6 puan üzerinde çıktığı saptanmış. Erken yaşta evlenenler, hem fiziksel hem duygusal yönden daha fazla şiddete maruz kalıyor. Hem kadınlarda hem erkeklerde, annesi şiddet görenler yetişkinliklerinde daha çok şiddet görüyor.

2014 araştırmasına göre 10 kadından birinin çalışması, 10 kadından üçünün eğitimi engellenmiş. Araştırmaya katılan dört kadından biri aile içi şiddet sonucu yaralanmış, 10 kadından biri intihar girişiminde bulunmuş, yine 10 kadından üçü intiharı düşünmüş.

TOPLUMDAN İZOLE EDİYOR

Psikolog Nilsu Yavuzer, toplumda şiddetin, genel olarak ‘adli vaka’ olarak anıldığı sürece gündem olduğuna, özellikle ‘kadınlara psikolojik şiddet’ konusunun görünür olmadığına dikkat çekti ve şöyle konuştu: “Psikolojik şiddet, bir kişinin diğerine duygusal ve zihinsel olarak zarar vermek amacıyla kullandığı, manipülatif, aşağılayıcı veya baskıcı davranışları içerir. Aşağılama, suçlama, aşırı eleştirme, tehdit, hakaret etme, utandırma gibi durumlar psikolojik şiddetin sinyalleridir. Şiddet denildiğinde ilk olarak fiziksel şiddet düşünülebilir ancak psikolojik şiddet gizli olduğu için fark edilmesi zordur ve kişinin hayatında ciddi olumsuz etkiler bırakır.

Bu duruma maruz kalma süresi uzadıkça kişi özsaygısını yitirmeye başlar, aile ve sosyal ilişkilerinde bozulmalar meydana gelir ve gittikçe yaşamdan izole olan bir döneme girer. Psikolojik şiddet sadece bireysel değil, aynı zamanda toplumsal bir sorun olarak da karşımıza çıkar. Uzun vadede bakıldığında kültürel normları, sosyal ilişkileri ve ekonomik üretkenliği derinden etkileyebilir. Kadınlara uygulanan psikolojik şiddet, zamanla onları toplumdan izole ederek birçok alanda rol almalarını engeller ve bu da cinsiyet eşitsizliğinin daha belirgin olmasına zemin hazırlar.”

Psikolog Yavuzer, kadınların psikolojik şiddete erkeklerden daha fazla maruz kaldığını, toplumsal rollerin ve cinsiyet normlarının, ekonomik bağımlılığın, kadın erkek ilişkilerindeki güç dinamiklerinin bu durumu belirlediğini, psikolojik şiddetin görünmez olduğunu ve normalleştirildiğini ifade etti.

ÇOCUKTA GÜVENSİZLİĞE KAYGIYA YOL AÇABİLİR

Yavuzer, psikolojik şiddetin, kadınların çocuklarıyla kurdukları bağı ve ebeveyn tutumlarını da derinden etkilediğini belirtti, bu durumun giderek çocukta güvensizliğe ve kaygıya yol açacağına dikkat çekti: “Psikolojik şiddet gören bir anne, stres, kaygı, depresyon, öfke patlamaları gibi sorunlar yaşayabilir ve bunlarla mücadele ederken çocuklarıyla sağlıklı bir bağ kurması zorlaşır. Ev ortamında sürekli güvensiz ve gergin bir havanın hâkim olması yanında annenin psikolojik şiddete maruz kalması, bitkin ve tükenmiş hissetmesine neden olur. Bu durum annenin, çocuğuna karşı duygusal olarak mesafeli olması, sürekli olarak kaygı halinde olması gibi sonuçları da beraberinde getirir.

“Çocuk tarafından bakıldığında ise annelerinin mutsuzluklarından dolayı özellikle küçük yaşlarda kendilerini sorumlu hissedebilirler. Aynı zamanda anne çocuğun ilk rol modeli olduğu için annenin yaşadığı olumsuz durumlar, çocuğun ileriki yaşlarda benzer davranışlar ve duygular yaşamasına sebep olabilir. İkili ilişkilerinde sağlıksız ve güvensiz bağlar geliştirebilir, sürekli kendini güvensiz ve kaygılı hissedebilirler.”