Macarların mitolojik 'Tuğrul Kuşu' Ankara'ya kondu! 'Macaristan ve Türk dünyası, bir kuşun iki kanadı gibi'
Macar tarih geleneğinin önemli bir mitolojik hayvanı olan Tuğrul Kuşu heykeli, başkentte Macaristan Büyükelçiliği'nin Atatürk Bulvarı'na bakan köşesinde görkemli bir törenle açıldı
Macaristan Büyükelçisi Matis, "Macarlar için Tuğrul kuşu dayanışma ve birliktelik anlamına geliyor. Bu kuş aynı zamanda Türk kökenli olduğumuzu gösteriyor" dedi. TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev de, "Macaristan ve Türk dünyası, bir kuşun iki kanadı gibi, farklı yönlere uzansalar da aynı gökyüzü altında birlikte yükselmektedir"
BÜYÜKELÇİ MATİS: BU KUŞ TÜRK KÖKENLİ OLDUĞUMUZU GÖSTERİYOR
Macaristan'ın Ankara Büyükelçisi Viktor Matis'in ev sahipliğinde Büyükelçilik konutu bahçesinde tören düzenlendi. Burada konuşan Matis, "Macarlar için Tuğrul kuşu dayanışma ve birliktelik anlamına geliyor. Bu kuş aynı zamanda Türk kökenli olduğumuzu gösteriyor. Macarca da şahin anlamına geldiğini ve mitolojik bir kuş olduğunu biliyoruz. Macarlar kendilerini bu kuştan sayıyorlar. Anadolu'daki ilk Tuğrul kuşu heykelini dikiyor olmaktan son derece mutluyuz." dedi.
'11. YÜZYILDA DİVANÜ LÜGATİ'T-TÜRK'TE GEÇİYOR'
Törene katılan TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev de "Bu kuş, 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmud'un Divanü Lügati't-Türk adlı eserinde 'toğrıl-yüce, güçlü bir kuş' olarak tanımlanır. O tanım, yalnızca bir kuşu değil, Türk milletinin göğe bakan ruhunu, kudretini ve özgürlük arzusunu anlatır." sözlerini kullandı.
'BİNLERCE YILLIK ORTAK GEÇMİŞİMİZİN EN GÜÇLÜ SİMGELERİNDEN BİRİ'
Macar mitolojisinde bu kuşun kutsal bir rehber olduğunu anımsatan Raev, şunları dile getirdi:
"Tuğrul ve turul hem Anadolu'da hem de Macar ovalarında paralel bir şekilde gelişen ve her iki millette de kurucu atalara ad olan kutsal bir kuştur. Bu isim, binlerce yıllık ortak geçmişimizin en güçlü simgelerinden biridir. Türkiye'de Selçuklu İmparatorluğu'nun kurucusu Tuğrul Bey ve Osmanlı Devleti'nin atası Ertuğrul Gazi'nin isimlerinde yaşarken, Macaristan'da da ulusun kurucusu Arpad Hanedanı'nın efsanesinde yer alır. Böylece turul, sadece bir kuş değil, ortak gücün, cesaretin ve soyluluğun evrensel bir sembolü olarak aramızdaki bağları pekiştirmektedir. Bu heykel, ortak köklerimizin, benzer simgelerle ifade bulan kadim dostluğumuzun bir nişanesidir. Macaristan ve Türk dünyası, bir kuşun iki kanadı gibi, farklı yönlere uzansalar da aynı gökyüzü altında birlikte yükselmektedir."
'ORTA ASYA STEPLERİNDEKİ TÜRKLERİN ORTAK MİRASINI SİMGELİYOR'
Törene Macaristan'dan katılan misafirin Türkçe ismi dikkat çekti. Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Macar Üyesi Atilla Tilki, Tuğrul kuşunun Türk bilinci taşıyan için güç, kuvvet, özgürlük ve iktidar anlamı taşıdığını söyledi.
Dönemin Arpat Hanedanı üyeleri ve askerlerinin simge olarak bu kuş figürünü taşıdıklarını belirten Tilki, "Tuğrul kuşu halen Orta Asya steplerindeki Türklerin ortak mirasını simgeliyor. Türk milletleri için özgürlük ve birlikte güçlüyüz anlamına gelmektedir." diye konuştu.
AK Parti Türk Devletleri İlişkiler Başkan Yardımcısı ve Karaman Milletvekili Selman Oğuzhan Eser de Tuğrul kuşunun Türk-Macar dostluğunun ortak mirası olduğunu vurguladı. Eser, "Macar halkının duruşunu, azmini, gücünü tarihe nakşeden, efsanelerde yaşatan Tuğrul kuşu, halklarımız arasındaki sarsılmaz bağların, birliğin sembolüdür." ifadelerini kullandı.
Konuşmaların ardından Büyükelçilik konutunun Atatürk Bulvarı'na bakan köşesinde Macar heykeltıraş Istvan Böjte Horvath'ın yaptığı "Tuğrul Kuşu" heykelinin açılışı yapıldı.
TUĞRUL KUŞU
MACARLAR VE TÜRKLER ARASINDAKİ ORTAK KÜLTÜREL MİRASIN SİMGESİ
Macar tarih geleneğinin önemli bir mitolojik hayvanı olan Tuğrul Kuşu, Árpád Hanedanının totem hayvanıdır ve genellikle Avrasya bozkırlarında yaygın olan doğan kuşu ile özdeşleştirilir. Soylarının kutlu bir hayvan atadan geldiği inancı, İç Asya ve Sibirya'da son derece yaygın. Günümüzde Türk halkları arasında yaygın olarak bilinen Tuğrul sembolü ve motifi, Macarlar ve Türkler arasındaki bağın ve ortak kültürel mirasın bir simgesi.
Efsaneye göre Tuğrul kuşu, koruma, umut, inanç ve birlik vaadiyle Levedia'da Álmos'un annesi Emese'ye uçtu. Emese, rüyasında Tuğrul'un ziyaretinden sonra rahminden bir pınar aktığını ve gelecekteki vatanlarında soylar kuracak şanlı krallar doğurduğunu gördü.
MACARLARIN MİLLİ SEMBOLÜ HALİNE GELDİ
Macar boylarının Yurt Tutuşunun bininci yıl dönümü münasebetiyle düzenlenen kutlamalar çerçevesinde Karpat Havzası'nın çeşitli yerlerine Tuğrul kuşundan esinlenerek yapılmış yüzden fazla anıtın dikilmesi sayesinde Árpád Hanedanlığının efsanelerinde ve armasında da yer alan efsanevi kuş, 19. yüzyıldan itibaren giderek Macarların milli sembolü haline geldi. Tuğrul kuşu, bağımsız Macar ulusal kimliğinin ve milli birliğinin vücut bulmuş hali.
HEYKELTIRAŞ ISTVÁN BÖJTE HORVÁTH
István Böjte Horváth, Türkiye’deki ilk Tuğrul kuşu heykelini hazırlayan heykeltıraş. Bu heykel, Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanlığı’nın desteğiyle, 18 Kasım 2025 tarihinde Macaristan Büyükelçiliği ve Büyükelçi ikametgahı bahçesine dikildi.
István Böjte Horváth’in diger ünlü eserleri arasından örnekler şöyle:
https://www.kozterkep.hu/5710/honfoglalas-emlekmu
https://www.kozterkep.hu/29166/a-vilaghaboruk-aldozatainak-emlekmuve#vetito=254254
Macaristan ve komşu ülkelerinde Macarların yaşadıgı yerlerdeki tuğrul kuşu heykelleri ise şöyle:
https://www.kozterkep.hu/ (arama/gyorskeresés bölümüne “turul” yazarak)